nis, quando visibilium sacramentorum velaminibus A cum consortibus suis in proprio ordine et laudis ofsublatis ipsam veritatem perspicua claritate 1 contemplabimur. Ideoque praesens, ut diximus, ecclesiastica ierarchia media est inter legalem praeteritam et caelestem futuram, quoniam non solum aeternarum rerum symbola peragit et visibiliter considerat, ut legalis praeterita, sed et spiritualem eorum intelligentiam investigare invenireque non cessat, ut caelestis futura. Epygramma in beatum Dionysium in hoc de ecclesiastica ierarchia. ficio semper assistunt, et in consecratione sacratissimi chrismatis, quae uniformis et uniordo 12 symbolis est sanctissimae eucharistiae. In qua videlicet chrismatis initiatione 13 ordinem Seraphim benignum Jesum, qui in omnibus sanctissimus sanctificat seipsum pro nobis, et omni sanctificatione replet in ipso perfectos, atque ex 16 Deo natos, circumstare, et multilauda illa ymnologia, quam propheta Seraphim se audisse clamare describit, eundem Dominum nostrum Jesum Christum intelligibiliter nos 15 Symbola divinorum mirabilium sacrorum uniformi laudare, obsequentibus etiam ceteris angelorum ratione. In singularitatem resolvisti unius luminis unam cla ritatem. Dionysii Areopagitae episcopi Athenarum ad Tymotheum episcopum de ecclesiastica 3 ierarchia secundus liber sic incipit ®. 7 Ad beatum Tymotheum secundum scripsit librum magnus Areopagita Dionysius de ecclesiastica ierarchia, id est, de ecclesiastico sacro principatu, distincte per capitula, quae infra sequuntur, elegantissime mysticum sacramentum prius ponens, et sic singulas singulis capitulis mysticorum sacramentorum theorias subjungens. In quibus ostendit, cuncta, quae in ecclesiasticis sacramentis et sacratissimis mysteriorum consecrationibus fiunt, angelico ministerio secundum convenientiam uniuscujusque ordinis una cum ministris altaris, et praecipue ierarcha 9, id est sacerdote, qui unus de an10 secundum fas efficitur, caelitus operari; magelis xime in ministerio sancti sacrificii Dominicae - passionis sanctissimi principatus militiae caelestis choris, et sensualiter Alleluia concinentibus, liquido manifestat. Haec insunt in hoc de ecclesiastica ierarchia totum B capitula VII. 1. Quae sit ecclesiasticae ierarchiae traditio, et quae ejusdem speculatio. C II. De perficiendis in baptismate. IV. De perficiendis in miro et in ipso offerendis. Praecumbentium capitulorum doctrinam secundum duplicem perficit modum. Primum enim exponit hoc quomodo perficitur mysterium 19 capituli ; ac deinde theoria quadam traditionem: utputa myste rii illuminationis expositio primum, deinde secunda theoria ejus, iterum 20 mysterii synaxeos expositio, deinde theoria ejus, et eodem modo de ceteris. Cetera desiderantur. VARIAE LECTIONES. 9 Sic C, A veritate. * Hic inciSic C, A praesens ut diximus ecclesiastica. Sic C, A epigrammata. pit cod. Vat. ecclesiastica om. A. 6 secundus liber sic incipit om. C. A sacramentum prius prius po10 Sic C, B qui unius de angenens. 8 B sacramentis consecrationibus misteriorum fuerit. Bierarchia. lis, A qui unus angelis. 11 in om. B. 15 C omni nos 12 uni ordo. 13 B unitiacione. 14 A sanctissimis. sanctificatione. 16 Sic C., ex om. AB. 17 B circumstante. 18 Quae sub numeris 1-VII hic habentur, in A supra post epigrammata extant. 19 A ministerium. 20 A item. JOANNIS SCOTI EXPOSITIONES SEU GLOSSAE IN MYSTICAM THEOLOGIAM SANCTI DIONYSII. Ex cod, ms. hist. eccl. bibl. Caesar. Vindob. 136, membran., sec. xiv, pessime exarato. 1 INCIFIT PROLOGUS JOANNIS SCOTI IN MYSTI- D citur, arbitror, librum de simbolica theologia et alios CAM THEOLOGIAM BEATI DIONYSII EPISCOPI. PROLOGUS. 2 S. Dionysii libros duabus ex causis rarius inveniri. Una est, quod haeretici libros ipsos, sicut contra se manifeste agentes, pro viribus consumpserunt; In prologo super librum de divinis nominibus di- alia, quod catholici obtestatione dicti Dionysii VARIAE LECTIONES. 1 Cod. Johannis. Corr., cod. radiis. erant'stricti, ne imperitae multitudini, sed solis do- A sensuum et virium mentalium " ,quo obtento ipsă cognitio obscuratur, quia in excessum majoris cognitionis augmentatur, et latitudo verbi vocalis vel mentalis restringatur in simplicitatem verbi acternalis. Ibi fit etiam deificatio, id est de humanis in divina transmutatio, et illud, quod est ignotum per investigationem rationis et intellectualis operationis, fit ignotius per excessum unitionis, ita tamen, quod talis ignorantia summa est apud majorem scientiam. INCIPIT LIBER S[UPER] MYSTICA THEO- Trinitas supersubstantialis etc. Titulus hujus libri est de mystica theologia, id est, clausa vel occulta; quia, quidquid ibi dicitur, quasi inexplicabile totum clausum et occultum relinquitur. Est autem materia hujus libri ipse Deus, in se simpliciter considerata causa naturae, habito 10 respectu ad creaturas. Intentio ejus est, commendare veram sapientiam Christianorum, et sapientiam philosophorum reprobare. Utilitas ejus est, inducere apicem personis inviam ", id est uniri Deo per superintellectualem cognitionem et affectionem sui, ut uno vocabulo dicam, utrumque per deificationem. Forma sive modus tractandi talis est. Primo Deum invocat, ut per ipsum ad ipsum dirigatur. Secundo instruit Timotheum, quomodo vera sapientia inquiratur; ibi: Tu autem, o amice Timothee. Tertio prohibet, ne thesaurus ipsius sapientiae indignis ostendatur, innuens errorem, quo impediuntur, ne vera ab eis sapientia inveniatur; ibi: Vide autem ne quis. Quarto ostendit secundum diversas rationes et vias, quod omnis creatura sine aliqua contrarietate affirmatur et negatur; ibi: Oportet in ipsa. Quinto demirator, quod sunt, quibus gratia perveniendi ad Deum per superintellectualem cognitionem datur; ibi: Et non simpliciter. Et haec omnia facit in primo capitulo. CAPITULUM I. B C 16 TEXTUS. Trinitas supersubstantialis, et superdea 1, et superbona, inspectrix divinae sapientiae Christianorum, dirige nos ad mysticorum eloquiorum superignotum et supersplendentem summum verticem, ubi simplicia et absoluta et inconvertibilia theologiae mysteria cooperta sunt secundum supersplendentem occulte dicii 17 silentii caliginem, in obscurissimo superclarissimum supersplendere 18 facientem, et in omnino impalpabili et invisibili superpulchris claritatibus superimplentem non habentes oculos mentes. Igitur quidem miki ista sunt 19 oratione postulata. GLOSSA. O trina unitas, et una trinitas, divinarum videlicet personarum, superexcedens omne ens quoad personam Patris, et superexcedens omnem sapientiam et scientiam quoad personam Filii, et superexcedens omnem existentem bonitatem quoad personam Spiritus sancti quae inspiciendo approbas et approbando qui s[cilicet] 20 est optima positio Mariae. Directo rainspicis sapientiam fidelium, qua Deus cognoscitur, dio a te ad nos, nos ad te elevando rege, ut perveniamus ad te per contemplationem, qui est summus vertex sanctarum Scripturarum, nos quidem superignotus, in te autem supersplendens, in quo, scilicet summo altissimo vertice, sententiae sacrae Scripturae profundissime sunt clausae et absconditae, et sicut in arce simplicissima coartatae, et a verborum velaminibus absolutae. Unde quomodo sunt simplices, sunt et inconvertibiles, et tantum uno modo intelligibiles. Sunt autem et in isto vertice coopertae istae sententiae secundum lucem, quae habet excessum luminis, et ideo sortitur nomen caliginis, cujus splendor occultus est verbum aeternum, quod Pater ab aeterno inaudibiliter loquitur. Quod quidem in illa summa invisibilitate Deum, qui est superclarissimus, facit desuper radiantem, et in istc statu verbi nec ratio investigando palpat, nec intelligentia contemplando considerat, radiis aeternaliter simplicibus et effectualiter multiplicibus superfundit caelestes mentes, quae 2 sibi totae sunt oculus, vel quae non utuntur materialibus sensibus; et ista VARIAE LECTIONES. § 1. Quod divina lux per divinam noctem aspicitur, et ipsa nox per occasum luminum 13 invenitur. D Ibique quod est clarum obscuratur, quod est magnum coartatur, quod est humanum deificatur, quod est ignotum, magis ignoratur. Divina lux est divinae cognitionis caritas; divina nox est ipsius cognitionis incomprehensibilitas; quae cum aspicitur, Deus cognoscitur. Invenitur autem ipsa incomprehensibilitas per occasum luminum, et per excessum omnium 21 9 Corr., cod. errant. Conj., cod. et literatos respiciunt. 3 Col. Jeronimus. 4 Cod. ariophagitam. Conj., cod. celeb'. Cod. s. 6 "Cod. catalogia. Conj., cod. i.o Conj., cod. consid', atica. nāt. 10 Cod. habitu. 11 Corr., cod. in via. 11 Conj., cor. dicant. 13 Conj., cod. luminare. 14 Cod, mtalium. **Sic cod "Cod. super dea. 16 Cod. super ignotum et super splendentem. 17 Corr. cod. doca. 18 Cod. super clarissi22 Corr., cod: qui. mum super splendere. 19 Cor., cod. fuit. so Cod. s. 21 Conj., cod. intelligi. 1 14 cilicet] per modum creationis a Deo postulo, quo- A secretas contemplationes, de quibus te cupio me inniam non aliter intelliguntur, nisi per creationem a Deo impetretur. Et nunc quare vertex divinorum secretorum dicitur superignotus, supersplendens, et summus? 3 Superignotus dicitur, quia ad ipsum ratio deficit per investigationem; supersplendens dicitur, quia ad ipsum intellectus deficit per supereffluentem luminis effusionem; summus dicitur, quia ad ipsum intelligentia deficit per excedentem affectionis unitionem. Ibi sententiae sacrae Scripturae sunt simplices, quia, sicut videntur, intelliguntur; sunt absolutae, quia nullis eloquiorum velaminibus detinentur; et inconvertibiles, quia ad hunc vel illum intellectum non reducuntur; sunt coopertae, quia superlucenti lumine obteguntur. B Quod lumen dicitur a beato Dionysio supersplendens occulte dicti silentii caligo. Haec est incomprehensibilitas, quae dicitur caligo propter luminis excessionem; dicti et dicitur propter verbum aeternum, quod Pater ab aeterno loquitur; dicitur etiain occulte supersplendens, propter intimam, vel in intimo statum, luminis supereffusionem; dicitur silentii, propterea quod generatio talis verbi ab intellectuali auditu non percipitur; unde quia auditui intellectuali non est perceptibilis, ideo a verbo oris non est enarrabilis. Unde videlicet: generationem ejus quis enarrabit»? Quasi diceret: Nullus. Et in illo statu obscurissimo per excessum luminis Deus, qui est clarissimus per naturam, fit menti supersplendens per radiorum abundantiam. Ibi ra- C tio nihil palpat, quia nihil est ibi investigabile; ibi intellectus nihil videt, quia nihil est ibi contemplabile, et tamen pulchris lucibus divinae refulgentiae superimplentur, per se ipsas et alia a se ipsis videntes humanae et angelicae deificatae intelligentiae. 6 TEXTUS. Tu autem, o amice Timothee, circa mysticas visiones forti contentione et sensus derelinque, et intellectuales operationes, et omnia sensibilia et intelligibilia, et omnia existentia ; et sicut est possibile, ignote consurge 10 ad ejus unitionem 11, qui est super omnem substantiam et cognitionem. Etenim excessu lui 19 ipsius et omnium irretentibili et absoluto, munde ad supersubstantialem radium, cuncia auferens, et a cunctis absolutus, sursum ageris 13. GLOSSA. 18 struere, sic cooperante divino radio, et 1 forti mentis conanime derelinquas usus sensuum corporalium, cum sensibilibus exercitiis, et intellectuales operationes, et animas et angelicas substantias, et omnia, quae de verbo aeterno inesse prodiderint, et omnia, quae, s[cilicet] " in ipso verbo, sunt contemplabilia; et sunt omnia transeunda; et, sicut tua requirit possibilitas, scienterve scitur 16, quo non videt oculus, consurge per principalem affectionem ad Dei unitionem, qui est super omnem substantiam ineffabiliter collocatus, et super omnem cognitionem tam humanam, quam angelicam inconprehensibiliter collocatus. Etenim cum te ipsum et omnia alia mundus excesseris 19, ita quod illorum amore non valeas retineri, vel alias impediri, purgatus ab ultimis animae phantasiis 20 tam spirituales quam divinas operationes postponendo elevaberis ad superclarissimum lumen occultissimae Deitatis, quae videlicet dicitur tenebrae, quia supervidetur, quod non videtur, vel quod superintelligitur, quod a nobis non comprehenditur. TEXTUS. § 2. Vide autem, ut nullus indoctorum ista audiat; istos 21 autem dico, qui in existentibus sunt formali, nihil super existentia supersubstantialiter esse opinanles, sed putantes scire **, quae secundum ipsos est cognitione eum, qui ponit tenebras ad latibulum suum. Si autem super istos sunt divinae doctrinae mysteriorum, quid dicat quidem aliquis de magis indoctis, quicunque omnibus superpositam causam et ex postremis in existentibus figurant, et nihil`ipsam habere dicunt super compositas ab ipsis impias et multiformes formationes. 22* GLOSSA. 32 Talis sensus est. Cave, ne aliquis incredulorum vel inexperitorum ista secreta audiat; istos autem dico, qui naturalibus rationibus amore existentium innituntur ***, firmiter existimantes, quod nihil sit super ens, quod dicitur substantivum metaphorice *2, tam creata, quam increata continens, juxta suam opinionem. Et hoc habes ex illo verbo, quod dicitur in Exodo: Ego sum qui sum. Sed hoc dictum est, ut in primo intellectu se offert nobis, quasi quoddam " memoriale, ut se computaret nobiscum habere, qui erat totaliter sum, esse. Et qui tales putant per investigationem creatarum, quae in eis generalis est, pervenire ad ejus cognitionem vel divinam comprehensionem, quae super supplicationem suam omni cognitioni occultarum scien VARIAE LECTIONES. Talis est sensus. Tu, Timothee, qui per verum amorem alter ego mihi factus es, ut possis intelligere 6 D 3 25 * Cod. dyosiisio. Sic cod. Cod. consurge. 1 Cod. ul. 15 Cod. s. Cod. s. * Conj., cod. deficicit et super effluentem. Conj., cod. intellign. Conj., cod propter. Conj., cod. int'ta. "Cod. pulchribus. Corr., cod. oppositiones (graece èvepysius). Sic cod., in textu graeco xai távta oùx övta nui övta, in versione et omne non ens et ens. 11 Corr., cod. unitacionem. 12 Corr., cod. cur. 13 Corr., cod. absolutis sursum agens. 16 Conj., cod. scienter uestir. 17 Conj., cor. uidut. 10 Cod. fantasiis. 21 Cod. istis. 22 Cod. scare. ** Conj., cod. q. quodam. Cod. generalis vel connaturalis. 18 Cod. consurg'e. 19 Corr., cod. mentis excessus. 23 Cod. metaforice. 29 Cod. amori existentium et nituntur. S 1 liarum tantorum philosophorum excedunt, quan- A monibus designatur, et item paucissimis, ideo "quia tuis magis excedit imperitiam eorum, qui Deum, ⚫ extremis qui est superposita omnium causa, in materiis existentium figurant, quae inferiora sunt animatis, nec insuper putant, quod Deus in se aliquid habeat sublimius, quam figurae et formae multiplices, quae ab ipsis impie componuntur. TEXTUS. Oportet autem enim in ipsa et omnes existentium ponere et affirmare positiones, sicut omnium causa, et omnes magis ipsas proprie negare, sicut super omnia superexistente, et non negationes oppositas opinari esse affirmationibus, sed multo prius ipsam super privationes et quae est super omnem ablationem et positionem. 4 § 3. Ita igitur divinus Bartholomaeus dicit, et multam theologiam esse] et minimam, et Evangelium latum, et magnum, et rursus concisum: ut mihi videtur, illud supernaturaliter intelligens, quia et multorum sermonum est bona omnium causa, dictionum similiter, et rationabilis, sicut neque rationem kabens, neque intellectum, propter quod ipsa omnibus supersubstantialiter est superposita, et solum non relateet vere apparet his, qui immunda et munda ▾ transeunt, et omnem omnium sanctorum extremitatum ascensum superveniunt, et omnia 3 divina lumina et sonos et sermones caelestes derelinquunt, et ad caliginem introeunt, ubi vere est, sicut eloquia dicunt, qui est super omnia. GLOSSA 9. nec ratione capitur, nec intellectu comprehenditur, et ideo verbo 18 non exprimitur, quia omnibus supersubstantialiter superponitur. Illis autem solis sine velamine apertus, scilicet per infusam dulcedinem et suavitatem inpermixtam 16, qui omnia sensibilia et intelligibilia objectorum sive spectaculorum, in quibus scilicet intellectualis contemplationis exerci lium consumatur 17, et omnino irradiationes ad intellectum pertinentes, et inspirationes ambiguas, et revelationes aeternas derelinquunt, et introeunt per unitionem ad superintellectualem Dei incomprehensibilitatem, ubi in propria forma secundum Scripturae testimonium est Deus super unum et unitatem, et super ens et entitatem; dicitur enim in B Exodo, quod Moyses ascendit in caliginem, in quo eral Deus. TEXTUS. Etenim non simpliciter divinus Moyses mundari et 18 non talibus seipse primus praecipitur, et rursus a et brevium gregari, et post omnem mundationem audit multarum vocum buccinas, et videt lumina mulia cum fulgure emittentia 19 mundos et multum effulsos radios. Postea a multis segregatur et cum electis sacerdotibus summitatem divinarum ascensionum pertingit; quamvis per hoc quidem non sit cum Deo, sed contemplatur non ipsum, invisibilis est enim, sed locum ubi est. 10 GLOSSA. Sensus talis est. Ita, quae supra diximus de trans C censu divinorum luminum et sonorum et sermonum, et intuitu in caliginem, in ipso Moyse typice sunt Sensus est: Quamvis illi ista senserunt, tamen necesse est secundum rectam intelligentiam, omnem ostensa, quod non solum in se ipso mundari jubetur, formam vel figuram vel substantiam, et omnem ut Deum prae ceteris altius contempletur, sed et ab immundis vel dissimilibus separari. Et post omnem omnino creaturam non tanquam subjecto, sed sicut omnium causae, ipsi attribuere, et magis proprie et purgationem sensuum a sensibilibus, et intellectus a phantasmatibus, audit sive mente percipit multaveraciter ab ea removere, sicut rei, cui nihil existenrum intelligentiarum inspirationes, et contemplatur tjum inhaerere potest, secundum quod Deus. Et quamvis existentia Deo attribuantur, vel ab eo multa spectacula luculentissima, desuper abundanti plenitudine emanantia cun candore radios, in subremoveantur, non tamen credendum est, quod inter talem affirmationem vel negationem cadat aliqua stantia simplices, et intelligentia multiplices. Tandem multifaria contrarietas: imo oportet sentire, ipsam causam segregatus a multitudine populari, id est, ominium superiorem esse omni negatione " et affir- opinione materiali 20 cum principalibus affectionibus, matione". Unde de ea,non potest esse aliqua posi- ascendit ad Deum videndum. Ejus tamen substantio, vel ablatio, sive affirmatio vel negatio. Et juxta tiam non videt, cum sit invisibilis, sed locum, ubi hanc considerationem Bartholomaeus Deo conformis D Deus est, sive ipse locus sit caelum serenum, scribit, theologiam prolixam esse in verbis, et coartatam in sensibus, et Evangelium latum in parabolis, et magnum in historiis, et rursum artum et Hoc autem puto significare divinissima visorum el parvum in mysteriis. Per hoc autem dico, beatum Bartholomaeum divina sapientia plenum, supermun- intellectorum, esse subjectas quasdam rationes subjedanum intellectum habuisse, videlicet quod ipse ctorum omnia excedenti, per quae praesentia ejus, multis serDeus, qui est bonorum omnium causa, quae est super omnem cogitationem, manifestatur VARIAE LECTIONES. sive apex lapidis sapphiri, sive ignis ardens, sive cacumina "1 montis. TEXTUS. 3 Conj., cod. ticium. esse om. cod., add, Conj., cod. ph'iorum. Conj., pro causa in cod. tam. 6 Corr., cod. non solum non velate. 7 Corr., cod. qui ir ex vers. et text. gr. Corr., cod. intendens. 9 Glossa om., add. ex conj. 10 Cod. aliq. 11 Corr., pro omni nega8 Cor. ad omnia. menda et menda. 15 Cod. et 13 Cod. catologiam. Pro ideo cod., in eo. tioni cod. cum negociacioni. Cod. affirmacioni. id verbum. 16 Cod. in per mixtam. 17 Corr., cod. intellectuales contemplationes exercitium consumatur, Is Corr., cod. et. 19 Corr., cod. emittentis. 20 Corr., col. mtali. 21 Corr. cod. cacuminis. 6 nem; in ipso non videre et non cognoscere est supersubstantialem supersubstantialiter laudare per omnium existentium ablationem, sicut ipsius naturae insigne facientes, auferentes prohibitiones officientes' mundae occultis visioni, et ipsam in se ipsa ablatione sola occultam manifestantes pulchritudinem. intelligibilibus summitatibus sanctissimorum locorum A scere eum, qui est super omnem visionem el cognitioejus superveniens; tunc et ab ipsis solvitur visis et videntibus, et ad caliginem ignorantiae intrat, quae cairgo vere est mystica, in qua claudit omnes cognitiones, et in impalpabili omnino et invisibili fit, omnis cxistens ejus, qui est super omnia, et nullius, neque sui. ipsius, neque alterius, omnino autem ignoto vacatione omnis cognitionis secundum melius unitus, et eo, quod nihil cognoscit, super mentem cognoscens. GLOSSA. 2 B Talis est sensus. Dictum est, Deum non videri, sed locum, ubi est, id est in creaturis quibusdam, quae dicuntur et divinissima subjecta visorum et intellectorum, vel divinissima loca, quia nihil divinius mente intuemur. Quibus arbitror designari summas et aeternas architipias sive rationes, sive exemplaria omnium creaturarum Deo subjectarum, per quas Deus fit praesens, et cognitive nobis manifestat se ipsum, nobis de spiritu infundens et manifestans principaliores et superiores intelligentias eorundem rationum, quae utcunque 3 nobis sunt intelligibiles per speculum. Postea Moyses separatur ab his, qui secum locum Dei viderant, id est, ab omnibus intellectibilibus opinionibus, et subtrahitur ab omni intelligentia et visu mentali, et intrat ad caliginem ignorantiae, quia unitur incomprehensibilitati divinae, qui apex intelligentiae non penetratur, quae caligo vere est mystica, id est, clausa, quia vere est omnis cognitionis clausura, et in se claudit secretissima, celat omnes comprehensivas cognitiones, C sicut in prima omnium causa, et per hanc caliginem omnis animus unitur Deo, id est, super omnia fit in statu excellentissimo, quem nec ratio palpat per investigationem, nec intellectus contemplatur per visionem, per quem et statum ab omnibus aliis, et a se ipso separatur, quantum ad intellectualem propriae cognitionis praesentiam, et per unionem dilectionis, quae est effectiva conversae cognitionis, unitur Deo intellectualiter, Deo ignoto, cognitione, quae multo melior est, quam sit cognitio intellectualis, et in eo, quod intellectualem cognitionem derelinquit, sive intellectum, et mentem Domini cognoscit, id est, per sapientiam intellectualem, quae super donum intellectus. Illa enim Deum agnoscit propter unitionem, haec vero per rationes Verbi. Explicit D primum Capitulum. CAPITULUM II. Quomodo oportet uniri ct hymnos referre omnium causae et super omnia. TEXTUS. 81. In hac superlucenti caligine nos fieri precamur, et per non videre et ignorare videre et cogno EXPOSITIO TITULI. Quomodo oportet uniri. Status unitionis non potest aliter obtineri, nisi per ferventissimum desiderium mentalis orationis, et per virtutem supermentalis affectionis, ad quam non attingit oculus intellectualis cognitionis; unde talis cognitio dicitur fieri per ignorantiam. Proprius autem hymnus sive modus Deum laudandi est per negationem, sive per rėmotionem, sicut est videre in figura linea, a qua tanto magis videtur pulchritudo figurae. 9 Modus vero hujus laudis et in opere 10 ab inferioribus ad superiora ascendendo. TEXTUS. In hac superlucenti etc. GLOSSA. Sensus talis est. Toto mentis affectu optamus nos fieri in caligine superlucenti, id est, in statu [super] intellectuali, quia lucidior est ", quam intellectualis, ut per mentis excessum, [quod] 13 intellectus non videt, nec aliquo modo cognoscit, possimus "* Deum cognoscere et videre superintellectualiter, per remotionem videlicet intellectualis cognitionis, cum ipse Deus visu intellectuali nullatenus attingatur. Etiam precamur 18, nos laudare posse supersubstantialem supersubstantialiter, id est, Deum, qui excedit omnem substantiam et omne ens, per ablationem omnium existentium, sicut est videre in artificibus, qui aliquam fabricant similitudinem de aliqua inanimata materia, qui sculpendo et incidendo removent exteriores partes materiae grossiores, qui occultant et cooperiunt, ne videri possit illa pura imago, quae naturaliter et potentialiter 16 est interius, et per solam talium offendiculorum remotionem sine alio additamento manifestatur in propria specie ipsius imaginis pulchritudo, quae prius late |