rexisse ad Carolum Calvum, qui ob eam ipsam, quam miram in homine inesse viderit, fitterarum scientiam, eum aula sua benignissime exceperit. Neque habemus, cur hac in re, id quod infra in aliis rebus usu veniet, Guilelmo sit diffidendum. Cum utroque loco iisdem fere verbis usus sit, alterum tantum, eumque maxime perspicuum huc apponemus (i): «Hic (Erigena) relicta patria (in) Franciam ad Carolum Calvum venit, a quo magna dignatione susceptus, familiarium partium habebatur, transigebatque cum eo tam seria, quam joca,... quia miraculo scientiae ejus rex captus › esset. Si igitur accuratius tandem eum, quem quaerimus, annum constituere velimus, haec sint observanda: primum, ostendi potius posse, Erigenain, etsi sub finem anni DCCCLXXII adhuc vixit, tamen ante annum DCCCLXXV mortuum esse, quam eum post hunc ipsum annum vixisse; deinde, eum circiter annum DCCCXLV adulta jam fuisse aetate atque ab omni doctrinae genere instructum. Atque hinc, dum illorum temporum, quibus haud facile ante tricesimum vitae annum quisquam talem sibi doctrinae gloriam parare potuit, rationem habueris, facile nobiscum colliges, natum videri Erigenam inter DCCC et DCCCXV fere p. Chr. nat. annos. per Galliam notum fuisse, ut in summorum virorum A omni doctrinae genere instructum, in Gailiam perde praedestinatione controversia Hinemarus, archiepiscopus Remensis, et Pardulus, episcopus Laudunensis, eum, qui suam quoque hac de re sententiam litteris illustraret, impulerint (a). Scoti liber de praedestinatione prodiit anno DCCCLI (b). Huc accedit, quod Scotus sine ulla dubitatione, ut in capite III ostendemus, jam ante DCCCL Caroli Calvi jussu Pseudo-Dionysii Arcopagitae libros ex graeco sermone in latinum transtulit. Verum si quis hanc ipsam rem accurate perpenderit, facile, opinamur, concedet, Joannem jam aliquot fortasse annis ante annum DCCCL in Gallia fuisse. Quae res mirum quantum eo firmatur, quod S. Prudentius, episcopus Tricassinus, ut procul dubio affirmare posse videmur, jam ante annum DCCCXLVII in intimam B cum Joanne nostro familiaritatem pervenit; idque in ipsa Caroli Calvi regia versans. Compellat enim S. Prudentius in libro suo, qui inscribitur ‹ De praedestinatione contra J. Scotum (Erigenam), quique liber co ipso, cujus mentionem fecimus, Joannis Scoli de praedestinatione libro provocatus erat, eum ut hominem, antiqua jam familiaritate sibi conjunctissimum. In ipso libri exordio (c): Blasphemias tuas, ait, Joannes, percurso perversitatis tuae libro eo molestius accepi, quo te familiarius ampleclebar, peculiarius diligebam, et in fine ejusdem libri (d) haec habet: His in nomine Dei pro captu meae pusillitatis, tuae quoque correctionis, Frater Joannes, gratia exaratis libet succincte singula adnotare. Atqui S. Prudentius, puerulus ex Hispania patria in Galliam deductus ibique educatus, complures annos ante dioecesin Tricassinam ipsi mandatam mandandamve in Caroli Calvi aula vixit (e), litterarum studiis unice deditus: anno DCCCXLVII eum jam suscepisse invenimus dioecesin Tricassinam (f). Quae cum ita sint, nemo non libenter adsentietur Thomae Mooreo, in his rebus Laniganum sequenti, qui putat, circiter annum DCCCXLV Erigenam ad Gallos venisse (g). ་ autem Quodsi, quae adhuc de Scoti aetate disputata sunt, id quod facile crediderimus, a vero non abhorrent, Guilelmo Malmesburiense accersito certius quodammodo natalis ejus annus constitui potest. Is igitur antiquissimus, quantum reperimus, auctor, qui data opera de Erigenac historia egit, quemque posteriores chronicorum scriptores hac in re, ut fit, ad verbum fere secuti sunt, duobus locis, quos ex ineditis › cjus libris Thomas Galeus integros exscripsit (h), satis aperte docet, Erigenam adulta jam aetate, atque (a) Cf. sup. col. 1, not. c. (b) Cf. Nat. Alex. Hist. eccles. saec. IX-X, diss. V § VI. N. VII; Hist. litt. de la France, tom. V p. 422 med., p. 248 extr., p. 229 med. (c) Cf. Maxima biblioth. vet. Patrum, tom. XV, p. 468 D. (d) Cf. 1. 1. p. 592 B. (e) In qua Erigena quoque fuit. Vid. sup. col. 1, not. c. (f) Cf. Hist. litt. de la France, tom. V, p. 240 seq., et qui ibi laudantur auctores. (g) Cf. Historia ejus Hib. Vol. 1, cap. 13. Vers. C D Verum utcunque res se habet, hoc certe non veremur, ne quis nobis opponat Staudenmaierum, eumque, qui hunc secutus est, Schlueterum (j), qui Erigenam circiter annum DCCCXXVIII natum esse volunt, his usi rationibus (k): Circiter annum DCCCLIII Erigena jam fama satis magna excellebat ▸ (vidimus, hoc ipsi jam pluribus annis ante eum annum contigisse): <scripta ejus juvenilem spirant animi ardorem (talia argumenta jam per se admodum esse solent infirma; praeterea, si Hockio (1) credimus, omnia alia invenimus): itaque confidenter, Erigenam illo, de quo diximus, tempore, vicesimum quintum vitae annum egisse, statui potest ›. CAPUT II. Quae in Joanne Scoto fuerint eruditio atque litterae, et unde eas perceperil. Recognoscentibus nobis tantummodo ea, quae jam proximo capite de Scoto disputata sunt, promptum propositumque erit, haud vulgari illum hominem, quae ejus aetatis est ratio, doctrina excelluisse, atque adeo inter ipsius aequales, qui hac in re ipsi compararetur, vix inventum esse quemquam. Quae German. Vol. I p. 384. (h) Cf. Thom. Gale. 1. 1. testim. p. 5. 7. (j) Cf. ejus librum, quem sup. col. 4, not. g landavimus, p. III. (k) Cf. Staudenmaier Joh. Scot. Erigena und die Wissenschaft seiner Zeit. Erster Theil. Frankfurt a. M. 1834 p. 126 seq., ubi tamen in ima pag. 126, ut ex iis, quae sequuntur, patet, pro 853 mendose scriplum est 858. (1) Cf. librum col. 6, not. g laud. Scoti doctrina hic paulo accuratius est persequenda. A locos ablegari possimus. Hi vero loci, quam parum ponderis soli per se habeant, luce est clarius (i). Nec desunt alii loci, ubi Erigena manifestos LXX Interpretum et vulgatae versionis errores amplexus, de hebraica veritate nihil cogitat (j). Libro V de Div. Nat. cap. 38 ita scribit : « Jesaphat compositum est ex ἰκὼ et Cαφάτ. Ει ἰκὼ quidem multas interpretationes habet; interpretatur enim visibilis, aut Dominus, aut gloria, aut existens, aut erat, aut est, et futurus est; Capar autem vertitur in judicium. › Quod certe scripturus non fuerat, si non ex Graeco aliquo Hebraica sua sustulisset, sed ipse hebraicum sacrorum bibliorum codicem evolvisset (k). Huc accedit, quod ipse de divis. Nat. V, 2 med., ubi interpretationem nominis Cherubim proponit, ejus Semel tamen atque universe ita monitum esse volunus, quidquid hoc loco ipsi laudis tribuatur, id, nisi ejus aetatis habita ratione, ipsi tributum non esse. Primum igitur satis magnam in eo deprehendimus latinarum litterarum cognitionem. Laudat Boethium, Plinium, Virgilium, Ciceronem, alios; quos magnam partem ipse legit (a). Plurima latine scripsit, ejusque oratio tam poetica quam prosa est perspicua, plena, fere elegans. Quo factum est, ut adeo Chrysostomi eum cognomine honestaverint (b). Deinde etiam, id quod certe admirandum est, graecae linguae scientiam sibi comparaverat; nec eam mediocrem. Est quidem, ut ex antiquis Graeciae scriptoribus classicis vix ullum legisse videatur : verum inter Patres Ecclesiae, quos vocant, longe B interpretationis auctores laudat Pseudo-Dionysium melius novit graecos quam latinos. Illos saltem saepissime testes profert, illos plurima laude prosequitur (c). Scriptis suis, praecipue quae sunt de genere poetico, multa Græca inseruit; in carminibus ejus integri versus graeci reperiuntur (d) *. Nonnullos quoque Pseudo-Dionysii Areopagitae libros et Scholia Maximi cujusdam, quae et ipsa subdititia dicuntur, rege Carolo Calvo postulante (e) e graeco sermone in latinum convertit. Quod vero fuerunt, qui vel hebraice et syriace Erigenam scivisse suspicarentur (f), eos certe opinio fefellit: satis enim apertum est, nisi paucissima, nec ea tam hebraica aut syriaca, quam super hebraicis et syriacis, ipsum non tenuisse. Uno tantum loco (g) syríaca quaedam affert, sed ita, ut ipse indicet, sese S. Basilio ea debere. Hebraicorum saepius quidem mentionem facit, nec tamen doctius; quippe quae et ipsa suis oculis minime inspexerit. Ablegamur (h) ad locum in libro II, cap. 20 de divisione Naturae, ubi legitur: terra autem erat invisibilis et incomposita»; sic transtulerunt LXX Interpretes; seu secundum hebraicam veritatem, ‹ terra autem eral inanis et vacua ›. Eodem jure ad plures etiam (a) Cf. de div. Nat. 1, 56; 1, 11; iv, 7; II, 3436; 1, 16; 1, 33; 11, 17; 111, 33; 1, 43, 45, 8, 10, 7, 59 cet. De praedest. XVIII. (b) Cf. Staudenmaierum p. 206, Gale. testim. P. 13. (c) Platonem saepius citat; nec tamen ejus libros ipse videtur excussisse : cf. de div. 11, 36. Si quemquam, Aristotelem suis oculis viderit; cf. Roger. Baco. apud Wood. Histor. univ. Oxon. 1, p. 15. Deinde cf. de div. Nat. 11, 29; 11, 21, 26, 27, 30, 32, 33, 34; iv, 16; IV, 1; 1, 28; iv, 3; v, 23; 1, 10, cet. cet. (d) Cf. edit. Schlueteri p. 597, 601, 602, 603, 604, 609. (Angelo Mai. Class. Auct. tom. V, p. 431, 438, 440, 441, 442, 450; infra carmen, II. V. VI. Vil. VIII. Animadv. Edit.) (e) Cf. infra Cap. III. (f) Cf. Joann. Scotus Erigena, oder von dem Ursprung einer christlichen Philosophie und ihrem heiligen Beruf. Von Dr. Peter Hiort. Koppenhagen 1823 p. 44 seq. Hegel's Vorles. über die Gesch. der Philos. tom. III (opera omnia Vol. XV) p. 160-161. * Immo integra carmina Graeca composuit, incompta quidem et horrida, nec in Franciam Caroli C Areopagitam et Epiphanium, cujus librum de Hebraicis Nominibus citat. Cave tamen credas, nos hac disputatione de Scoti laude quidquam detractum velle. Verum neque in virtutibus eis commemorari voluimus, quae non essent, et brevi patebit, quam haec ipsa disputatio ad aliam de Scoto quaestionem dijudicandam pertineat. Quidquid Scoti temporibus praeter sacras litteras in scholis docebatur, liberalium artium fere finibus circumscriptum erat. Neque inter ejus aequales inventus est, qui harum artium fere fines ultra ca, quae tum in hominum manibus esse solebant, compendia, ullo modo proferret. Jure igitur jam laudandus est Joannes, qui tantam cum hisce libris contraxisse videatur familiaritatem. ut omnino in iis habitaverit. Certe enim, etsi illos libros non omnes omnibus locis nominat, res, quas continent, satis sibi cognitas fuisse, ubique scriptis suis declarat. Cujus rei argumento singulos locos allegare longum est, neque necessarium arbitramur (1). Nam supra jam Malmesburiensem audivimus, cum ita narraret, Carolum Calvum miraculo scientiae, qua fuisset Scotus, captum, in omnibus rebus ei plurimum in Sunt autem Hegelii de Scoto tot fere errores, quot dicta. (g) Cf. de div. Nat. II, 19-20. (h) Cf. Hiort. I. 1. (i) Cf. Staudenmaier p. 206 seqq. not. 5. Atque ea ipsa locutio: Hebraica veritas procul dubio ad S. Hieronymi versionem spectat; hujus enim D illud nomen fuit. (1) Velut de div. Nat. II, 29, ubi locum illum psalm. cx (Vulg. cix) v. 3 omnino perperan conversum habet. (k) Saltem enim, opinamur, Hebraicum nomen DE (Jehoschaphat) non scripsisset Josaphat, ut Graecis, quippe quibus littera h desit, et inde Vulgatae, quam vocant, mos est; neque solvisset hoc nomen in law (quod Hebraicum non est) el keqút, sed in (Jeho [vah]) et (schaphat). (1) Qui tamen singulos locos inspicere voluerit, adeat de div. Nat. I, 16, 22, 29, 32, 33, 39, 46, 53; II, 58; V, 4; praecipue III, 34-36 et de praedest. cap. XVII. Calvi ævo migrasse Athenas testantia, quae infra à nobis edita leguntur. ANIMADV EDIT. dulsisse. Unum tamen hoc loco monendum esse pu- A apud nos ponderis esse debet (e). Atque de industria tamus, Scotum nostrum de rebus mathematicis disputantem, mirum quantum a mathematica subtilitate abesse deprehendi: quod cum alias ipsi usu venit, tum vero (de div. Nat. III, 54-36), ubi pluribus explicat, quae sibi de mensura terrae, lunae, cet. cet. verisimillima videantur (a). Itaque eo perventum est, ut, quae in Joanne fuerit philosophiae et theologiae scientia, demonstrandum sit. Certum igitur exploratumque habemus, omnium earum rerum, quae illa aetate a theologis discebantur, ipsum satis guarum fuisse. Quantopere graecis ecclesiæ Patribus sese dederit, jam supra expositum ast, nec iterum decantare libet: et latinos, etsi rarius corum testimonia profert, tamen ideo non neglexit. Augustinum quidem pluris fere aestimare et diligentius legisse videtur, quam ullum de græcis (b). Sacram deinde Scripturam, quo studio pervolutavit? Quam omnium virium intentione accuratissime explicare conatus est? Innumera hujus diligentiae argumenta vel solis de divisione Naturae libris inesse videmus. Nec denique alia de causa fieri potuit, ut bis in doctissimorum hominum de rebus theologicis dissensione, id quod mox peculiari disputatione persequemur (c), a gravissimis viris et ipse ad scribendum sit impulsus. Quod autem in theologiae fines ingenio suo philosopho nimis acre permisisse dicitur imperium, licet verum sit, hanc tamen sententiam nostram irritam non facit. Jam vero in philosophia, quicunque idonei hujus rei judices sunt, Scoto prae omnibus ejus acqualibus paimam deferre non dubitant. Prodeat vir celeherrimus, J. Bruckerus, qui in critica philosophiae historia (d) ita scripsit: Nemo hoc seculo (1x) philosophiae laude magis eminuit, quam J. Scotus ». Et deinde: Sapientis nomen ob philosophiae notitiam prorsus singularem accepit. --In pusillo (Scoti) corpore magnum habitavit ingenium supra modum acutum et excellens, sic, ut nemo illi ista aetate in philosophia praestiterit. His Bruckeri dietis, quibus plura ejusdem auctoris addere possemus non minus Scoto honorifica, omnino consentiunt alii viri, quorum judicium et ipsum plurimi (a) Quare Schlueterum etiam in eo errasse credimus, quod (p. III) dicit Carolus Calvus rex Scotum Parisios vocavit et magistrum in mathesi... constituit. Caeterum id quoque fatendum est, nulJam omnino a nobis testem repertum esse, cujus auctoritate confisus Schlaeturus hoc dixisse putari queat. (b) Cf. de div. Nat. I, 45; IV, 44 (ubi « scientissimum divinissimumque theologum tantum et Jam magnum virum cum appellat, aliisque praeterea laudibus ornat, nec non diligentissimam ejus lectionem ostendit), I, 45; II, 15, 20, 25, 28, 29; · HH, 8, 16, cet. cel. B C D eos tantum hoc loco testes adhibuimus, qui ipsam Erigenae philosophiam summo opere detestantur. Qua de re iterum Bruckeri verba transcribere liceat: praesertim quum simul, id quod in extrema hujus capitis parte'nobis usui erit, apertissime declarent, qualis haec ipsa philosophia fuerit. Ait igitur Bruckerus (f), omnem Scoti philosophiam huc redire : Omnia, quaecunque sunt, non radicaliter modo et virtualiter, sed et essentialiter in Deo contineri, atque adeo omnia ex Deo ab aeterno progressa esse et fluxisse, inque varias classes inferiorum et superiorum, deteriorum meliorumque entium distincta, tandem in fontem originemque suam (id est in Deum) reditura esse. Jure de eadem Erigenae philosophia hoc quoque legitur apud Bruckerum (g): Quae quamvis externa dialecticae methodo tractandique ordine Aristotelem referat, quem Scotus, Graecae linguae accurate gnarus, legisse videtur, tota tamen Alexandrinum Platonicorum recentiorum systema exprimit, apertumque facit, totam eum (Scotum) metaphysicam suam ex Pseudo-Dionysio (Areopagita) hausisse, et juxta horum philosophorum placita philosophari.. Atque de Scoti doctrina satis dictum est. Venimus nunc ad id, cujus gratia totam illam disputationem hoc loco inseruimus, unde Scotus doctrinam suam perceperit. Quamquam ea aetate, qua nostro judicio Erigena natus est, seculo nono ineunte, per totam Scotiam atque Angliam litterarum studia omnino intermortua jacebant, tamen, sive in Scotia natalem locum habuit, sive, id quod nobis certissimum visum est, in Anglia, utroque certe loco prima eruditionis atque doctrinae suae fundamenta facillime sibi constituere potuit. Asserus quidem, vir ille doctissimus, cujus fidelissima opera in excitandis litterarum studi's Alfredus magnus utebatur, in ea ipsa regione (h), qua Erigenam natum videri diximus, non solum educatus, verum etiam eruditus est. Nec multo postea hoc factum esse constat. Considerantes autem, quantam rerum copiam quam accurate cognitam habuerit Erigena, sine ulla dubitatione rejicimur ad Hiberniam, quae illis temporibus et florentissima optimarum artium quasi sedes Hist. Philos. Vol. VIII, pars I, p. 65 seqq., doctissimi Benedictini e congregatione S. Mauri in Hist. Litt. tom. V, p. 417, cet. cet. (f) Cf. I. 1. p. 621. Quare hic ad Erigenae philosophiam declarandam Bruckeri potius verbis uti maluerimus, quam nostris, est, opinamur, in promptu. Neque magno opere nos movet, quod unus et item alter, qui syllabarum aucupem velit agere, in his Bruckeri verbis, quae reprehendat, facili opera inveaire possit. (g) Cf. 1. 1. p. 620. (4) In parte, ut traditur (cf. supra Cap. I) dioecesis Menevensis: atque in ipsa Menevia Asserus ad litteras incubuit. Cf. Mabill. anal. Bened. lib, ANAVIH, n. 71. Hinc jam satis existimari licet, quibus ex fontibus Erigenae philosophia provenerit, eumque in Gallia primum illos Pseudo-Dionysii libros cognovisse. PARS I. erat (a), et ab innumera propemodum exterorum A hominum, qui ad litterarum studia se applicabant, multitudine petebatur (b). Hiberniae igitur etiam Scotus noster, ut conjectura illa quidem, at certissima, assequi possumus, saltem politioris illius, qua valuit, doctrinae summam debebat: hic latinae, et graecae (c) linguae praeceptores nancisci poterat, hic bonarum artium, hic theologiae et nominatim dialecticae philosophae (d). Atque hoc loco non est praetereundum, quod plurimi auctores de longinquis itineribus, quibus Erigena, antequam in Galliam profectus sit, et Graeciam et Orientem studiorum causa perlustraverit, partim confidentius, partim timidius mentionem facere soleant. Quibus sermonibus nullam prorsus fidem adhibendam esse censemus. Tantum enim abest, ut ulla satis firma auctoritate aut alia ratione nitantur, ut, quibus omnino expugnentur, in medium proferri queant. Baleus igitur et Pitseus, qui historiam litterariam Britannorum composuerunt, quantum nos quidem scimus (i), primi de illis peregrinatio Haec conjectura omnino vera esse declaratur illo S. Prudentii, episcopi Tricassini, loco, quem supra attulimus, quoque hic doctissimus vir, Scoti et aequalis et ex amico adversarius, ipsi (e): ‹ Te solum omnium ›, ait, ‹ acutissimum Galliae transmisit Hibernia, ut, quae nullus absque te scire poterat, tuis eruditionibus obtineret; sed absit, ut B nibus scripsere. Verum frustra ipsos iis defendendis Celtica eloquentia tuas nubilationes admittat». Quid hoc loco apertius? Expressis fere verbis Erigenam in Hibernia eruditum, atque ita in Galliam profectum esse confirmat. atque affirmandis conatos esse, jam ex Bruckero et Thoma Galeo (j) intelligimus. Multum deinde tribuunt iis verbis, quae ut ipsius Erigenae verba Rogerum Baconem memoriae prodidisse legamus apud Ant. Wood (k), dummodo Rogerus Baco de eorum auctore non erraverit (). Nos autem, si quid videmus, etiam hoc fatendum esse arbitramur, ne Baconi quidem illa verba necessario adscribenda esse. Ita enim illo loco scriptum est: Rogerus si quidem Baconus... pro fidissimo eum (Scotum)... linguarum interprete... depraedicat (in glossis super librum Aristotelis de secretis secretorum m. script. p. 4); cui tribuendum porro censet, quod libris quibusdam Aristotelicis veris ac genuinis fruimur. Non reliqui locum, inquit ille Joannes, nec templum, in quibus philosophi consueverunt componere et reponere sua opera secreta, quae non visitavi, nec aliquem peritissimum, quem credidi habere aliquam notitiam de scriptis philosophicis, quem non exquisivi. Diximus modo dialecticam philosopham › a Scoto in Hibernia disci potuisse, ipsam philosophiam non commemorantes, quum tamen, ut in priore hujus capitis parte vidimus, etiam illius satis peritus fuerit. Hoc ideo factum est, quod sola illa dialectica, in qua externa Erigenianae philosophiae forma cerniter, ex Hibernia ipsi profecta esse potest: ipsa ejus philosophia, id quod jam ex Bruckeri verbis, quae supra (f) ultimo loco posuimus, planum est, aliunde venit. Hujus rei luculentissimum ipsius Erigenae testimonium proponemus, quod exstat in prooemio C al Scholia S. Maximi in Gregorium theologum (g)». Eo igitur loco paucis verbis totius philosophiae suae indolem accurate describit, huic descriptioni ita praefatus Fortassis... non tam densas subierim caligines (S. Maximi), nisi viderem praefatum B. Maximum... in processu sui operis obscurissimas S. Dionysii Areopagitae sententias, cujus symbolicos theologicosque sensus nuper vobis (h) similiter jubentibus transtuli, introduxisse, mirabilique modo dilucidasse, in tantum, ut nullo modo dubitare, livinam clementiam, quae illuminat abscondita teaebrarum, sua ineffabili providentia hoc disposuisse, et ea quidem, quae nobis maxime abstrusa in praedietis B. Dionysii libris aut vix pervia sensusque nostros fugere videbantur, aperiret, sapientissimo D ipso capite jam satisfactum esse putamus. Hebraice praefato Maximo lucidissime explanante. Exempli ausa, ut unum de pluribus dicam, quomodo causa nnium...›. (a) Cf. Thom. Moore., hist. Hib. Vol. I, cap. 13, Vers. Germ. 1, p. 341-354. (b) Ct. Thom. Moore. 1. 1. p. 351, 331. (c) Cf. Thom. Moore. I. I. p. 350 et, quem ille citat, Usser. in epist. Hib. (d) Cf. Thom. Moore. 1. 1. p. 552. (e) Cf. S. Prud. de praedest. contra J. Scotum cap. 14. Maxima biblioth. vet. patrum edit. Lugdun. tom. XV. p. 534. E. (f) Cf. Cap. II, col. 42, not. g. (g) Cf. Thom. Gale. Append. p. II. (4) Gd est, Carolo Calvo. Cf. infra cap. III. (4) CE. Brucker. 1. 1. p. 615; Thoni. Gale 1. 1. Quae igitur verba, si ne Baconis quidem sint, incertius etiam est, num sint Erigenae. Esto; habeantur et Baconis et Erigenae. Quid inde? Num de ea peregrinatione loquuntur, quam supra diximus ? Corruerint, ubi, quod mox facturi sumus, graviora ac certiora ipsis opposuerimus (m). Sunt denique, qui putent, vel ea de causa Scoti illud iter in dubitationem vocandum non esse, quod tam multarum rerum scientiam in eo deprehendamus, quas, nisi in Oriente, nusquam discere potuerit. His autem hoc ant syriace Scotus nescivit : graccas litteras in Hibernia discere potuit: etiam hoc demonstravimus, quo de fonte ejus philosophia manaverit. Nec iliud testim. p. 9. (j) Cf. loc. laud. (k) Cf. Histor. et antiq. Univ. Oxon. 1674 fol. Lib. I, p. 15. (4) Cf. Hiort. p. 38, 39; Staudenmaier. p. 145-147. (D) Ceterum etiam Dr. Hockium, v. cl., his, quae dicuntur, Erigenae verbis, motum esse apparet; concedens enim (1. 1. p. 55) de itineribus ita scribit: Er kam nach grössen Reisen, die er zur Aufsuchung philosophischer Werke und im Umgange mit den Weisen seiner Zeit verwendet hatte, an den Hof Carls des Kahlen (hoc est Magnis itineribus aa porquiienda opera philosophica et ad sapientissimos ( quidquam valet, quod a viris doctis (a) animadver- A epistola, ad ipsum Carolum Calvum scripta contisum est, simillimam esse Erigenae philosophiam et Indorum, quae Sankhyiea vocatur et Yogica. Neque enim novum aut inauditum foret, si et Scotus et Indicae illius philosophiae auctores suo quisque Marte sibi ova pullosque fecerint et eos ipsos philosophos, quos Erigena sibi duces elegit ac præceptores, plurimum Indorum philosophorum scrinia compilasse scimus. nentur, magnopere diffidas, propterea quod, quibus firmari queant, satis multa habemus (f). Ille igitur Ericus: Vel maxime, inquit, «Vobis aeternam parat memoriam, quod famatissimi avi Vestri Caroli studium erga immortales disciplinas non modo ex aequo repraesentatis, verum etiam incomparabili fervore transcenditis; dum, quod ille sopitis eduxit cineribus, Vos fomento multiplici, tum beneficiorum, tum auctoritatis, usque quaque provehitis..... Id vobis singulare studium effecistis, ut sicubi terrarum magistri florerent artium, quarum principalem operam philosophia pollicetur, hoc ad publicam eruditionem undecunque Vestra celsitudo conduceret, comitas attraheret, dapsilitas provocaret...... Jam vero exposito, quam nulla probabili ratione adhibita rumores illi de Joannis nostri itineribus circumlati fuerint, paucis id, propter quod potissimum ea omnino nulla esse putemus, explicabimus. Primum igitur habemus fragmentum epistolae, quam Anastasius bibliothecarius, Scoti aequalis et summus admirator, de eo ad Carolum Calvum misit, qua is B Quid Hiberniam memorem, contempto pelagi discri quidem apertissime demonstrat, se nihil unquam de Atque haec de re tam futili dixisse sufficiat progrediamur ad reliqua. CAPUT III. mine paene toto cum grege philosophorum ad littora nostra migrantem? Quorum quisquis peritior est, ultro sibi indicit exilium, ut Salomoni sapientissimo famuletur ad votum..... > Atque inter hos viros, doctrinae laude conspicuos, quorum partim vocatos, partim ultro ad Carolum venisse ex Erico videmus, fama ad posteros certe prae omnibus ceteris eminuit Joannes Scotus. Quo autem jure recentiorum plurimi (g) eum a Carolo Calvo arcessitum dicant, nos quidem profecto non intelligimus. Guilelmus enim Malmesburiensis, quem primum hac de re scripsisse jam ex Thoma Galeo (h) colligas, quemque Simeon Dunelmensis, Matthias Westmonasteriensis, alii ad verbum fere descripserunt; sed Guilelmus Malmesburiensis tribus locis (i) iisdem propemodum verbis: ‹ (Scotus), ait, relicta patria Franciam ad Carolum Calvum transiit, a quo magna dignatione susceptus familiarium partium habebatur.... Addit praeterea in libris de gestis regum Anglorum, concrepantibus undique bellorum fragoribus ipsum in Galliam abiisse. Quo tempore ad Carolum secessisse videatur, in primo capite exposuimus, circiter annum DCCCXLV. Hunc, si quisquam, verum sibi Maecenatem devinxit. Eaque Caroli facilitate ita usus fuisse narratur, ut non magnopere ageret Horatium, cui ab Augusto scriptum ferunt, sumeret sibi aliquid juris apud se, tanquam si convictor sibi fuerit. Malmesburiensis quidem (j): ‹ (Scotus), inquit, trans Quae fuerit Scoti conditio apud Carolum Calvum. Carolus Calvus, quum multa, quae boni regis sunt, in se desideranda faceret, optimas tamen artes propterea non neglexit. Ericus quidem Altissiodorensis, D igebat cum eo (Carolo) tam seria, quam joca, inqui ejus aequalis fuit, summis eum hac de re laudibus ornat: nec est, cur hujus laudibus, etsi in quosque sui aevi conveniendos susceptis ad aulam Caroli Calvi venit. ANIMADV. EDIT.) (a) Cf. Hock. I. I, p. 33, nót. 2; Ritter. Geschichte der Philosophie. Hamburg. Vol. IV, p. 361, not. 4. (b) Cf. Thom. Gale. testim. p. 8. (c) Sermo est de Pseudo-Dionysii libris, quos Erigena e graeca oratione in latinam convertit. Eo minus igitur nobis dubitationis dari potest, in Graecia eum fuisse negantibus. (d) Cf. supra col. 13, not. e. (e) Cf. Brucker. 1. 1, p. 615. (f) Cf. Staudenmaier, l. 1, p. 451-159, qui maxiai testimoniorum turbam undique congessit. dividuusque comes et mensae et cubiculi erat, multae facetiae ingenuique leporis, quorum exempla In hoc autem Erici loco describendo saepius a Staudenmaiero recessimus, quum potius Bollandum (Julii mens. tom. VII, p. 221 F-222 A) sequendum esse duceremus, quam illum. (g) Cf. Hiort. p. 39-40, Staudenmaier. p. 151. Schlueterus saltem hoc habet, Scotum, postquam in Galliam se contulisset, a rege Carolo Parisios vo→ catum esse. (h) Cf. Thom Gale. 1. 1. testim. p. 5. (i) In libro V de Pontificibus inedito (Gale. test. p. 5), in epistola ad Petrum quendam (ex codice Thuaneo MS. apud Thomam Gale. 1. 1. p. 7), in libris de gestis regum Anglor. II, 4. (j) Gf Gale. 1. 1. p. 5-6. |