Inter multiloquos, et grandia verba serentes,
Esto tardiloquus, estoque pauca loquens.
Dum linguas acuunt alii, tibi calleat auris,
Et sit Dulichio remige surda magis.
Nec tantum valeat temeraria lingua loquentis,
Pectoris ut possit rumpere claustra tui.
Si patiens fueris, nunquam tibi verba nocebunt,
Turbatorque tuæ nemo quietis erit.
Excutiet pacem, quam dat patientia, nullus;
Sit licet exermis, conterit arma tamen.
Utantur linguis, tu viribus utere mentis,
Si sapis a linguis gloria magna venit.
Nam quæ sit doctrina viri, patientia monstrat,
Imbellique manu bella nefanda premit.
Quis feret armatam, quæ sola triumphat inermis,
Armatamque manum vincere sola solet?

Vir patiens forti melior; minor esse triumphus
Urbis, quam mentis dicitur, estque minor.
Sperne malos, venerare bonos, ignosce volenti
Lædere, nulla bonis ultio grata magis.
Nulla virum fortem vindicta magis decet ista,
Principibus semper debet adesse viris.
In quorum manibus lex si viget ignea; punit,
Dum miseret: fidos dum cupit esse, facit.
Provocat ad facinus, dum sævit iniqua potestas,
Et sibi subjectos non sinit esse pios.

Nemo sciens illum lædit, quem credit amicum;

Regula fida nimis: quisquis amandus, amet. Hæc hominum disjuncta solet conjungere corda, Ista potest hominem conciliare Deo.

Hac duce carpe viam, gradienti nemo nocebit,
Et poteris cunctas tutus inire manus.
Illa tamen metuenda manus, quæ tractat iniquas
Sordes, quam maculant æra colore suo.
Non quia polluitur, et polluit, est fugienda

Sed quoniam nummus toxica sæva gerit.
Toxica perpetuam paritura famemque sitimque,
Et miseram vitam, mortis et omne genus,
Nulla libris erit apta manus ferrugine tincta;
Nec nummata queunt corda vacare libris.
Non est ejusdem nummosque librosque probare,
Persequiturque libros grex Epicure tuus.
Ignis avaritiæ quum fœnum carnis adurit,
Surgit, et æternum construit usque focum.
Omnia quum possit manus omnipotentis, avaræ
Mentis egestatem non satiare potest.

Non satiare potest manus omnipotentis avarum:

Dic mihi quis poterit, quod nequit illa manus?
Nonne satis miser est, quem nec Deus ipse beare
Sufficit? ulterius quis miser esse potest?
Nummipetæ cum libricolis nequeunt simul esse :
Ambos, crede mihi, non capit una domus.
Ergo cave miseros, nec ab his nisi tristia speres :
Nam miseri cultor, quis nisi stultus, erit?
Est antiqua nimis, nimis est sententia vera,
Quam docuere patres, Ennius atque Cato:
Tam quod habet, quam quo caret omni defit amico,
Occupet, occumbat, res aliena tamen.

Semper abundabit, qui rebus noverit uti;
Et mens utendi nescia semper eget.
Pauca potest dives, et plurima pauper habere;
Nescit egestatem dives, egenus opes.
Nullus amicus ei, qui multa cupit, nec amicus
Est sibi, cui nimium res aliena placet.
Si cupidus fuerit hostis, caveatur ut hostis,
Si sit amicus, eo cautior esse stude.
Jurat? crede minus; non jurat? credere noli;
Juret, non juret, hostis ab hoste cave.
Et fugias quos livor edax felicibus hostes
Sic facit, ut virtus flectere nulla queat,

Muneribus fortasse tuis placabis avarum,

Lædere quo cesset invidus, esto miser. Alterius misera gaudet mens invida sorte, Cunctaque vicina commoda, damna putat. Et nisi festinus fugeres, te plura monerem, Vix pateris dici pauca: vel ista tene.

JOANNIS SARESBERIENSIS

POLYCRATICUS,

SIVE

DE NUGIS CURIALIUM ET VESTIGIIS PHILOSOPHORUM.

LIBER PRIMUS.

PROLOGUS.

JUCUNDISSIMUS quum in multis, tum in eo maxime est literarum fructus, quod omnium interstitiorum loci et temporis exclusa molestia, amicorum sibi invicem præsentiam exhibent, et res scitu dignas, situ aboleri non patiuntur. Nam et artes perierant, evanuerant jura, fidei et totius religionis officia quæque corruerant, ipseque recti defecerat usus eloquii, nisi in remedium infirmitatibus humanæ, literarum usum mortalibus divina miseratio procurasset. Exempla majorum, quæ sunt incitamenta et fomenta virtutis, nullum omnino erigerent aut servarent, nisi pia sollicitudo scriptorum, et triumphatrix inertiæ diligentia, eadem ad posteros transmisisset. Siquidem vita brevis, sensus hebes, negligentiæ torpor, inutilis occupatio, nos paucula scire permittunt: et eadem jugiter excutit, et avellit ab animo fraudatrix scientiæ, inimica et infida semper memoriæ noverca, oblivio. Quis enim Alexandros sciret aut Cæsares, quis Stoicos aut Peripateticos miraretur, nisi eos insignirent monumenta scriptorum? Quis Apostolorum et Prophetarum amplexanda imitaretur vestigia, nisi eos

posteritati divinæ literæ consecrassent? Arcus triumphales tunc proficiunt illustribus viris ad gloriam, quum ex quibus causis, et quorum sint, impressa docet. inscriptio. Liberatorem patriæ, fundatorem quietis, tunc demum inspector agnoscit, quum titulus triumphatorem, quem nostra Britannia geruit, indicat Constantinum. Nullus enim constanti unquam gloria claruit, nisi ex suo, vel scripto alieno. Eadem est asini, et cujusvis Imperatoris post modicum tempus gloria; nisi quatenus memoria alterutrius, scriptorum beneficio prorogatur. Quot et quantos arbitraris fuisse reges, de quibus sermo nusquam est, aut cogitatio? Nihil ergo consiliosius est captatoribus gloriæ, quam literatorum et scribentium maxime gratiam promereri. Inutiliter enim eis geruntur egregia, perpetuis tenebris obducenda, nisi literarum luce clarescant. Quicquid favoris aut præconiorum aliunde contrahitur, perinde est, ac si Echo, quam audis in fabulis, plausus excipiat theatrales; desinit enim quum cœperit. Ad hæc in dolore solatium, recreatio in labore, in paupertate jucunditas, modestia in divitiis et delitiis, fidelissime a literis mutuatur. Nam a vitiis redimitur animus, et suavi et mira quadam, etiam in adversis, jucunditate reficitur, quum ad legendum vel scribendum utilia, mentis intendit acumen. Nullam in rebus humanis jucundiorem, aut utiliorem occupationem invenies: nisi forte divinitus compuncta devotio orando divinis insistat colloquiis, aut corde per caritatem dilatato, Deum mente concipiat, et magnalia ejus apud se quasi quadam meditationis manu pertractet. Experto crede, quia omnia mundi dulcia his collata exercitiis, amarescunt; eo quidem magis, quo cuique sensus integrior, et ratio incorrupta judicii purioris viget acumine. Noli ergo mirari, quare aliquem gradum scalæ, quæ nunc sola novit