1. Horum opusculorum primum putant aliqui A siensi : eas, quas seu scribae nostri festinationes, intercidisse; alii adhuc exstare volunt sub nomine Bertrami, vel Ratramni. Praeter alios hac de re consuli possunt Petrus de Marca apud Lucam Dacherium Spicilegii tom. II, et doctissimus vir Joan. Mabillonius in Praefat. ad partem II seculi IV Act. Benedictinorum.

2. Versiones Dionysii exstant in manuscriptis codd., quorum aliquot vidi, ipsius seculi, in quo vixit Joan. Scotus, quantum conjectura assequi liceat. De his vide Anastasium bibliothecarium, et Philippum Labbeum in Anastasio. bibl. Exstant etiam typis cusae. Observant nonnulli ob hanc versionem primo in suspicionem venisse Joannem fidei parum sanae.

3. Tertium scriptum de Praedestinatione typis vulgatum Parisiis anno salutis nostrae M. DC. L. habes apud regium consiliarium Gilbertum Mauguinum inter scriptores seculi IX, cum variis de eo libro antiquorum judiciis et censuris.

seu codicis ipsius defectus multifariam suppleverunt. Si quis posthac aliquas in hac editione ab exemplari ms. discrepantias observaverit, sciat eas evenisse non consulto, sed casu; non studio, non fraude mala, sed per humanam infirmitatem, quae non videt omnia, irrepsisse. Hos V libros Abbas Trithemius adscribit Joanni Scoto, quem Mailrosium vocant. Eum sequitur Baleus, et cum errante errat. Nam, ut de Historicis nihil dicam (qui quidem omnes unanimiter hoc opus Scoto Erigenae adscribunt), satis constat ex versione Ambiguorum, unum et eundem utriusque operis esse patrem. Diu haud dubie sine auctoris nomine circumlati sunt hi libri; eo caruit noster; eo etiam Parisiensis codex caruit. Imo B adeo ignorabatur nomen auctoris, ut opus prius damnatum fuerit Parisiis, quam constiterit, cujus esset foetus. Martinus Polonus sic de eo scribit (quemadmodum in duobus MSS. penes Reverendissimum in Chr. P. Gulielmum Archiepis. Cantuar. legi): Hic liber [repi qúoεav] inter alios libros condemnatos Parisiis ponitur, et dicitur liber Amalrici. Postrema haec verba non comparent in editis libris Mart. Poloni. Gulielmus Malmesburiensis primus suo auctori vindicavit; Erigena, ut par est existimare, hic apud suos id fassus erat, quod apud exteros celaverat.

4. S. Maximus scripsit expositionem Ambiguorum aliquot locorum, quae in S. Dionysii et Gregorii Nazianzeni libris occurrunt. Haec (Pag. XII) Ambigua Joannes Erigena vertit latine. Nescio an totum Maximi opus: quoniam Graeca S. Maximi integra 1.ondum nactus sum. Quae hic in fine legis, accepta mecum refer partim beneficio v. cl. Emerici Bigotii, qui ex Bibliotheca regis Galliarum in meos usus descripta examinavit, partim codici meo, qui complurimas ejusdem Maximi lucubrationes continet. Ceterum, ut redeam ad Scotum, ejus tralationem, C quam hic edo, mecum communicavit humanitate et eruditione celebris v. Joannes Mabillon, de quo supra commemoravi. Haec versio, absque iis, quae in libris de divisione Naturae facile observantur, satis ostendit, Erigenam fuisse in Graecis plane alphabetarium.

5. Idem v. cl. J. Mabillonius librum de Visione Dei deprehendit in ms. codice Claromariscensi prope Audomaropolin, cum hoc titulo et initio, TRACTATUS Joannis Scoti DE VISIONE DEI. Omnes sensus corporei ex conjunctione nascuntur animae et corporis. Dedi ego operam, ut ad me perveniret hic Scoti liber; sed conatui adhuc non respondit

successus.

7. Epistolas Scoti nullas, quod scio, quisquam vidit, praeter eas, quas libris suis praefixit; nec tamen dubitari potest, quin alias scripserit. Subjeci in calce hujus voluminis ineditam epistolam, quam scripsit Erigena ad Carolum Calvum de S. Maximi versione.

8. Versus omisissem libenter, nisi hos dignos existimasset Baleus, quos [Pag. XIII] commemoraret. Exstant quidam in Calce epistolae ad librum de Praedestinatione; alii habentur praemissi ad Areopagitica a Scoto conversa. Sunt quoque nonnulli in Glossario Labbei, quod Cangius in lucem dedit. Reperiuntur denique aliquot Scoti ad Carolum carmina in Codice ms. Benedictino apud Cantabrigienses; quae tamen eadem forte sunt cum iis, quos Reverendissimus Usserius jamdudum publicavit.

Tribuuntur Scoto Erigenae etiam haec, quae sequuntur, opuscula; recte an secus, non definio.

9. In Martianum Capellam Commentarii. Servan

6. Libros V de divisione Naturae primus nunc D tur commentarii quidam in Capellam satis antiquae

edo. Hos mihi suppeditavit supellex mea, (curta alias) libraria. Codex noster videtur scriptus fuisse ante annos sexcentos. Quoniam autem non satis tutum existimavi unico fidere exemplari, praesertim in scriptione controversiis obnoxia, primo locos, quos Scotus ex antiquis Patribus adduxit, non indiligenter inspexi; unde nonnullas emendationes codex ille noster lucratus est: deinde, cum rescirem, Parisiis in Monasterio S. Germani, hujus operis servari exemplar aliud (et forte unicum secundum illud meum; nam Codex Thuani valde mutilus erat) amicorum gratia (inter quos primus D. v. Petrus Alixius) obtinui variantes lectiones ex isto ms. PariPATROL. CXXII.

manus in Bibliotheca ampliss. viri I. Cotton, Baronetti: sed anonymi sunt, et ob nonnullas rationes puto Dunchanto Pontifici Hibernensi potius esse adscribendos. Dunchantum servat Bibliotheca regis nostri Caroli.

10. De excerptis ex Macrobio sic clarissimus Armach. Jacobus Usserius: Joannis quoque nostri putantur esse excerpta illa, quae inter Macrobii scripta feruntur, de differentiis et societatibus graeci latinique verbi, cet. Ita quoque censuit P. Pithoeus v. cl. Haec ille in Epist. Hibernicis.

11. De Disciplina Scholarium. Putat Joannem hunc scripsisse Buleus in Historia Academiæ Pari4

THOM. GALE! PRAEFATIO IN LIB. DE DIV. NAT.

siensis. Equidem aliter censeo. Quanquam enim A vivos esse desiit, non certo designat. Constat ex Scotus noster barbarus erat et in finibus mundi positus, ut de eo loquitur Anastasius bibliothecarius, certe non adeo, ac auctor istius libelli, ¿Cap¤apáson, nec Chrysostomi nomen ei unquam tribuissent sui seculi homines, si istius scripti figulum existimas

Porro de scriptis Joannis Erigenae quale fuerit antiquorum hominum judicium, qui scire avel, legat scriptores Historiae Goteschalcianae (Pag. XIV), Vossium, Usserium, Mauguinum, Cellotium, item Petrum de Marca, Joan. Mabillonium, et P. Alixium. D Que mortis genere periit Joannes, docuit nos Gulielmus Malmesburiensis; quo autem tempore inter

C. B. SCHLUETERI PRAEFATIO

EDITIONIS CUI TITULUS:

JOANNIS SCOTI ERIGENAE DE DIVISIONE NATURAE libri quinque. Editio recognita et emendata. Accedunt tredecim auctoris hymni ad Carolum Calvum ex palimpsestis Angeli Maii. Monasterii Guestphalorum, typis et sumptibus librariae Asthendorffianae. MDCCCXXXVIII.

adversarios sibi comparavit. Postremum papa Nicolaus I ea, quae S. Remigius docuerat, approbavit, conciliique Valentiani canones ad hanc controversiam pertinentes confirmavit **. Quibus etiam ‹ venenum dogmatum Erigenae perstringebatur, ipse tamen Erigena haud damnatus est. Nihilominus complures inferioris aevi scriptores causam Erigenae egerunt, et scripta ejus adulterata esse contenderunt. Post haec Carolus Calvus rex Erigenam excitavit, ut opera (Pseudo-) Dionysii Areopagitae graece conscripta, quae Michael Balbus, orientalis Romanorum regni imperator, a. 827 antecessori illius, Ludovico Pio, donaverat, iterum in latinum verteret sermonem. Erigena regis desiderio satisfecit, a papa autem Nicolao I vituperatus est, quod ipse, qui, licet scientia magna esset, tamen jam antea, si ad orthodoxiam respicias, penes multos fama haud bona gauderet, librum interpretationi falsae tam obnoxium sine Pontificis Maximi approbatione edidisset. (859.) Jam alii Papam jussisse narrant, Erigenam propter istam rem Parisiis amandari Romamque duci, alii librum illum sibi etiam tum mitti ad approbandum***. Voluntati Papae nescimus cur haud obtemperatum est, neque Papam ipsum postea, ut mandatum suum observaretur, instare videmus. Attamen, quamvis Papa Erigenam vituperasset, aequalis ejus Anastasius, bibliothecarius Romanus, scriptorem nostrum, propter eandem illam versionem, non minus quam propter ‹ sanctam ejus vitam ita laudavit, ut probatam ab eo ingenii praestantiam et virtutem tantum ex singulari quadam gratiae divinae per Spiritum sanctum infusae efficientia derivari posse confiteretur. Quod quidem patriam fuisse putat; alii, cognomen Scoti_male interpretantes, eum in terra, quae nunc Scotia appellatur, natum esse existimarunt.

(Pag. III.) Joannes Scotus Erigena (a) genere A tem adversus Godescalcum scripsit; quo multos Hibernus (b), natus fortasse circa annum 828, in patria litterarum cultu tunc temporis omnium celeberrima, optimarum artium studiis et graecis quoque doctrinis et philosophia admodum eruditus est (c). Quibus perfectis fortasse jam tunc conse-cratione sacerdotali inauguratus (licet nonnulli eum laicum mansisse putent, aliique de longinquis itineribus, quibus Graeciam et ipsum Orientem visitaverit, sermonem faciant), ut illo tempore multi popularium ejus, in Galliam se contulit. Ubi Carolus Calvus rex, in promovendis litteris acer et industrius, eum Parisios vocavit et magistrum in mathesi et dialectica*, praesidemque scholae aulicae tunc perquam clarae constituit. Regi hilaritas ejus et facete ingenioseque dicta magnopere placuerunt; B quare Carolo mox amicissimus, imo saepe mensae socius atque contubernalis factus, procul dubio ad incitanda opportune etiam extra urbem Parisios, toto Francorum regno litterarum artiumque liberalium studia multum valebat. Sed paulo post variis et molestis incommodis implicatus est. Monachus enim natione Saxo Godescalcus (Pag. IV), quum duplicem esse praedestinationem, alteram beatorum, alteram reproborum, illo tempore proposuisset, hanc ob causam ab Hincmaro, archiepiscopo Remensi, poena acerbissima afflictus erat. Quo commoti insignes aliquot theologi, Prudentius, Florus Diaconus, Lupus, Amolo, sanctus Remigius et alii Godescalco tuendo operam dederunt, tandemque Hincmarum eo adduxerunt, ut et ipse alios quosdam rei C dogmaticae peritos ad se defendendum excitaret. Inter hos Erigena causam archiepiscopi recipiens e. a. 852 librum de praedestinatione adhuc exstan(a) Cf. Opus egregium quod Prof. Dr. Staudenmaier scripsit Johannes Scotus Erigena und die Wissenschaft seiner Zeit. I. Vol. Francf. a. M. 1834. Quae vir ille doctissimus ibi p. 102-213 disputavit, ea hic ita, ut in rebus tantum minoris momenti ab illius sententia discrepemus, breviter exposuimus.

(b) Certissimis argumentis confirmat hoc Thomas Moore in libro History of Ireland., tom. I, cap. 13. Staudenmaier Eriuven, Brittaniae locum Erigenae

* Joannem Scotum magistrum matheseos et dialecticae fuisse, memoriae non proditur. Cf. De Joanne Scoto commentationem supra positam Cap. II col. 11 not. a. ANIMADV. EDIT.

**Ne haec quidem fide veterum nituntur. Cf. commentationem laud. Cap. IV. ANIMADV. EDIT.

*** Ipse Nicolaus papa I postulat ut Carolus Calvus Joannem, qui non sane sapere in quibusdam fre

(c) Imo hebraicas et fortasse syricas etiam litteras didicisse fertur; cf. Johannes Scotus Erigena, ein Beitrag zur Geschichte der christl. Philosophie mit besonderer Rücksicht auf die Darstellungen von Iliort und Staudenmaier, bearbeitet von Dr. C. Hock. Ephem. Bonnens. 16 Fascic. 1835.

quenti rumore dicatur, Romae repraesentari facial, aut certe Parisius in studio morari non sinat, ne cum tritico sacri eloquii grana zizaniae et lolii miscere dignoscatur, et panem quaerentibus venenum porrigat. D Cf. Nicolai papæ litteras, Joannis Scoti versioni Operum Pseudo-Dionysii a nobis praefixas, nec uon ea, quae de hac re in commentatione laud. disputantur. ANIMADV. EDIS.

documento est, quid de eo Romae et in ipsa aula A discipulorum tumultuantium graphiariis (Pag. Vi) pontificia, licet fama ambigua olim aspersus esset, existimatum fuerit. Studium tantum nimium archetypi ad verbum transferendi in ea versione Anastasius reprehendendum esse putavit, quamvis illud studium <humilitati › Erigenae ad (Pag. V) scriberet. Postremum circa annum 870 doctrina Paschasii Radberti de Eucharistia, quae praesentiam Christi pene nimis carnalem et adeo caphernaiticam statuit, novam in ecclesia controversiam suscitaverat. Etiam Erigena huic controversiae se immiscuit, et cum Ratramno potissimum spirituale dogmatis momentum illustravit. Quae singillatim de Eucharistia docuerit, nescimus, quum liber, qui a quibusdam Erigenae adscriptus est, fortasse jam ante seculum

necatus vita decessit (c). Fama perhibet, post ejus mortem super sepulcrum ejus lucem miram visam fuisse, eamque tam diu refulsisse, donec ei honestius etiam sepulcrum in majore Malmesburiensium ecclesia prope altare pararetur**. Quam ob causam non minus, quam propter vitae integritatem in Francorum Anglorumque martyrologiis usque aa annum 1583, quo Romanorum libri liturgici inducti sunt, inter sanctos martyres commemoratus est. Sancte vixit, neque unquam ejus vita, sed sola ejus doctrina interdum vituperata est, quamvis incerta et ambigua, ut vidimus, illa sint, quae antiquiore tempore adversus orthodoxiam ejus suscepta esse dicuntur. Statura exiguus fuit; animi vero cultura

undecimum interierit*. Dubium enim non est, quin B insignis, ingenio acri et sublimi, scientia tam ampla

quam profunda, dialectica Platone et Proclo digna, postremum divino quodam mentis instinctu, quo excelsa quaeque et generosa percipiebat, investigabat et ad extremum usque contemplans perscrutabatur, longe plurimos et doctissimos aequalium superavit.

Erigenam multi multisque modis perperam intellexerunt, id quod fieri pene necesse fuit, quum unamquamque veritatem, quam acutissime potuit, exprimere studeret, et ingenio indulgens opposita ita amplecteretur, ut locis aliis alia et diversa de eadem re disserens in utramque partem modum prope excederet. Quam ob causam haud facile unumquodque ejus dictum, si ex orationis contextu abrumpatur, defendere queas. At affirmare audemus, eum, si totum respicias, amussim veritatis nusquam transgressum esse, quod etiam singulari vitae ejus sanctitati minime conveniret.

vel idem vel alius liber de Eucharistia, cujus auctoritate Berengarius usus est, et qui in concilio Parisiis Henrico I rege habito damnatus, atque in concilio Vercellensi a. 1050 concrematus est, neque ab Erigena, neque a Bertramo quodam, sed a Ratramno perscriptus sit (a). Maximum autem et gravissimum Erigenae opus est de divisione Naturae dialogus, quinque libris constans. Qui quo tempore conscriptus sit, nescimus; auctoritatem vero nactus est inulto minorem ea, quam meruit. Non minus enim doctum quam ingeniosum primum est in Occidente opus theologicum, quod, indole omnino philosophica praeditum, sententias eas proponit, quibus et schoJasticorum logica et mystica mediae aetatis theologia maximam partem nixa considerari potest. Quum C autem seculo XIII Albigenses haeretici aliquot hujus operis locos semper in ore ferrent, et Erigenae auctoritate gloriarentur, Honorius III papa eos libros undique conquiri et concremari jussit. Praeter haec praecipua, quae Erigena scripsit, opera, tredecim tantum hymnos, ab angelo Maio in codice palimpsesto repertos, quos editioni nostrae in fine adjecimus, laudandos esse duximus; cetera, partim temporis invidia deperdita, hoc loco memorare nohuimus (b). Forsan tam discordiae, quae Erigenam inter et plures in Francia sacrorum antistites paullatim intercesserant, quam vetus illa papae Nicolai I citatio impulerunt Erigenam, ut, id quod nunc prope extra dubium positum est (probabiliter circa annum-883 vel paullo serius), vocatus ab Alfredo D tholica (Pag. VII) abhorrentem quam maxime poMagno in Angliam se conferret. Ibi quidem Oxoniae terant extulerunt (e), ipse prorsus et quidem jure in litterarum universitate per quoddam temporis spatium mathesin et dialecticam docuit; postremum in coenobio Malmesburiensi abbas factus, sub manibus

(a) Cf. Döllinger, Lehrbuch der Kirchengeschichte. Regensburg und Landshut, 1836. Vol. I, pag. 409. (b) Cf. Hock 1. 1.

Alius est noster Joannes, alius Joannes abbas Athelingensis, qui a sicariis mercede conductis interfectus est.

*Peculiarem Joannis Scoti de Eucharistia librum omnino non exstitisse, verisimillimum nobis videtur, ut ostendimus in Prooemio. ANIMADV. EDIT. **llacc quae de reditu Joannis Scoti in Angliam,

Enimvero vulgata illa sententia, quam poeta nostro tempore clarissimus protulit: Mundi historiam, mundi esse judicium (d), quamvis interdum vera esse reperiatur, saepissime tamen fallit; nec non Erigenae nostro accidit, ut pene omnes, qui eum vituperaverunt vel laudaverunt, profunditati et acumini ejus capiendis minime pares fuerint, atque adeo inique de eo judicaverint, perpaucis tantum altam, qua praeditus fuit, mentem recte intelligentibus. Profecto enim etiam laudem illorum, qui philosophum nostrum tanquam Spinosae antecessorem declarantes pantheismum ejus et sensum ab Ecclesia ca

suo recusaret.

Age vero, ut aliquatenus videamus, quem locum Erigena in choro doctorum atque eruditorum om

(d) Die Weltgeschichte ist das Weltgericht. Schiller. Cf. Th. Galei praefat. in libros de div., pag. ultima.

(e) Cf. Tennemann, Geschichte der Phil., tom. VIII, sect. I, p. 53 et p. 72.

et de morte ejus narrantur, comperta non esse, in Prooemio monuinus. Cf. commentationem laud. Cap. V. ANIMADV. Edit.

B

omnium diligentissimus de temporibus, quibus ipse floruit, et de iis, quae proxime antecesserunt, ita scripsit, ut appareret, unde doctrina litterarumque scientia in eo manaverit. Nec minus accurate idem vir eruditus efficientiam exprimit, qua Erigena ad scholasticae mediae aetatis disciplinam et mysticam et logicam valuerit, id maxime agens, ut probam integramque auctoris nostri mentem atque orthodoxiam ostenderet. Quum pro fine hujus praefationis nimis longum foret, si ex praedicto libro, qui systematis Scoti uberius et plenius, quam hucusque tentatum est, repraesentandi, quasi prodromus habendus est, omnes maximi gravissimique momenti locos etiam ex parte tantum hic laudare vellemus, universum opus omnibus, qui huic rei diligentius. student, legendum apprime commendasse sufficiat.

nium temporum obtineat, etiam aliquot judicia minus A uberrimum historiae Erigenae apparatum colligens, iniqua a recentioribus lata audiamus. Inter quos post notum Thomam Galeum, qui Erigenae acumen admiratus, solus hucusque libros de divisione edidit (a), primus Dr. Petrus Hjort nominandus est, Danus, ingenio scientiaque praestantissimus, qui olim Soris, nunc Copenhagiae philosophiam remque litterariam Germanorum docet. Ille enim libello a. 1823 edito (b), de Erigena, quod indolem ejus et excellentiam in lucem famamque denuo provexit, optime meritus est. Hjorti quidem opusculum praeter prooemium in tres partes dividitur. In quarum prima scriptor de origine rei litterariae occidentalis et de Theodorici Austrogothi, Caroli Magni, Caroli Calvi, Alfredique Magni temporibus, quatenus ad rem litterariam promovendam pertinebant, doetissime agit et Erigenae narrat vitam. Altera pars tota in exponendo philosophico Erigenae systemate occupata est, idemque, quamvis breviter et summation, tamen si totum respicias, clare recteque adumbratum continet. In tertia parte philosophia christiana qua ratione media aetate per scholasticos doctores et subsequentibus seculis per recentiores philosophos ad nostrum usque aevum exculta sit, explicatur, et sanctum, quod sortita est munus, proponitur. Scriptor, Hamanni Baaderique amicus, in tractanda philosophiae historia ex parte dialecticam Hegelii sequutus est methodum. Quanti vero Erigena philosophans sacrae Scripturae et Patrum auctoritatem fecerit, eidem probe et ex veritate cognitum atque intellectum fuisse, foco, quo de hac re pulcherrime agit, satis apparet. Cf. pag. 47 seq. Quod si Hjortum audis, Erigenae placita nihil nisi philosophicam fidei christianae exhibent explicationem, ratione recte, pie et catholice philosophantis repertani.

(Pag. Vill.) Verum multo praestantiora consequutus est vir illustris Antonius Staudenmaier, theologiae catholicae nunc in universitate Friburgensi professor. Qui in libro jam supra laudato

(a) Joannis Scoti Erigenae de divisione naturae libri quinque, diu desiderati... Oxonii a. 1681. Cf. ibid. p. 8 testimoniorum in Galei praefatione.

Eleganter et brevi sermone cuncta complectens etiam Albertus Kreutzhage, in alma universitate Gottingensi judex academicus, scriptor tam ingenio quam pura mentis intentione de philosophia optime meritus, in libro ad marginem laudato (c) singulas quasque Philosophi nostri virtutes, tanquam altiore quodam spiritu afflatus, dignis laudibus effert: indolem dicimus Erigenae nativam et inventricem, acumen, profunditatem, philosophiam vere christianam, sermonis pulchritudinem altitudinemque, eruditionem, sensus puritatem et divinitatem Spiritualismo propriam (qua ille quidem celeberrimo omnium poetae, Dante, viro non minore, quam quae illi C contigit, injuria per longum tempus inique aestimato ac neglecto assimilari potest); postremum systema pantheismum quamvis attingens, tamen creatianismi fines haud transgrediens, neque discrimen, quod inter Creatorem et creaturam interest, ullo modo resolvens. Verum enim vero ipsa ejus verba, quorum elegantiam latine exprimere el omnino reddere vix possis, liceat nobis hoc loco inserere *:

(b) Johan Scotus Erigena, oder von dem Ursprung einer christlichen Philosophie und ihrem heiligen * En istius epistolae versionem latinam, qua sen- D sum auctoris nobis assecuti esse videmur :

Hodie, amice carissime, Scoti Erigenae de Divisione naturae volumen absolvi, atque laudo praedicoque casum, qui mihi praeclarum illud et rarum opus obviam objecit. In perlegenda disputatione, quae est de primordialibus causis, iterum atque iterum agnoscas necesse est, contineri in hoc opere causas primordiales innumerabilium idearum philosophicarum, quae postea singulae integris philosophiae systematis animae ae quasi centra exstitere. Quin, si recentiores quidam philosophi candidi esse vcilent, palam profiterentur, opinor, principalem sibi ideam ab Erigena subministratam, atque varias, quas iniere ipsi vias, ope Erigeniani ingenii altissimi et acutissimi sibi patefactas esse.

Fundamentum disputationum recentiorum de mente sui conscia deque triplici hujus mentis natura, alque altiores cognitiones, quae inde redundarunt

Heute, mein lieber Freund, habe ich den kleinen Beruf. Von Dr. Peder Hjort, Prof. der deutschen Literatur in Soro. Kopenhagen, 1823.

(c) Mittheilungen über den Einfluss der Philosophie auf die Entwickelung des innern Lebens. Münster, bei Theissing, 1831 pag. 216 seq.

in Dei naturam intelligendam, et in explicandam sententiam gravissimorum quorundam Christianae religionis decretorum, denique, ut breviter dicam, inventum recentioris philosophiae facile primarium jam pridem Erigena proposuit verbis his Mens. etenim et notitiam sui gignit, et a se ipsa amor sui. et notitia sui procedit, quo et ipsa et notitia sui conjunguntur.

Neque minus admirabile dicendi geras Erigenianum, nusquam non entheum, raram altissimi ingenii cum acutissimo conjunctionem prae se fert. Ut legendo quasi abripi videaris in templum vel sacrum lucum, miris imaginibus refertum, resonantemque » divinis vocibus, intima vitae secreta pandentibus.. Atque in universum spiritualis philosophiae studium. id efficit, ut primum magis magisque debilitetur.com materialis vita, tum principium, quod in ea latet, negandi abstracteque cognoscendi, obscurum illud.