morietur. O quam durum et districtum iudicium, in quo non solum de factis, sed de omni verbo otioso, quodcunque locuti fuerint homines, reddituri sunt rationem in die iudicii, in quo usque ad novissimum qua- 5 drantem exigetur debitum cum usuris. Quis ergo fugere poterit a ventura ira?d Mittet ergo filius hominis angelos suos, et colligent de regno eius omnia scandala et eos qui faciunt iniquitatem, et alligabunt fasciculos 10 ad comburendum, et mittent eos in caminum ignis ardentis. Ibi erit fletus et stridor dentium, gemitus et ululatus, luctus et cruciatus, stridor et clamor, timor et tremor, dolor et labor, ardor et foetor, obscuritas et 15 anxietas, acerbitas et asperitas, calamitas et egestas, angustia et tristitia, oblivio et con

e

a) Ezechiel. 18, 4. b) Matth. 12, 36. c) Matth. 5, 26. 25, 27. d) Luc. 3, 7. e) Matth. 13, 41. 30. 42.

1. quam durum et om. CJ. districtum ad marg. 3. quodcunque] quod CJ.

pon. M.
iudicii, in quo om. M.

ra J.

4. in die

6. usu

8. ergo

5. novissimam M. 7. ergo] igitur M. ab ira ventura M. om. J. 9. eius om. M. 12. Ibi] Ubi C, ubi J. stridor dentium om. M. 13. gemitus, eiulatus et ululatus J. ululatus (Al's eiulatus ad marg. add.) Cla. ululatus, luctus et cruciatus om. M. 15. et foelor, obscuritas et anxietas, acerbitas et asperitas, calamitas om. M. 17. et tristitia], tristitia M.

fusio, torsiones et punctiones, amaritudines et terrores, fames et sitis, frigus et cauma, sulphur et ignis ardens in saecula saeculorum. Unde liberet nos deus, qui est bene5 dictus in saecula saeculorum. Amen.

4. Unde liberet in saecula saeculorum om. CJ. 5. Amen om. Cl.

APPENDIX.

CAP. I.

De perseverantia.

His auctoritatibus monetur quilibet ad perseverantiam. Ait namque dominus noster Iesus Christus: Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. Et alibi: Si perseveraverit usque in finem pulsans, dico vobis, 5 etsi non dabit ei surgens, eo quod amicus eius sit, propter improbitatem tamen illius surgens dabit ei, quotquot habet necessarios.b Et Apostolus ait: Omnes in stadio currunt, a) Matth. 10, 22. b) Luc. 11, 8.

1. His auctoritatibus monetur quis ad perseverantiam M. In D. Innocentii de eleemosina libello istud caput incipit verbis his: Quoniam autem nec eleemosina, nec ieiunium, nec oratio deo placere vel homini esse meritoria ad vitam beatam possunt sine perseverantia, idcirco vel pauca hic de virtute perseverantiae connectenda sunt; et inprimis sequentibus auctoritatibus monetur quilibet ad perseverantiam. 2. Ait namque dominus noster Iesus Christus om. M. 3. Qui, ait, perseveraverit . . . M.

sed unus accipit bravium. Et qui legitime certaverit, coronabitur. Et alibi dicitur, quod dominus iudicat fines terrae. Et ubi ceciderit arbor, sive ad austrum, sive ad aquilo5 nem, ibi erit. Finis enim, non pugna coronat. Ex hoc procedendum est sic: Non est magnum sic inchoare bonum, sed consummare perfectum. Multi aggrediuntur magna, sed deficiunt in via. Multi exeunt So10 domam, sed retrospiciunt. Multi egrediuntur Babylonem, sed morantur in via, nec perveniunt ad aeternam pacis civitatem. Nec perseverantia piget aggredi magna, nec fatigat inchoatum. Haec firmat nutantem. Haec 15 coronat pugnantem. Haec ducit ad bravium, haec ad portum. Haec dat formam operi, regulam actioni. Haec est talaris tunica Ioseph, in finem vitae pertingens. Haec est tunica sacerdotalis, usque ad pedes perve20 niens. Haec est cauda hostiae,i quam tenemur Deo offerre. Haec est calcaneus bonae

b) II.Timoth. 2, 5. c) Psalm. e) Gen. 19, 17. 26.

a) I.Cor. 9, 24. 9, 9. d) Eccle. 11, 3. f) Cf. Jerem. 51, 6. 45.

28,
2 sqq.

g) Gen. 39, 12. h) Exod.

i) Levit. 3, 9.

9. Sodomam

5. ibi finis erit M. enim om. M. exeunt M. 14. firmat nutantem] fortificat intuitum M. 18. in om. M.

operationis, quam contra serpentis morsus a debemus observare. Haec est virtus quae pro oratione ad Deum allegat, quae omne votum bonum informat, qua laureantur martyres, qua coronantur virgines. Haec est, 5 quae res difficiles reducit ad facilitatem, quae omnem vincit difficultatem. Haec est vestis sine ruga, tunica sine macula.b Haec est, quae bonam actionem facit unicolorem, virtutem uniformem.

10

Et notandum, quod quaedam perseverantia est temporalis, ut ita loquar, quaedam finalis. Temporalis est, quae ad tempus viret, et in tempore perversitatis effloret, foeno comparabilis, quod nunc virescit, nunc in 15 clibanum mittitur, nunc floret, nunc conteritur, nunc consequenter moritur. Hic flos egreditur et conteritur, et fugit velut umbra, et nunquam in eodem statu permanet. Finalis vero perseverantia est, quae durat us-20 que in finem. Haec est fons vivus, hortus signatus, cui non communicat alienus, qui

с

a) Gen. 3, 15. b) Cf. Ephes. 5, 27. c) Cf. Matth. 6, 30. Luc. 12, 28. Matth. 13, 5-6. 20–21. Jacobi 1, 11. d) Job 14, 2. e) Cant. 4, 12.

21. usque in] usque ad M. hortus] ortus M.