Oldalképek
PDF
ePub

reatu suae praevaricationis obrutus, naturae suae A in eis fiat, sed totus paradisus erita --nam in ratione divisionem in masculum et feminam est passus. Et quoniam ille divinum modum multiplicationis suae observare noluit, in pecorinam corruptibilemque ex masculo et femina numerositatem justo judicio redactus est. Quae divisio in Christo Jesu adunationis sumpsit exordium, qui in se ipso humanae naturae restaurationis exemplum veraciter ostendit, et futurae resurrectionis similitudinem praestitit.

1

7. In ipsis, inquit, quae nunc circa eum, sectionibus non divisus. Sectiones dicit circa hominem post peccatum non solum divisionem in masculum et feminam verum etiam in multiplices varietates qualitatum et quantitatum differentiarumque unius formae. Siquidem diversitas hominum a seipsis, qua uniuscujusque species ab aliis discernitur, et sta- B turae modus variatur, non ex natura provenit, sed ex vitio, et diversitate locorum et temporum terrarum, aquarum, aërum, escarum, ceterarumque similium, in quibus nascuntur et nutriuntur. De diversitate morum cogitationumque superfluum est dicere, cum omnibus manifestum sit, ex divisione Naturae post peccatum initium sumpsisse. Propter ipsam, inquit, perfectam adunationem ad propriam rationem, per quam subsistit. Ac si diceret: ideo homo naturae suae divisionem non pateretur, si non peccaret, quia perfectis rationibus suis, in quibus secundum imaginem Dei conditus est, primordialibus videlicet causis, in quibus subsistit, insepa rabiliter adhaereret, si sponte sua ab eis se ipsum non evelleret. Non enim in his, in quibus nunc vi- C detur esse homo, subsistit, sed in occultis naturae causis, secundum quas primitus conditus est, et ad quas reversurus est, continetur, in quantum est.

adunationis hoc semper observari necessarium est, ut quod inferius esse videtur, in id, quod superius, hoc est, melius moveatur, non autem quod melius est, in deterius transire, hoc est, redire in renovatione naturarum, alioquin adunatio non erit sed divisio, vera sinit ratio, sicut humanae naturae adunatio duplicis sexus divisionem in simplicitatem hominis revocat, quia homo melior est quam sexus; masculus siquidem et femina non sunt nomina naturae, sed partitionis ejus per praevaricationem ; homo vero specialis ipsius naturae appellatio est an sic orbis terrarum et paradisus in unam illam terram, quae altera species est sensibilis creaturae, in caelum et terram divisae, applicabuntur, ut ipsa terra non solum varietate partium careat, sed etiam in simplicitatem quandam naturae revocabitur, ut plus spiritualis quam corporalis esse credatur, qualis futara esset, si homo non peccaret? Et intelligamus quod dixit: non segregatam in eo, id est, homine. Nam in homine omnia adunantur secundum partium suarum, terrae videlicet 7, differentiam; ut, quemadmodum nulla partium diversitas in homine erit, quoniam nulla compositio in eo permanebit, ita etiam terrena natura sibi copulabitur, ut unum in eo el cum eo esse videatur. Ait enim sed magis congregatum, quatenus nullam ulla partium ejus subductionem, hoc est, separationem patiatur. Ubi quippe vera est simplicitas, ibi nullius subductionis, id est 10 segregationis, reperitur varietas. Cui sensui sequentia favere apertissime" videntur; sequitur enim inde caelum et terram adjungens per ipsam angelis vitae omnino secundum 12 virtutem 13. " quantum hominibus possibile est, similitudinem, unam 8. Et quoniam post adunationem hominis, hoc faceret inseparabilera ubique 15 a seipsa sensibilem est, duplicis sexus in pristinam naturae unitatem, creaturam, non separatam in eo, videlicet homine; in qua neque masculus neque femina, sed simpliciter localiter omnino in spatiis, levi facto spiritu et nulla homo erat, confestim orbis terrarum adunatio ad gravitate corporali detento, neque ad caelos ascensione Paradisum sequetur: deinde, inquit, Paradisum prohibito 16, per ipsam ad haec perfectam animi orbemque terrarum per propriam sanctam conversa- dopaoiav b, hoc est, exorbitatem vel caecitatem, tionem adjungens, unam faceret terram non divisam sincere ad Deum pervenientis sapienter ad eum intenin eo secundum partium ejus differentiam, sed magis tione. Ubi datur intelligi, quod homo, quando revocongregalam, ut nulla partium ejus ullam patiatur cabitur in pristinam naturae suae gratiam, quam subductionem. Quae sententia valde obscura videtur. praevaricando deseruit, omnem sensibilem inferioNon enim facile patet, quid suadere velit, utrum rem se creaturam in unitatem sibi recolliget, orbis terrarum, dum omnes substantiae adunabun- D mirabili quadam divinae virtutis potentia, in restitur, paradiso copulabitur, ut nulla diversitas partium tutione 18 hominis. Dum enim sincere, ut ipse ait,

3

17

[blocks in formation]

άooxσiav, hoc est, omnium creaturarum, quas omni- A bitror. Et finis, inquit, in omnibus his creatam na!u

no superascendet, ignorantiam patietur, ad ipsum Deum perveniens, ipsumque in omnibus contemplans. Totus namque homo, ut ait ipse, levis spiriLus futurus est, et nulla gravitate corporali in terra detinebitur, neque ad caelos ascensione prohibebitur. Deinde, inquit, intelligibilia et sensibilia cum his copulans, hoc est, cum praedictis naturarum adunationibus, per ipsam ad ungelos scientiae aequalitatem unificabit creaturam, simul omnem creaturam non separatam in eo secundum scientiam et ignorantiam, aequali sibi ad angelos indifferenter futura, rationum in his, quae sunt, gnostica scientia, per quam ipsa verae sophiae infinita donorum effusio superveniens, quantum fas est, pure de cetero ipsam circa Deum et immediate dignis praestat incognitam et ininterpretabilem notitiam. Hujus sententiae altitudo incomprehensibilis mihi videtur, et maxime ubi ait, secundum scientiam et ignorantiam aequali sibi ad angelos gnostica scientia. Et me. rito. In prioribus enim nil aliud videbatur suasisse, nisi omnium rerum sensibilium et intelligibilium in unitatem quandam adunationem, ita ut nil separabile, nil corporeum, nil varium in eis remaneat, sed ut mirabili quadam regressione inferiora semper in superiora transeant. Nunc vero dicere videtur, adunationem naturalium substantiarum in intellectu solummodo, non autem in ipsis rebus esse, hoc est, non eas res, quae per generationem in diversa genera, diversasque formas, infinitosque numeros juxta Creatoris providentiam, intelligibilem sensibilemve acceperunt varietatem. Non enim aliter adunationem creatarum substantiarum in angelis esse intelligimus, nisi sola gnostica scientia, non autem ipsarum rerum collectione in unum. Naturarum quippe omnium conditarum rationes in semetipsis sub uno quodam intelligentiae tenore cognoscunt, quemadmodum in quadam humana sapientissima anima diversarum artium una eademque et inseparabilis cognitio est, ita ut ignorantia, sive in angelis — nam et eorum quosdam nondum omni purgatos ignorantia legimus - sive in hominibus, nullam segregationem rerum faciat, scientia vero gnostica adunationis causa fiat. Intellectus enim rerum veraciter ipsae res sunt, dicente sancto Dionysio : Cognitio eorum, quae sunt, ea quae sunt, est; sed ipsas primordiales suas causas rationesque in adunationem quandam actione intelligentiae, non autem re ipsa colligi. Verum priusquam ad hujus quaestionis theoriam perveniamus, si de ea quid dicendum, praedictae adunationis rerum secundum Maximum residua dicenda esse ar

stantialium.

B

ram non creatae per dilectionem unificans. O miraculum erga nos divinae clementiae; unum id ipsumque ostendet secundum habitum gratiae totus homo toto universaliter ambitus Deo, et factus. Omne siqui‹ dem Deus, praeter similitudinem secundum essenttiam, et totum ipsum accipiens; ab ipso,videlicet Deo, Deum veluti ascensionis praemium ipsum singularissimum possessurus Deum, utpote finem eorum, quae moventur, motionis, et statum firmum immutabilemque eorum, quae feruntur in ipsum, et omnis finis, et statuti, et legis, rationisque intellectusque, et naturae finem ac terminum infinitum et interminatum existentem. 9. Ad hoc igitur, quantum ex praedicti magistri sermonibus datur intelligi, inter primordiales rerum causas homo ad imaginem Dei factus est, ut in omnis creatura et intelligibilis et sensibilis, ex quibus veluti diversis 10 extremitatibus compositus unum inseparabile fieret, et ut esset medietas atque " adunatio omnium creaturarum. Non enim ulla creatura est, quae in homine intelligi non possit; unde etiam in sacris Scripturis omnis creatura nominari solet. In Evangelio siquidem scriptum est: Praedicate Evangelium omni creaturae; item in Apostolo : Omnis creatura congemiscit el dolet " usque adhuc. Et si non peccaret, non esset in eo divisio sexuum, sed solummodo homo esset; non separaretur in eo orbis terrarum a Paradiso, sed omnis terrena natura in eo esset paradisus, hoc est, spiritualis terra atque conversatio; caelum et terra in eo non seC gregarentur, totus enim caelestis esset, et nil terrenum, nil grave, nil corporeum in eo appareret ; esset enim et multiplicaretur in numerum, a conditore sui praefinitum, sicut angeli et sunt, et multiplicati sunt; sensibilis natura ab intelligibili in eo non discreparet, tolus enim esset intellectus, Creatori suo semper et immutabiliter adhaerens, et nullo modo a primordialibus suis causis, in quibus conditus est, recederet; omnis creatura, quae in eo condita est, nullam divisionem in eo pateretur. Sed quoniam primus homo in tali felicitate permanere neglexerat, et ab ca superbiendo cecidit, et in infinitas parti tiones varietatesque naturae humanae unitas dispersa est, divina clementia assumpsit novum hominem, in quo ipsa natura, quae in veteri homine dispertita est, ad pristinam unitatem revocaretur: in mundo de mundo, hoc est, homo ex hominibus propter homines nasci constituit. Hinc idem Maximus: Quoniam itaque, inquit, naturaliter, ut creatus est, circa immutabile proprium principium, dico autem Deum, homo non est motus; circa vero ea, quae sub VARIAE LECTIONES.

D

18

1 D interpretabilemque; D et interpretabilem. Sic CD; A et secundum. Sic CD; A naturarum sub' Sic CD; A Sic CD; A rebus ipsis. Sic CD; A sapientissima humana. et om. D. 10 Sic CD; A divisis. 11 Sie Sic CD; pro Deus A dicitur. Sic CD; A corr. a seipso. 1 Sic A; assumpsit 12 Sic AC; D ingemiscit et parturit. 13 Sic CD; terra atque om. A.

ostendetur.

CD; A et. om. CD.

NOTAE.

A. ad marg. adser. Hic approbare adunationem omnium non solum intelligentia, sed et reipsa futuram incipit.

8

7

LIBER SECUNDUS nec masculus nec femina est, quamvis in ipso sexu virili, in quo natus est ex virgine, et in quo passus est, apparuit discipulis suis post resurrectionem, ad confirmandam resurrectionis suae fidem. Non enim aliter eum cognoscerent, si notam eis formam non viderent; nondum siquidem ▾ Spiritum sanctum pleniter acceperunt, qui eos docuit omnia Deinde post resurrectionem nostrum orbem terrarum paradiso in seipso copulavit 10. Nam ex mortuis in paradisum rediens, in hoc orbe cum discipulis suis conversatus est, ostendens eis manifeste, non aliud esse paradisum praeter resurrectionis gloriam, quae primum in eo apparuit, et quam omnibus fidelibus suis daturus est, docensque, nostrum orbem terrarum differentiam a 11 paradiso juxta rationem

1

ipso sunt, quorum ipse divinitus principari ordinatus ▲ est, contra naturam volens insipienter est motus; ea in adunationem separatorum data sibi naturali potentia, per generationem in ipsam adunandorum magis abusus est separationem. Novantur naturae, et Deus homo fit, ut hominem perditum salvet; et in toto universaliter naturae per seipsum, quae contra naturam sunt, fissuras adjungens, et universaliter eorum, quae partita sunt, praemonstratas rationes, quibus ipsa segregatorum fieri consuevit adunatio, ostendens magnum consilium implere Dei, et Patris in seipsum recapitulans omnia, id est, recolligens, quae in caelo sunt, et quae in terra; in quo etiam creata sunt. Ipsa itaque universaliter omnium ad seipsum adunatione, ex nostra inchoans divisione, fit perfectus homo, ex nobis, propter nos, secundum nos omnia nostra perfecta B naturae non habere a; non enim natura separantur, habens; non ex nuptiali consequentia; per hoc ostendens, ut arbitror, quomodo erat et alius modus propagationis hominum in multitudinem Deo praecognitus, si mandatum primus homo custodiret, inque pecudalitatem seipsum eo modo, qui est per abusionem, propriis potentiis non dejiceret, in ipsam secundum 3 masculum el feminam disserentiam et divisionem ↳ naturae retrusus. Cujus ut fieret, sicut dixi, homo non omnino indigebat, sine quibus autem esse fortassis est possibile, haec in perpetuum non necesse manere; in Christo enim Jesu, inquit divinus Apostolus, neque masculus est neque femina.

10. Videsne, quantum divisionis humanae naturae causam ad peccatum primi hominis referendam esse inculcat? Sine quibus enim, inquit, esse for- C Lassis est possibile, haec in perpetuum non necesse manere. Ac si aperte diceret, quoniam, si homo non peccaret, absque divisione suae naturae permanere poterat. Non enim hoc ei ex natura accessit, sed ex delicto contigit. Quae igitur necessitas cogit, ut post adunationem naturae in pristinam sui dignitatem illa divisio permaneat? Ut enim ante peccatum potuit ea carere, ita poterit post ejus redintegrationem aeternaliter permanere. Sed ne per singula ipsius persequar sermones, in quibus apertissime edocet adunationem totius creaturae, quae in primo homine fieret, si non peccaret, in Christo resurgente ante omnes per omnia factam, pauca de pluribus praesentis disputationis gratia introducam. Primo igitur Dominum Jesum divisionem D naturae, id est, masculum et feminam in seipso adunasse edocet ; non enim in sexu corporeo, sed in homine tantum surrexit ex mortuis, in ipso enim

11

ad

sed qualitatibus et 12 quantitatibus, ceterisque varietatibus, quae propter peccatum generale generalis humanae naturae ad poenam ejus, immo etiam correctionem et exercitationem huic terrae habitabili superaddita sunt: et quoniam una terra, dum ad seipsam constituitur, inseparabilis est, ipsam naturae rationem, in qua est, liberam divisione " secundum differentiam salvans; non enim mole "5 vel spatiis discernitur paradisus ab isto habitabili orbe terrarum, sed diversitate conversationis, differentiaque beatitudinis. Nam et primus homo, si non peccaret, feliciter in orbe terrarum vivere posset, quoniam una eademque ratio est in principalibus causis orbis terrarum et paradisi 16. Quod apertissime in seipso Dominus 18 noster post resurrectionem manifestavit; simul enim et in paradiso erat, et in hac terra et cum discipulis suis 19 moratus est.

17

11. Non enim credendum est, aliunde venisse localiter, ut suis discipulis appareret, et aliorsum recessisse, quando 20 non apparebat, qui post resurrectionem naturam locorum ac 21 temporum non solum divinitate, verum etiam humanitate fuerat supergressus. Spiritualia siquidem corpora loco temporeve" coartari non facile crediderim, quemadmodum neque qualitatibus, quantitatibusve, seu alicujus formae descriptionibus variari; simplicissimae enim naturae sunt. Quod maxime argumento puri ignis colligitur, qui, dum per omnia sensibilis mundi corpora diffunditur, tantae subtilitatis est, ut nullo loco detineatur, et tamen in omnibus operationem suam manifestare dignoscitur. Sed uno eodemque tempore, uno eodemque loco ad tempus eis " VARIAE LECTIONES.

Sic CD; A namque. Sic CD; A diversione. A ipsam et secundum. Sic CD; A divisione. Sic CD; A fortassis est possibile esse. Sic CD; A persequamur. Sic C; A nondum enim, D nondum enim siquidem. Sic CD; A plenum. • Sic ACD. 10 Sic CD; A colligant. 11 Sic AD; a 13 Sic AD; etiam om. A. t "Sic C; AD divisionem. 15 Sic CD; A rel

om. C. 12 Sic AD; et om. A.
mole vel. 18 Sie CD; A paradiso. 17 Sic CD; A aptissime. 18 Sic CD; A Deus. 15 suis om. AD.
C; A quum, D quoniam. 11Sic CD; A el. 22 Sic CD; A temporeque. 13 Sic C; eis om. AD.

NOTAE

[ocr errors]

a Cad marg. adser. : Hic datur intelligi, aliud esse et condignam sibi sensibilem, si non peccaret, creatuparadisum praeter humanam naturam ante peccatum

ram.

apparebat in ea forma, in qua passus fuerat, ut fi- A in Deum et in primordiales causas suas, in quibus naturaliter subsistit, reditum.

[ocr errors]

dein illorum nutriret, donec verae cognitionis virtutem, qua postmodum perfusi sunt, illuminarentur. Et peracto momentaneae apparitionis spatio, mox in intellectualem invisibilemque spiritualis corporis άopatíav, id est invisibilitatem, quae omne tempus, ut praediximus, omnemque locum superat, redibat: vel quod credibilius esse videtur, nullo modo ex resurrectionis gloria loco, vel tempore, vel quantitate, qualitateve recedens, his siquidem omnibus spiritualia corpora carere, nemo qui dubitat, in ea forma, qua mundo apparuit in mundo vivens, pro mundi salute post resurrectionem discipulis suis seipsum manifestabat. Non enim humana ratiocinatio praevalet, ubi divina potentia solum

10

12. Etenim, ut ratio edocet 1o, mundus iste in varias sensibilesque species, diversasque partium suarum multiplicitates non erumperet, și Deus casum et interitum primi hominis, unitatem suae naturae deserentis, non praevideret, ut saltem post ruinam suam de spiritualibus ad corporalia, de aeternis ad temporalia, de incorruptibilibus ad caduca, de summis ad ima, a spirituali homine in animalem, a simplici natura ad sexuum divisionem, ex angelica dignitate et multiplicatione ad pecorinam contumeliosamque corruptibilemque secundum corpus generationem, suum miserabilem interitum tali poena admonitus cognosceret, et ad suae dignitatis pristi

modo pollet. Nam quod ipse ait: Ecce ego vobis- B num statum poenitendo, superbiamque suam depo

cum sum omnibus diebus usque ad consummationem
seculi, satis ac plane indicat, ipsum non solum secun-
dum verbum, quo omnia implet, et super omnia est,
verum etiam secundum carnem, quam in unitatem
suae substantiae vel personae accepit, et ex mortuis
suscitavit, et in Deum transmutavit, semper et ubique
esse, non tamen localiter seu temporaliter, nec ullo
modo circumscriptum. Mirabili siquidem et ineffabili
modo et super omnes caelestes essentias, et cum
Patre est secundum humanitatem, quae Verbo Patris
adunata est, et Deus est, et ubique regit mundum,
et diligentibus se, sive invisibiliter, sive visibiliter
apparet, caelum non deserit et mundum regit, ad
dextram Patris sedet, in summis omnia gubernans,
humanae naturae salutem in imis ministrans. Noli C
ergo in loco fingere Christi humanitatem, quae post
resurrectionem translata est in divinitatem. Divini-
tas Christi in loco non est; igitur neque ejus huma-
nitas. Eodem modo sane intellige de tempore, de
qualitate, de quantitate, de forma circumscripta,
Ilis enim omnibus tota Christi humanitas, hoc est,
corpus et anima et intellectus carere piissime credi-
ur purissimeque intelligitur post resurrectionis
palmam; et ad eamdem gloriam electos suos post
catholicam resurrectionem ducturus, qui unum in
eo et cum eo futuri sunt. Christus igitur et in para-
diso erat simul et in mundo, ostendens et mundi et
paradisi unam rationem naturalem esse, in seipso
mundum et paradisum adunans. Non enim in mundo
moles corporeas, spatiisque distentas, multiplicesque
diversarum partium ejus varietates vera ratio con-
siderat et honorificat, sed naturales et primordiales
iilius causas, in seipsis unitas atque pulcherrimas, in
quas dum finis suus venerit, reversurus erit, et in
eis aeternaliter mansurus. Non autem alium finem
mundi hujus sensibilis & credimus esse futurum, nisi

8

5

7

19

nendo, divinasque leges, quas transgressus fuerat, implendo redire postularet. Non enim credendum est, divinissimam conditoris clementiam peccantem hominem in hunc mundum retrusisse quasi quadam indignatione commotam ", aut quodam vindicandi motu cupidam ; his enim accidentibus divinam bonitatem carere vera ratio indicat: sed modo quodam ineffabilis doctrinae incomprehensibilisque misericordiae, ut homo, qui liberae voluntatis arbitrio in suae naturae dignitate se custodire noluerat, conditoris sui gratiam suis poenis eruditus quaereret, et per eam divinis praeceptis obediens, quae prius superbiendo neglexerat, ad suum pristinum statum cautus providusque " pristinae suae negligentiae superbique casus humilis atque memor rediret, unde iterum gratia ac libero suae voluntatis arbitrio custoditus 14 non caderet, nec cadere vellet, nec posset. Sed redeamus in adunationem naturarum in Christo. Deinde, inquit praedictus magister, per assumpticnem in caelum, profecto caelum unificavit“ et lerram, et cum terreno huc corpore nobis connaturali, in spiritualem substantiam videlicet mutato, rediens in caelum, unam existentem omnem sensibilem naturam manifestavit; deinde sensibilia et intelligibilia consequenter per omnes caelestes, divinosque, intellectuales ordines transiens, cum anima et corpore, hoc est, perfecta nostra natura adunavit totius creaturae secundum principalissimam ejus rationem concursum in se ipso perfecte inseparabilem atque immobilem ostenDdens; et finis in omnibus his secundum intelligentiam humanitatis, hoc est, secundum ipsam humanitatem, apud ipsum fit " Deum, apparens pro nobis, sicul scriptum est, vultui Dei et Patris, quantum homo, qui numquam ullo modo a Patre, quantum verbum, potest recedere. Ac primum adunavit nos 18 nobismet in seipso per ablationem secundum masculum et feminam VARIAE LECTIONES.

9

16

17

Sic A; CD

Sic CD; A virtute. Sic CD; A profusi. 3 in om. A. Sic ACD. Sic C; A sane intelligitur; D intellige sane. Sic CD; A de quantitate, de qualitate. 7 Sic A; qui om. CD. Sic CD; A hujus sensibilis mundi. Sic AD; C suas causas. 10 A docet. Commolus. 12 Sic A; CD cupidus. 13 Sic CD; A et providus. Sic BC; A per gratiam lib. s. vol. arb. custodito; D gratium (per om.) l. s. v. a. custodito. 18 Sic CD; A vivificavit. 16 Sic GD; A intelligi. Lilia constituit, consequenter cel. 17 Sic CD; A sit. 18 Sic CD; A nos adunavit.

versus alteram creaturae obtinent extremitatem omnes intellectuales essentiae, quae inter se invicem similiter cognatae sunt. Singulis ergo partibus humanae naturae cognata extrema, hoc est, connaturales naturae in Christo sociatae sunt. Corpus siquidem accipiens, quartam veluti hominis partem, omnem corporalem creaturam sibi adjunxit. Sensum vero assumens, universam 8 sensibilem sensuque utentem sibimet copulavit. Quid de anima dicendum? Nonne in ea, quam accepit, non solum rationabilem animam, verum etiam omnem vitam nutritivam et auctivam 10 in se ipso associavit? De intellectu nemo sapientum 11 dubitat; humano enim intellectui, quem Christus assumpsit, omnes intellectuales essen

differentiae, et pro viris et pro1 mulieribus, quibus ▲ tinent, sibique invicem cognata sunt; sursum vero divisionis maxime inspicitur modus, homines solummodo proprieque vereque ostendit, mundam ferentes imaginem, quam nullo modo corruptionis notamina tangunt. Videsne, quantum aperte denuntiat, hominem ad imaginem et similitudinem Dei conditum sexus differentia omnino caruisse, et adhuc, quantum in eo imago et similitudo conditoris permanet, carere, ipsamque divisionem propter peccatum sccundum corpus solummodo accidisse. Quamquam enim in anima spiritales sexus intelligantur*, vous siquidem intellectus veluti quidam masculus in anima est, aïobnoɩ vero, id est sensus, veluti quaedam fenina, non tamen ibi cognoscimus naturae divortium, sed Christi et ecclesiae mysterium, uniusque intellectus ad Creatorem et ad creaturam contuitum. B tiac inseparabiliter adhaerent. Nonne plane vides, Et nobiscum, inquit, et propter nos simul omnem creaturam per medietates veluti propriarum partium extrema comprehendens, et circa se ipsum insolubiliter paradisum orbemque terrarum conjunxit, caelum et terram, sensibilia et intelligibilia; corpus quippe, et sensum, et animam secundum nos habens et intellectum, quibus quasi partibus per singula unicuique universaliter cognatum associans extremum, juxta prius redditum modum divinitus omnia in se ipsum recapitulavit.

4

3

C

14

omnem creaturam, intelligibiles dico sensibilesque mediasque naturas, in Christo adunatam? Quod breviter conclusit 12 magister dicens: Unam subsistentem simul omnem creaturam, quasi aliquem hominem, partium suarum ad se invicem coitu completam 13 ostendens, et ad seipsam intuentem per universitatis subsistentiam ; juxta unam et simplam 15 et indefinibilem ex eo, quod non est deductionis, et indifferentem notitiam; per quam unam eandemque omnis creatura recipere potest causam penitus indiscretam. Hactenusa de divisionibus, deque adunationibus substantiarum venerabilem magistrum, Maximum dico, secuti, quantum ad praesentis quaestionis attinet negotium, diximus. Et jam ad propositum, id est, ad eam formam universalis naturae, quae et creatur et creat, et in primordialibus causis constituta est, discutiendam, de hac enim in hoc 17 libro dicere proposuimus, si tibi videtur, redeundum. DISC. Videretur plane, si de quibusdam, quae in praedictis rationibus dicta sunt, quoniam multum me movent, clarius explanares. MAG. Dic mihi, quae sunt illa, quae inter ea, quae a me dicta sunt, valde te movent, quorumque exolanationem luculentiorem poscere videris.

13. Vim verborum intentus perspice; non enim vacant virtute. Corpus quippe, inquit, et sensum et animam secundum nos habens, Christus videlicet, et intellectum. His enim veluti quattuor partibus humana natura constituitur. Quas partes verus quippe homo Christus et assumpsit, et in seipso adunavit; homo siquidem perfectus factus est'. Nil enim hominis reliquit praeter peccatum, quod in unitatem substantiae suae non acciperet, inque semetipso non adunaret, hoc est, unum non faceret. Non enim in illo post resurrectionem quattuor sunt, sed unum; et non compositum unum, sed simpliciter unum corpus et sensus anima et intellectus. Quibus, inquit, quasi partibus, per singula unicuique universaliter cognatum associans extremum. Ac si aperte diceret: quoniam Christus quattuor humanae naturae partes accepit et in seipso adunavit, universam creaturam, hoc est, intellectualem et sensibilem assumpsisse, et in seipso adunasse manifestum est. Etenim in homine, quem totum accepit, universa D Dei, sed ex poena peccati processisse, iterumque creatura condita est. Singulis enim partibus, ut ipse ait, cognatum associans extremum; cognata vocans extrema corpora omniaque visibilia. Haec enim extremitatem universae creaturae deorsum versus ob

14. Disc. In divisionibus creatarum substantiarum secundum Maximum nihil me movet, vel 18 valde mihi obscurum videtur seu ambiguum, praeter hominis divisionem in 19 masculum et feminam, eamque non ex prima hominis conditione ad imaginem

post catholicam omnium corporum resurrectionem 20, quae in fine mundi futura est, ipsam divisionem non amplius permansuram, sed in unitatem primordialis conditionis 21 naturae reversuram. Quis

VARIAE LECTIONES.

22

'Sic AD; pro om. C. Sic C; AD intelliguntur. Sic CD; A ipse. Sic C; AD intentius. Sic C; et om. A; D el sensus. Sic AD; C constituitur natura. "Sic CD; factus est om. A. " D universalem. Sic CD; A et. 10 Coni., ACD activam. 11 Sic AC; D sapientium. 12 Sic CD; A conclusi breviter. 13 Sic CD et Ambig. Maximi; AB complexam. Sic C et Ambig. Maximi; ABD substantiam. 18 Sic CD et Ambig. Max.; AB simplicem. 10 Sic BCD et Ambigua Maximi; A et indiffinibilem substantiam ex eo cet. 17 Pro hoc A primo. 18 Sic CDE; A nec. 19 Sic CDE; A inter. 20 Sic CDE; A resurrectionem omnium corporum,

"conditionis om. A. 2 Sic. ADE; C terrae.

[ocr errors][merged small][merged small]
« ElőzőTovább »