Oldalképek
PDF
ePub

omnis divina illuminatio secundum bonitatem varie A ne mireris, quod diximus, nullam substitutam crea

in ea, quae praevisa sunt, proveniens, hoc est, quo-
niam divinae bonitatis omnis illuminatio, quae mul-
tipliciter in ea, quae praevisa sunt, facienda pro-
cedit, manet simpla in seipsa 1, et, dum diffunditur
universaliter in ea, quae sunt, ut sint, quia nulla
alia est rerum omnium sensibilium et intelligibilium
subsistentia praeter divinae bonitatis illuminationem
et diffusionem, non desinit esse in se ipsa simplex
et inexhausta. Est enim fons non deficiens, et in
omnia, quae sunt, infinita numerositate profluens.
Et non solum in omnia manat et provenit, ut subsi-
stant, verum etiam universa, quae ex ipsa, et in
ipsa, et per ipsam subsistunt, in unam ineffabilem
harmoniam coaptat, ita ut in universitate multiplex
sit per infinitam multiplicationem, et in ipsa omnia B
unum sint per incomprehensibilem adunationem. Et
hoc est quod ait: manet simpla et non hoc solum,
sed unificat illuminata, hoc est, per suam illumina-
tionem et processionem facta. Totus itaque titulus
est primi capituli: Quoniam omnis divina illuminatio,
secundum bonitatem varie in provisa 6 proveniens,
manet simpla, et non hoc solum, sed unificat illumi-

nata.

4

3

turam, nisi convertatur ad Creatorem, perfectam fieri posse. Vera siquidem docet ratio, omnia, quae sunt, ad causam suam, ex qua, et per quam, et in qua subsistunt, ut perficiantur, respicere. Intellectualia quidem et rationalia immediate per se, intellectu vero et ratione carentia quadam medietate rationabilium et intelligibilium interposita, ad unum universitatis principium convertuntur. Omnis itaque datio optima, et omnis donatio perfecta, desursum est, id est, desursum descendit; a quo, nisi a fonte ineffabili omnium bonorum, a Patre luminum? Quocunque enim seu sensu corporeo 10 internuntiante, seu puro intellectu investigante, in universitate condita ad liquidum percipitur atque cognoscitur in substitutionibus naturae et perfectionibus gratiae, non aliunde nisi a Patre luminum procedit. Pater autem luminum est Pater caelestis, lumen primum atque intimum, a quo lumen verum, Verbum suum, per quod facta sunt omnia, et 11 in quo substituta sunt omnia, unigenitus Filius suus nascitur, a quo, Patre dico, coessentiale sibi Verboque suo lumen procedit Spiritus sanctus, spiritus Patris et Filii, in quo et per quem donationes gratiarum distri buuntur in omnia. Et haec est trina lux, et trina bonitas, tres substantiae in una essentia, Pater et Filius et Spiritus sanctus, unus Deus, una bonitas, unum lumen diffusum in omnía, quae sunt, ut essentialiter subsistant, splendens in omnibus, quae sunt, ut in amorem et cogitationem pulchritudinis suae C convertantur omnia, supereminens omnia, quae sunt, ut perfectionis suae plenitudine fruantur omnia, et in ipso omnia unum sint. A Patre itaque luminum omnia lumina descendunt.

§ 1. Ipsum vero capitulum ex sententia Jacobi apostoli orditur: Omne datum optimum, vel ut expressius de verbo in verbum transferatur: omnis datio optima, et omne donum perfectum desursum est, descendens a patre luminum. Quae apostolica sententia divinam dationem ex divina donatione mirabili discernit differentia, optimam quidem dationem universalis creaturae substitutioni distribuens, perfectam vero donationem divinae gratiae largitati; quoniam omne, quod est, duobus modis divinam participat bonitatem, quorum primus in conditione naturae est, alter in distributione gratiae perspicitur. Nihil quippe est in universali creatura, quod his duobus careat. Subsistit enim omne, quod est, ac divinae gratiae juxta convenientem sibi analogiam particeps est. Et notandum, quod non simpliciter est dictum : Omnis datio optima et omne donum perfectum. Primordialiter quippe in omnibus, quae sunt, praecedit datum 7 naturale substitutum, cui subsequenter distribuitur perfectae donationis augmentum. Et ut scias dationis et donationis manifestissimam discretionem, intuere, D quod ait: Omnis datio optima, hoc est, omnis creaturae substitutio valde bona; sicut scriptum est: Et vidit Deus, et ecce omnia bona valde ». Quoniam vero nullius substitutio perfecta sit, nisi ad Creatorem convertatur, sequitur: et omne donum perfectum. Praecedit itaque optima naturae substitutio, cui ad perfectionem additur ad Creatorem conversio. Et

Sic AB. B in ea universaliter. ubique. "B sit multiplex. Sic A B. diate, sic fere ubique in ante m, lumen.

12

13

Sed fortasse quis dixerit : Quomodo omnia, quae sunt, lumina sunt? Quamvis enim universitas rerum omnium 14 a Patre per Filium et Spiritum sanctum condita sit, Pater quippe vult, Filius facit, cooperatur Spiritus sanctus, proprie tamen et specialiter de intellectualibus et rationalibus condita lumina a Patre luminum per genitum lumen perque lumen procedens oportet praedicari, cetera vero plus illuminari, quam lumina esse, credenda sunt! Sed huic consulta ratione facile possumus respondere. Et primo quidem dicendum: si Pater luminum per se ipsum lux est, neque enim Pater luminum esset, si in se ipso lux non subsisteret, omnia, quae fecit, in sapientia sua fecit, quae et ipsa lux est 15, quoniam coessentialis Patri luminum est: numquid aliter existimandum nisi ut 16 omnia, quae Pater lux in sapientia, coessentiali sibi luce condidit, lumina condita credantur et intelligantur? Pater autem suae sapientiae Pater est. Igitur omnium, quae in sua

VARIAE LECTIONES.

AB armoniam, sic 9A B inme

B verumtamen. C ut subsisterent. vere. etiam.
B donum datum. 8 B subsistenter, B' corr. substituto.
non adsimilatur.
corporeo om. B.
13 A B pulcritudinis, sic ubique. * B omnium rerum.
18 est om. B. ut om. B.

10

11

et om. B.

12 B proced

16

[ocr errors]

1

sapientia fecit, ipse Pater esse necesse est, scilicet A Patrem. Quod etiam ipse Dominus evidenter astruit dicens: Confiteor tibi, Domine Pater caeli et terrae ». Est et alia ratio, quae luculenter edocet, omnino creaturam visibilem et invisibilem lumen esse conditum a Patre luminum. Si enim summa bonitas, quae Deus est, omnia, quae voluit, propterea fecit, ut, quoniam per seipsam invisibilis et inaccessibilis lux est, omnem sensum et intellectum superans, per ea, quae ab ipsa facta sunt, veluti per quasdam lucubrationes in notitiam intellectualis et rationalis creaturae possit descendere, quod etiam Apostolus edocet, ait enim Invisibilia ejus a creatura mundi per ea, quae facta sunt, intellecta conspiciuntur : quid mirum, si omne, quod inaccessibilem lucem quodam modo, ut accessibilis B sit, puris intellectibus introducit, lumen illuminans animos, et in cognitionem Creatoris sui eos revocans, nulla ratione obstante intelligatur? Verbi gratia, ex* intimis naturae ordinibus paradigma sumamus. Lapis iste vel hoc lignum mihi lumen est ; et si quaeris, quomodo, ratio me admonet, ut tibi respondeam, bunc vel hunc lapidem consideranti multa mihi Occurrunt, quae animum meum illuminant. Eum quippe animadverto subsistere bonum et pulchrum, secundum propriam analogiam esse, genere specieque per differentiam a ceteris rerum generibus et speciebus segregari, numero suo, quo unum aliquid fit, contineri, ordinem suum non excedere, locum suum juxta sui ponderis qualitatem petere. Haec horumque similia dum in hoc lapide cerno, lumina mihi fiunt, C hoc est, me illuminant. Cogitare enim incipio, unde ei talia sunt, et intueor, quod nullius creaturae sive visibilis sive invisibilis participatione naturaliter haec ei insunt, ac mox ratione duce super omnia in causam omnium introducor, ex qua omnibus locus et ordo, numerus et species genusque, bonitas et pulchritudo et essentia, ceteraque data et dona distribuuntur. Similiter de omni creatura, a summo 10 usque ad deorsum, hoc est, ab intellectuali usque ad corpus, ad laudem Creatoris referentibus eam et se ipsos, et Deum suum studiose quaerentibus, et in omnibus, quae sunt, eum invenire ardentibus, et super omnia, quae sunt, eum laudare diligentibus lux introductiva est, suis rationibus consideratis, liquidoque mentis contuitu perspicuis. Hinc est, quod universalis hujus D mundi fabrica maximum lumen fit, ex multis partibus veluti ex multis lucernis compactum, ad intelligibilium rerum puras species revelandas et contuendas mentis acie, divina gratia et rationis ope in corde fidelium sapientum cooperantibus.

11

Pulchre igitur theologus Deu a Patrem luminum patrem appellat, quoniam ab ipso sunt omnia, in quibus et per quae omnibus se manifestat, et in luce suae sapientiae luminis conformia unificat et facit. Beatus autem Dionysius Athenarum episcopus de caelesti ierarchia, hoc est, de caelesti episcopatu supermundalium virtutum, in quibus maxime et principaliter post primordiales causas pater luminum data sua optima et dona sua perfecta et multiplicat in infinitum, et in se ipsum revocat in unum, volens scribere praefata theologica, theoriam orsus est, quam subsequenter explanat, dicens: Sed et omnis Patre moto manifestationis luminum processio, in nos optime ac large proveniens, iterum ut unifica virtus nos replet, et convertit ad con gregantis Patris " unitatem et deificam simplicitatem. Quoniam beatum Jacobum de processione et multiplicatione divinorum luminum per data naturae et dona gratiae solummodo videbat dixisse, de adunatione vero eorum, inque fontem suum restitutione siluisse, merito hanc sententiam subnectit. Ac si diceret : Non solum data et dona divina, quae post angelicas substantias in humanis mentibus adhuc mortali carne gravatis maxime fiunt, desursum sunt a patre luminum descendentia, verum etiam omnis processio divinae illuminationis, quae ineffabili paterno motu in nos copiosissime et multipliciter provenit, iterum ipsa congruenter, dum sit virtus nos unificans atque restituens, sua gratia implet et convertit ad ipsum Patrem, qui ad se congregat, quae a se procedunt, et in se unificat diversa, et deificat sibi conformia, et simplicat 1 veluti in infinitam numerositatem multiplicata. Qua 13 autem ratione Taτpoxívηtos, id est, pater motus a Graecis dicatur, non incongrue quaeritur. Quomodo enim immutabilis movetur, vel a quo movetur, vel in quid et ad quid movetur, non infructuose a sapientibus investigatur. Movet igitur seipsum non localiter, non temporaliter, sed superessentialiter super loca et tempora movetur a seipso. Nulla siquidem causa prae. cedit, quae ipsum moveat, cum sit ipse prima unaque causa omnium motuum. Ipse est motus et status. motus stabilis et status mobilis. Quo argumento, die quaeso, approbas immobilem Patrem moveri? Ex nomine argumentor. Si quaeris nomen illud, audi. In utraque lingua, graeca videlicet latinaque, Pater vocatur; et graece quidem componitur atóp, hoc est, Távta Tapív 18, id est, omnia servans. Non 7 tibi videtur recte moveri, ut custodiat omnia, qui servat et salvat omnia, quae in unigenito suo fecit? Audi etiam illud: Pater et Deus vocatur, hoc est, Grós þ. currens, nomen a verbo w 19, quod idem curro,

15

VARIAE LECTIONES.

9

'Aea. AB lugubrationes. A quodammodo. But ab ex (punct. indicat, ex delendum esse). sic ubique. AB ammonet, sic ubique. 7 Corr. B', AB considerans.

chritudo om. B. 10 Bassumo. Patris om. AB, marg. adscr. B

8 B sit.

michi,

ex qua omnibus — pul12 AC simplificat. 13 B marg. 16 B marg. adser. pair, hoc

adser. De motu patris. 1 Sic BC, A inquit. 18 B set, sic fere ubique.

est pantateron. 17 AC Num. 18 B' marg. adscr. theos. 19 Sic CB (B* theo pro Ośw); AB nomen (B deo) a verbo.

5

PATROL. CXXII.

derivatum 1. Currit enim per omnia, implens et A tiones, quantum possibile est, respiciemus. Jam 1unc

substantificans omnia. Et quis et qualis est ejus motus? Verbum suum motus suus est, sermo smus motus ejus est, de quo Psalmista ait: Veiociter currit sermo ejus ›, et ipse sermo de se ipso: Et sermo, inquit, quem audistis, non est meus, sed mittentis me Patris. Aadi et alium motum Patris, cocessentialem sibi et Filio suo, qui motus procedens dicitur Spiritus veritatis, quem mittit Pater in nomine Filii sui. Summa itaque Trinitas trinus immobilis motus est: Pater movetur gignendo Filium suum, in quo et per quem fecit omnia; Filius movetur faciens quae vult Pater; Spiritus movetur cooperans Filio et Patris voluntati.

15

incipit de caelestibus ierarchiiş, hoc est, episcopalibus tractare. Et est ordo verborum: Nonne ergo respiciemus, quantum possibile est, in sacratissimorum eloquiorum a Patre traditas illuminationes, invocantes Jesum? Sensus autem talis est: Quoniam ex ipso Patre omnia veniunt, et in ipsum redeunt, nonne nos, qui invocamus Jesum, qui est paternum lumen, lumen videlicet de lumine, et verum Tumen de vero lumine, qui illuminat omnem hominem venientem in mundum, in ipso et per ipsuna restauratum 16. per quem, Jesum 17 scilicet, ad principale lumen, quod Pater est, accessum habuimus, (inaccessibilis enim erat nobis illa incomprehensibilis lux Patris, priusquam incarnaretur et homo fieret lux ab eo genita, quae est Christus; ipso autem humanato, et in nostra natura facto, accessum habemus ad invisibilem Patrem; nam dum intelligimus Christi humanitatem, profecto cognoscimus, quantum datur nobis cognoscere, ipsius et Patris et Spiritus utriusque abditam 18 divinitatem: hinc est, quod ipse ait: Philippe, qui me videt, et Patrem meum videt ›, hoc est : qui me verum Deum et homineri intelligit, ipse Patrem meum. in me intelligit, quia ego in Patre et Pater in me et ego et Pater unum sumas) in sanctissimorum eloquiorum a Patre traditas iliuminationes, hoc est, in divinas visiones, quas Pater nobis tradidit in sacris 19 Scripturis, quantum pessi bile est adhuc carne circumscriptis, respiciemus? Aui, ut expressius in Gracco legitur ¿.ɛvowμɛ> 2o, hoc esi, C nutum interiorum cordis oculorum erigemus **? Hoc autem dicit, quoniam ex visionibus propheticis, quas Graeci Ozopuvius 23 appellant, id est divinas apparitiones, caelestium virtutum ordinationes et dispositiones, quas ierarchias vocat, maxime humanis mentibus in quibusdam ex sensibilibus rebus conformationibus similibus vel dissimilibus introductae sunt. Et hoc est quod subjunxit: et ab ipsis symbolice nobis et anagogice manifestatas cuelestium animorum ierarchias, quantum potentes sumus, inspiciemus, hoc est, per ipsas divinorum eloquiorum illuminationes, in mentibus propheticis à Deo tradi tas, non per se ipsas, verum per symbola, hoc est, per signa sensibilibus rebus similia, aliquando ei pura, aliquando dissimilia et confusa, et per anagogen, hoc est, per ascensionem mentis in divina mysteria 25 contemplabimur, quantum nobis sinitur, manifestatas caelestium: intellectuum dispositiones. Et quoniam principium et fons est totius illumina tronis invisibilium substantiarum, sive prius in theo

De motu summae bonitatis ad servanda, facienda, perficienda omnia, ipse Dionysius copiose disserit. B Sed notandum, quod ia hae periodo, sicut et in ceteris ac paene omnibus, simplicia verba pro " in Gracco compositis propter faciliorem introitum difficillimorum intellectuum transtulimus pro ywtopavelas 7, hoc est, luminum apparitionis, illuminationis so'ummodo ponentes, et pro ¿yabodśτws, quod est adverbialiter optime, dative, affatim, vel bene ac large. Hlod etiam, quod diximus nos replet, quoniam ex ambiguo Graeco, quod est ȧvanhav 10, translatum est, potest et sic transferri: nos complicat, ut sit sensus: Quemadmodum divinae illuminationis processio copiose nos multiplicat in infinitaLem, iterum complicat et unificat et restituit in simplicem congregantis et deificantis nos Patris vnitatem. Hoc autem dico, quoniam fere tota beati Dionysii per omnes hos libros intentio est de infinita numerositate multiplicationis subsistentis per se summi boni in omnia, quae per se 12 ipsa nec essent, nec bona subs sterent, nisi participatione ipsius essentiae bonitatisque essent, et bona essent, deque ipsius multiformis numerositatis iterum reductione redituque in ipsum summum bonum, in quo numerositas infinita finem ponit et unum est. Et hoc apostolico perhibet testimomo dicens: Etenim ex ipso omnia et in ipsum, ut divinum ait verbum. Ac si diceret: Propterea divina virtus colligit nos et complicat ad congregantis Patris unitatem et deificam simplicitatem 13, ut sancta apostolica testatur sententia.

§ 2. Sequitur: Ergo Jesum invocantes paternum lumen, quod est verum de lumine 14, quod illuminat omnem hominem venientem in mundum, per quem ad principale lumen, Patrem, accessum habuimus in sucratissimorum eloquiorum a Patre traditas illumina

D

VARIAE LECTIONES

6

9 A obtime.

21

21

20

AC

B supra adser. est derivatum; C quod est curro est derivatum, C cucurrit. 3 A qualiter. perioda. Pro om. ABC, addidi ex coni. • C oppositis. ABC poтopoma Bmerg. adser. pro akotofanias. B marg. adser. i. e. agadothos. 10 Sie Ab. Sie C est om. AB, supra Jdser. B'. 12 Sic BC, se om. A. 13 Sie C, simplicitatem om, AB. De lumine om. textus gracc. et a. Scoti versio. 15 Sie C, pro qui est AB que. AC restauratum est. 17 Jesum om. B. 18 Sic AC, B pdditam. 19 BC sanctis. 20 B marg. adser, ananeusomen. 21 Coni, A interiorism, Binteriorisin (pun. cla B' adiecisse videtur), C hoc est mirum interiorem. 22 B erigemur, C exigemus. * B' marg. adser. theophanias. AB simbolice, sie B. fere ubique, A interdum. B misteria, ubique.

logorum visionibus, sive posterius in spiritualium A ipsos Graecos pro compositis simplicia. Ipsi quipre

24

pro θεαρχικῷ 20 Patre Oslov matica 21, id est divinam Patrem, et pro φωτοδοσία λαμπρίαν 3, id est claritatem, frequentissime ponunt 23. Quis est autem radius ille simplex paternae claritatis, in cujus conspectu ab ipsa claritate immaterialibus et non titubantibus mentis oculis intellecta reponimus, merito quaeritur. Et mihi quaerenti nihil probabilius occurrit ad credendum et intelligendum, quam Dei Patris Verbum 25, quod instar radii àb inaccessibili et invisibili sole, id est Patre, in universitatem sensibilis et intelligibilis creaturae, et maxime ac principaliter in angelicos et humanos intellectus diffunditur, impleus omnia, perficiens imperfecta, penetrans obstrusa, illuminans mysteria, formans

virorum mentibus, quibus datum est divina nosse arcana 1, pater luminum, a quo omnia proveniunt et in quem omnia recurrunt, propterea subjunxit: el principalem et superprincipalem divini Patris claritatem, quae angelorum nobis in figuratis symbolis manifestat beatissimas ierarchias, immaterialibus et non trementibus mentis oculis recipientes, iterum ex ipsa in simplum suum 3 restituimur radium. Intuere, quemadmodum processionem divinae illuminationis a Deo Patre in nos, et iterum ex ipsa processione claritatis et multiplicatione nostram restitutionem in simplum ipsius procedentis lucis radium per singulas edocet periodos. Est autem hujus periodi verborum ordinatio: et restituimur iterum, ex ipsa videlicet multiplici datione, in sim- B visiones in interioribus sensibus theologorum, ape

8

Б

plum ipsius radium, dum recipimus immateriali-
bus et non trementibus mentis oculis, sed spiritua-
libus et infirmis simul theoriae obtutibus, princi-
palem et superprincipalem, hoc est, plusquam
principalem divini Patris claritatem, id est, ex divino
Patre datam illuminationem, quae angelorum nobis
in figuratis symbolis, hoc est, per formas significa-
tivas, beatissimas manifestat ierarchias. Ac si plane
diceret Dum principalem, et plusquam principalem
ex divina procedentem claritate 10 intellectuali visu
et vacillantis animi contuitu percipimus, per quam
nobis beatissimae angelorum ierarchiae per quaedam
symbola manifestantur, iterum per ipsam in sim-
plum suum radium restauramur. Et notandum, quod
hic quoque, sicut superius, simplicia pro composi-
tis transtulimus verba. Pro eo enim, quod est sap-
χικοῦ πατρός '', divini Patris, et 32 φωτοδοσίαν, clarita-
tem posuimus. Nam θεαρχικός
13 ad
purum transferri
non potest, nisi per periphrasin"; dicitur enim
Gapixos 15 Pater, quia totius Deitatis principium
est, Filii per generationem 16, Spiritus sancti per
processionem. Φωτοδοσία 17 vero est luminum
datio, quae specialiter ad Patrem refertur, qui
omnium luminum dator est. Pro eo itaque, quod
potest per ambitum transferri sic: et principalem et
plusquam principalem luminum dationem a Patre,
qui in Deitate principium est, facilius nobis visum 18,
quamvis virtute verborum longius, ponere : et prin-
cipalem et superprincipalem divini Patris clarita-
item 19, ea ratione ducti, qua saepe invenimus apud

6

C

D

riens intellectus eas visiones quaerere et intelligere volentium, et seipsum secundum analogiam uniuscujusque omnibus in se intuentibus manifestans. Quod ex consequentia praesentis capituli facillime quis potest approbare. Nam sequitur : Etenim neque ipse usquam unquam a propria singulari sua unitate deseritur, hoc est, ipsa patris luminum claritas 26 pure a nobis ac firmiter intellecta in simplum suum radium nos restituit, quoniam ipse radius nullo loco, nullo tempore, a propria et singulari sua unitate, id est simplicitate, relinquitur. Quid 27 enim simplicius Verbo Dei, dum per seipsum in Patre suo super omnia cogitatur, quantum se sinit cogitari? Quid eodem multiplicius, dum super omnia, quae in ipso et per ipsum facta sunt, expanditur, intellectibusque sapere valentium numerose distribuitur? Et ne existimes, quod aliud sit claritas Patris, aliud radius Patris. Claritas Patris 28, radius Patris, Filius suus est, qui Patrem clarificavit mundo, qui super omnia uniformis est 29, et forma omnium 30, et in omnibus multiformis est, et multiformitas omnium, et maxime in angelicis et humanis mentibus. Et hoc aperte declarat dicens: Ad anagogicam vero et unificam eorum, quae provisa sunt 1, contemperantiam optime et pulchre multiplicatur et provenit, manetque intra se in incommutabili similitudine uniformiter fixus, et in se, quantum fas est, respicientes proportionaliter in se extendit et unificat secundum simplicem sui unitatem, hoc est divinus radius, quamvis propriam simplicitatem et singularem unitatem suam nor.

VARIAE LECTIONES.

8

32

31

19 Sic BC,

1 AB archana, sic fere ubique. 1 B materia, B* supra adser. libus. 3 In non trementibus simplum suum om. B. A restituuntur. AC multiplicationem, B multiplicationem (punct. B adjec. videtur). AC periodas. hujus om. B; C ejus. A recepimus. 9 A similiter.' to Sic ABC; fortasse legendum : ex divino Patre procedentem claritatem. B marg. adser. thearchicoy patris. 12 B' marg adser. et pro eo quod est photodosian. 13 B marg. adser. thearchicos. AB perifrasin; sic f pro ph fere ubique. 15 B marg. adser. thearchicos. Is Sic C; AB pro Filii per generationem simpliciter proferunt: deitas, quod sensu caret. 17 B marg. adscr. photodosia. 18 B adscr. est visum. A claritate. 20 B marg. adser. thearchico. 21 C marg, adscr. id est thionpatera. 22 Sic AB; B' marg. adser. id est photodosia lamptyron; C profert : et pro photodosia lamptyron. 23 Sic BC, AB ponit. ̧ 21 B conspectum. 25 Recens manus in B marg. adser. quod Dei Patris Verbum in universitatem cet. 26 Sic C, A claritatis, B claritatis (punct. adjec. B'). 27 B' marg. adscr. De simplicitate et multiplicitate Dei. manus recens vocem supra adser., quam radius aut Pater legas. B' adscr. Pater est, et marg. adser. comparat Patrem ad claritatem, Filium ad radium. 29 Qui Patrem clarificavit-uniformis est om. B. 30 Pro omnium Chorinum. 1 B quae sunt praevisa.

31

32 B extendit in se

20

28 L A

deserat, pulchre tamen multiplicatur et procedit A nostra, qua rebus sensibilibus adhaeremus, reductio

12

nem per intelligibiles aetates, quibus per actionem et scientiam rationalis anima crescit, donec occurramus in virum perfectum, hoc est, in plenissimam Christi, qui est finis perfectionis nostrae, contemplationem, et in ipso et cum ipso perfectissimam adunationem. Itaque 11 et ipsa summa ac sancta Trinitas, et 1 specialiter ipse Filius, omnesque caelestes virtutes. in quibusdam similitudinibus divinis apparnere prophetis, in humana videlicet effigie, in leonina, vitulina, aquilina, equina 13, diversi coloris, ignea, ne!ulosa, electrina, fluviali, rotali, celeriter currenti, ceterisque similiter figuratis symbolis formantur. In 18 sequenti autem libro per sacramenta visibilia et corporalia Veteris Novique Testamenti idem Dei ra

in ea, quae provisa sunt, ad eorum anagogicam et unificam contemperantiam, coadunationem illam videlicet, quae sursum ducit et unificat omnia. Non enim omnia subsisterent, neque, ac veluti quis dixerit : qua ratione et cur simplex multiplicatur? ad principium suum, quod sursum est, Patrem omnium dico, redirent, si non radius ille ineffabilis diffunderetur in omnia, ut subsisterent omnia, et in ipso unum efficerent, suoque copularentur initio. Et dum pulchre multiplicatur et in omnia procedit, manet in seipso, movetur incommutabilis, sui simul uniformis fixus, et eos, qui in se, quantum fas est, hoc est, quantum licet eisque conceditur, respiciunt, juxta illorum propriam analogiam in se ipsum extendit, hoc est, ad se ipsum erigit et B dius, Verbum, caelestesque virtutes propter nos con

13

formari docentur. Verbi gratia, in tabernaculo 16
eral arca 17 testamenti in figura Dei Verbi propter
nos incarnati; erant duo Cherubim 18 circa arcam
hinc inde volitantes 19 in similitudine 20 supercaele-
stium substantiarum, quae circa Dominum Jesum
Christum aeterno et intelligibili volatu circumvolant.
Similiter iterum in templo eadem arca Cherubimque
erant in eodem typo, ceteraque legalia symbola. In
Novo 21
29
vero sacramenta baptismatis, altaris, cali-
cis, vini, panis, sacerdotum, et mystici chrismatis,
ceteraque, quae in figura Christi ́ponuntur, de quibus
tractare nunc et longum est et superfluum, quoniam
in secundo copiosissime actitantur. In eo vero, qui
est de divinis nominibus, peripetesmata
24 radii sunt
principales causae, verbi gratia bonitas, essentia,

unificat eos ad similitudinem suae simplicis unitatis.
Sed quia ipse radius, per se ipsum incomprehensibi-
lis, invisibilis, inaccessibilis est omni creaturae, si-
quidem sensus omnes omnesque superat intellectus,
non potuit omnibus, in quibus multiplicatur, appa-
rere, nisi per quaedam velamina nobis connaturalia,
quibus sese adhuc in hac carne constitutis quoquo-
modo manifestare voluit. Sequitur: Et enim neque
possibile est, aliter nobis lucere divinum radium, nisi
varietate sacrorum velaminum anagogice circumvela-
tum, et his, quae secundum nos sunt, per providen-
tiam paternam connaturaliter et proprie praeparatum.
Ac si diceret: Paterna providentia, et ineffabile di-
vint amoris erga salutem et reductionem nostram
aa ea, quae peccando deseruimus, studium, invisibi- C
lem per se ipsum radium variis ac sacris vela-
minibus juxta rationes anagogae circumvelavit, et ex
his, quae connaturalia nobis sunt et propria, et ut
comprehensibilis nobis esset, qui aliter comprehendi
no: potest, modum quendam apparitionis praepara-
vit. De quibus velaminibus et in hoc libro, qui est
de caelesti ierarchia, et in sequenti, qui scribitur de
ecclesiastica ierarchia, nec non et in tertio de divinis
nominibus affluenter tractatur. Sed si quaeris, pauca
de pluribus propter praesentis periodi reserationem
praegustabimus. In hoc itaque libro velamina,
quibus divinus circumvelatur radius, et per paternam
providentiam propter nos praeparatur, propheticae
visiones sunt, quae per angelicas virtutes in simili-
tudinem rerum sensibilium, infirmitati nostrae adhuc
sensibus corporeis succumbenti 10 naturaliter con-
gruentium, in theologorum memoria conformatae
sunt, ad eruditionem nostram, et ab infantilitate

12 Bac.

28

23

vita, sapientia, veritas, virtus, et similia. Et ut breviter dicam, omnes species visibilis et invisibilis creaturae, omnesque allegoriae, sive in factis, sive in dictis, per omnem sanctam utriusque Testamenti Scripturam, velamina paterni radii sunt, et ipse radius secundum carnem suam suimet secundum Deitatem maximum velamen est nobisque connaturale. § 3. Sequitur: Propter quod et sanctissimam no stram ierarchiam τελετάρχες sacrorum positio caelestium ierarchiarum supermundana imitatione-dignam judicans, et dictas immateriales ierarchias materialibus figuris et formalibus 26 compositionibus varificans tradidit.Ordo verborum 27: Propter quod tradidit verάpx'S sacrorum positio, hoc est, teletarchicum 28 sacerdotium, et sanctissimam nostram ierarchiam judicans dignam supermundana imitatione caelestium ierarchiarum, et varificans dictas immateriales ierarchias materialibus figuris et formalibus 29 comVARIAE LECTIONES.

9

D

1 Sic ABC. 2B sursum est, ducit. 3 B corr. efficerentur. B hiis, sic ubique. * Sic AC; B redemptionem. Corr., ABC studio invisibili. 7 ac om. AC. B' marg. adscr. De quibus agit in hoc libro. B* marg. adscr. De prophetica visione et modo revelationis, et quare sic fit revelatio. 10 A B subcumbenti, B corr. succumbenti. 11 Sic ABC, B corr. Utique, et marg. adscr. De diversis modis apparitionum. 13 B equuina. B marg. adscr. quae. 15 B marg. adser. De quo agitur in libro sequenti qui est de ecclesiastica iherarchia. 16 Sic AC; B habitaculo. 17 AB archa, sic ubique. B Cherubin, sic ubique. 19 Sic BC; A volutantes. 20 Sic AC; B similitudinem. "Síc ABC, supple Testamento. 23 B' marg. adser. De quo agitur in libro tertio, qui est de divinis nominibus. AB perypetasmata. B' supra scr. id est radii. C per ypetasmata. 28 B marg. adser, i, e. theletarchis, i. e. perfectissima. 28 A formabilibus. 27 B supra ser. est. 28 Corr. B, ABC teletar

chium. Sic BC; A formabilibus.

21 B nono.

« ElőzőTovább »