Oldalképek
PDF
ePub
[ocr errors]

Implens vativomi prognostica symbola ceti Umbrae tunc pavidae sparsim Phlegethontis ab Exiliunt subito, mirantes surgere lucem [imo Tetras atque truces abigentem carcere larvas '. 10 O mors, mors vitae! si mors, non vita vocanda ; Quod praestat vitam, non ausim dicere mortem. Num tenebras recipit clare substantia lucis? Fervida vis ignis nescit sibi serpere frigus? Nemo tamen vitam mortem gustasse negarit: 15 Mors carnis vitae, vitae mors jure vocatur; Nam compassa fuit carni quae sola pependit. Altius ingreditur purae rationis acumen, Et carnem vitae vitam sic colligit esse. Si vita est Verbum, Verbum quoque si caro factum, 20 Profecto sequitur, vita concedere carnem. Si caro sit Verbum, converso tramite facta, Carnem continuo vitam dare cogere factam. Zap igitur Christi substat verissima vita,

3

Vivens ac moriens mortem consumpserat omnem. 25 Desursum venit, terrenam sumere vestem;

Indutus vestem sursum cum veste volavit,
Inque Deum vertit vestem de virgine sumptam,
Unum conficiens animam carnemque Deumque.
Mors mortis Dominus surrexit vivus in altum
30 Ac nostram secum naturam vexit eodem.

In tota factus, totam conformat in unum.
Mundum calcavit frigilem, mundique potentem,
Expulsumque foras superavit Marte secundo.
Captivam revocans praedam raptoris ab ore

Nunc mea

55 Abstulit, ille gemit confossus membra superbus Vulneribus duris, ac secum talia tractans : Me victum video, fugitivum sedibus atris Quae nova lux oritur, quam numquam ferre va[lebo? regna ruunt passim, loca nuila tene[bris; 40 Sentio me captum, pavidum, vinclisque ligatum. Eheu! quis mihi congreditur? Quis fortis in armis Audax committit mundi cum principe bellum? Illene confixus figno septusque sepulchro, Quem rex Herodes sprevit summusque sacerdos 45 Ruptus non timuit vestem damnare Caiphas Addictus morti, Romano principe caesus? Hoc egomet feci, fateor, totumque peregi. Me stultum latuit virtus humilisque potestas : Hunc si cognossem, στavρ non penderet um50 Corporis humani servilis forma fefellit. [quam, Interea laetas animas volitare per auras, Tartareosque sinus vacuos laxasque catenas Suspicit, et nutrit tristi sub pectore vulnus. Quod, mage, me miserum torquet, jam conspi[cor, inquit,

[ocr errors]

A 55 Clansa diu terris paradisi limina pandi,

6

Et mortale genus, quod fluxerat inde per unum, Unius ob mortem.rursus super astra redire. Illic felices sedes, quas sponte reliqui, Terrigenum proles habitabit jure perhenni, 60 Me, me torquebit semper mea prava voluntas, Languidus invidia morior, meritoque peruror. Unum confugium superest, solamen et unum: Est antiqua domus mortis noctisque profundae, Judaicum pectus, vitiorum plena vorago,

65 Fraudis et invidiae semper possessio larga,
Luminis exosi radios irata repellens.

Illic sola potens hypocrisis perfida regnat,
Illa putet nimium, nimiaque putredine corda
Carnalis populi corrumpit nescia veri

B 70 Illic confugiam gentilia pectora linquens,
Odibilis Christo dominabor gentis avarae,
Omne meum virus fundam blasphema per ora,
Ligno suspensum Dominum regnare negando.
Talia contrectans crudelis bestia fallax

C

D

[blocks in formation]

13

5 Summe Pater nati, largitor muneris "almi,
Festa tui semper celebrantem protege plebem,
Cui tua disponens sapientia regna per orbem
Praefecit Carolum regemque piumque ministrum,
Cui lux interior donavit mentis acumen,
10 Quo divina simul tractans humana gubernet,
Vere subsistens rex atque theologus idem.
Praesul ab Athenis Dionysi, symmache Pauli 13,
Inclyte martyrio, cui servit Gallia tota,
Prospice caelestis vitae de sedibus altis
15 Vota tui Tezvou 13 Caroli tua λeiava 14 sancta
Ornantis, gratamque tuam, magnalibus aedem
Instar flammarum gemmis flagrantibus auro.
Undique turicremis redolent altaria fumis
Harmonici cantus arv 15 sidera, 10 pulsant,
20 Officio vatum sanctissima coena 17 paratur.

VARIAE LECTIONES.

Conj., cod. cescit. Cod. Sarx.

Sic cod., Mai. mihi.

16

Cod. stauro. • Corr. Mai.,

'Cod., larbas. cod. Mortalemque genus. 7 Sic cod., Mai. per umbras. 8 Conj. Mai.; pro Telluris superat finis cod. Telluris superis fines. Sie Mai., cod. munusque. 10 Sic cod., f. origo. 10 Cod. aust. 11 Sic cod., Mai. luminis. 12 Sic Mai., cod., symmache et Pauli. 13 Cod. tekni, glossa fiii. Glossa reliquias. 15 Cod. thiasotum, glossa dilaudantium. Conj., cod. sidere. 17 Cod. caena,

16

SECTIO III.

JOANNIS SCOTI VERSUS DE AMBIGUIS S. MAXIMI.

E cod. ms. bibliothecae Armamentarii Parisiensis ed. M. Felix Ravaisson in libro qui inscribitur: Rapports au ministre de l'instruction publique sur les bibliothèques des départements de l'Ouest, Paris 1841, p. 356 sqq.

I.

Carolo Calvo dedicat Ambiguorum S. Maximi

versionem.

Kyrrie, caeligenae cui pollet gratia formae,
Astrea Caesareo cui cingunt stemmata vultus,
Regum progenies, quos auxit Francia felix,
Orbis terrarum quos alta voce salutat,

5 Laudibus amplificat, veneratur, ditat, honorat,
Undique concurrens pontum secat, eminet arva,
Salve, Christicolum vertex, gratissime regum,
Rex pie, devoti ne spernas donula servi.
Exiguum munus largo, sed fonte receptum

10 Christiferum Patrum, mysteria plurima tractans.
Hoc opus in Graeco construxit Maximus abbas.
Egregius pastor, scripturis inclytus auctor,
Magni Gregorii perplanans dicta remota,
Sensibus humanis theoremata mente revolvens.
15 Nec non in multis Dionysius additur ipse
Ariopagites, ornat quem laudibus amplis,
Explanat, testemque vocat Patremque beatum,
Tangens symbolicas praeclaro lumine byblos,
Quem nos edidimus, Vobis poscentibus, olim.
20 Hac quoque de causa praefatus Maximus abbas
Editus est nuper, nostro sudante labore,
Effectuque pio Vestrum pia jussa sequentes,
Cursim transtulimus, quae multo tempore 1 quae-
[runt,

Et doctos sensus, et purae mentis acumen.

II.

De eadem versione.
Quisquis rhetorico verborum syrmate gaudet,
Quaerat grandiloquos, Tullia castra petens.
At mihi sat fuerit, si planos carpere sensus

[ocr errors][merged small][merged small]

10

Lectori Ambiguorum S. Maximi.
Quisquis amat formam pulchrae laudare sophiae,
Te legat assidue, Maxime Grajugena.
Ac primo motus rerum rationibus altis,
Mundum sensibilem deserat atque neget :
Nec non et sensus ipsos, qui saepe retardant,
Gnostica dum scandit ẞnuara mentis iter.
Deliciis fragilis vitae, mundoque fugaci,

[ocr errors]

El carnis cura qui vacat, ista iegat :
Mundanisque datus studiis, tardusque pigerque
Huc non accedat; nullus adest aditus.
Sensibus inflatus propriis, tumidusque, superbus
Stet procul, ipse negans hic reperire locum.
Artibus imbutus, quas novit mentis acumen,
Fidus procedat, nam sua stat patria.
15 Practica hic ducet morum praeclara magistra,
Custos virtutum, pervigil idonea.

Hic quoiń causas rerum vestigat opacas,
Inventasque simul segregat, unificat.
Ilic fert palmam cunctis perpulchra logya
C 20 Oumia (?) quod, quod non, omnia denegat omne

[simul 3.

[blocks in formation]

VARIAE LECTIONES.

3

7

[ocr errors]

Sic, pro multa tempora. 1 Cod. bemata. 2 Cod. physice. Sic; conj. Ravaisson Omne quod est, qued non, detegit omne simul. *Cod. Scotti. Cod. inclitat." Conj., cod. sit. Conj., cod. contero. "Conj. cod. tyridos.

Circumquaque roάs, armaria, motopopsia, A 100 Plena manus scriptis, enchiridia' aurea ẞáxτ pu. Sursum deorsum populos, altaria circum,

95 Lampadibus plenas pharos, altasque coronas: Omnia collucent, gemmis auroque coruscant. Pallia cortinae circumdant undique templum : Ipse throno celso fultus rex prospicit omnes, Vertice sublimi gestans diadema paternum,

1

Heros magnanimus longaevus vivat in annos.

II.

Laus Sophiae.

E cod. ms. bibl. Reg. Paris, ed. Cousin, Fragments philosophiques, t. III, Appendix p. 326. [cf. carm. VIII, col. 1230] Si vis uranias sursum volitare per auras, Ommate glaucivido lustrabis templa Sophyae.

VARIAE LECTIONES.

3 Conj., cod. pasta feria. Cod. manuscriptis. Conj., cod. enchiridion

[blocks in formation]

1 L ευσήβης.

sol Mars

C

7.

Domine vivas multos annos bic Cæsar Κύριε ζῆς πολλοὺς ἐνιαυτοὺς ὧδε σεβαστός 29.

22

ens finis

8.

principium omnium qui est qui sunt qui ἂν τέλος, ὢν ἀρχὴ πάντων, ὧν ε οντα τὰ

subsistunt

[εἰσίν,

ens optimus et bonus pulchritudo formarumque exemplar ἂν ἀγαθὸς καὶ καλός, κάλλος μορφών τε χαρακτήρ.

καὶ Φῶς καὶ 15 "Ηλιος, "Αρης, Στίχοι Ιωάννου

VARIAE LECTIONES.

pxos desideratur, addidi ex conj. ροις. * L δυνατος. 61 του στιχοι. * L οι στιχοι τοι. 13 L 40ε60 14 L ἐστιλβον. 18 xai om. L. 16 Φοετον. 19 L κυρρις.

21 L xpe

[blocks in formation]

9.

25

glorioso Regi Kapoλas " κυρίῳ Καρόλῳ.

τῷ

L

26

χοανακτο Καροίω.

Lw. * Sic L pro βασιλέει. * Ε κλειρεισθε. *L 12 1 L και τουτο. κυρρίω. 17 [. Φαίνοντος ? 18 L κυρίε 19 Laiovery. 20 L δόσει. 23 L σεβαστεις. * L ων; f. τῶν ? 25 L μορφώντε. 26L sic Exavs. glorioso

Regi Καρόλω τοι Ιωαννοι τω κυρρίω Καρολω.

NOTAE.

a Labbeus codicem sic descripsit: Codex (bibliothecae Monasterii S. Germani Pratensis) in membranis-sat eleganter scriptus, Caroli Calvi aevum praefert; quod vel inde colligere est, quod post glossarium et Prisciani voces graecas latine explicatas legantur aliquot exercitationes grammaticales gracco-latinae, male digestae, et a viro, qui linguae graecae elementa vix attigerat, compositae, et a nescio quo Martino didaza descriptae (nam et is nomen suum prodit), ubi et aliquot versus graeci sat incompli tum a Joanne Scoto Erigena, tum ab ipso Martino in Caroli Calvi, Ermintrudis uxoris, et Hincmari laudem describuntur, sed alia, ut videre est, manu, quam qua glossae exaratae sunt, adeo ut par sit existimare, glossas aliquanto antea tempore descriptas. Rursusfidem postea haec addit : « Enimvero, ne quis quisquilias istas, et incompta carmina graeca, quae exstare in codice Sangermanensi monuimus, desideret, ea cum naevis suis hic describi curavimus, tum, quod ad nostratem historiam quodammodo pertineant, tum etiam, ut vel inde colligatur, Joannem Scotum, ac ceteros ejusce aevi in graecis literis magistellos hac in lingua non adeo versatos, ut in Franciam Carolinis temporibus migrasse Athenas existimandum sit, licet id alicubi

praedicent Alcuinus et Hericus monachus. Neque forte alius fuerit Joannes ille, qui Macrobii librum de Differentiis et societatibus graeci latinique verbi excerpsit, ad discendas graecorum verborum regulasy. Nec non Angelo Mai Classic. Auct. t. V, p. 451 de iisdem versibus haec facit verba: Joannis Scoti versus aliquot graeci ad Carolum Calvum scripti sunt in coaevo glossariorum Graecorum codice S. Germani Parisiensis... Quominus autem hic recitem, non tam ipsorum levi pretio deterreor, quam scripturae corruptione, quae sanari vix potest. Neque tamen quicquam Scoti nostri perit, quoniam ii versus quadratis literis in praefatione ad praedicta glossaria, etiam nuperae editionis Londinensis, excusi exstant. Et paulo post : Porro ad glossarium San-germanense quod attinet, num suspicari licet, opus Scoti nostri fuisse, quandoquidem ejus versus inscriptos habet? Certe is ob tenuem linguae graecae peritiam lucrubatiunculis hisce egebat. Quippe et codex Cantabrigiensis apud Usserium p. 45 testatur, Scotum nostrum deflorationem ex libro Macrobii de graeci latinique verbi societate fecisse, ob discendas graecorum verborum regulas.

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

Romani populi Joannes gloria constat
Ρωμαίου δήμου Ἰωάννης ἦ κλέος ἐστίν,
Graecorum Graecus fulget nunc Liuddo colendus
Ελλήνων Ελλην λάμπει νῦν Λιύδιο ο σεβαστός.

1 1. ζες. 6 [ σοσον.

3 L βασιλης.

7 L TO.

imperator sapiens et preciose Carle Σήμερον, Αὐτοκράτωρ φρόνιμος και τίμιε Κάρλο, martyr excelsus fulget dionisius ecce Μάρτυρος ὑψηλὸς λάμπει Διονύσιος ἐδου, quem Deus celitus in terris et tu magnificavit Ὃν Θεὸς οὐρανόθεν 45, ἐπὶ γῆς καὶ σὺ, μεγαλύνει, videns hic tenebras dum dominus abstulit ἰδὼν τοὺς 46 σκότους, ὡς κύριος ἀφείλετο “ cruce arti mundi arti peccata dixit que Σταυρῷ τοῦ κόσμου τὰς ἁμαρτίας, ἀλάλησεν τον non natura solet ministrare et facere Οὐκ φύσις ζητεῖ λειτουργεῖν καὶ ποιήσειν. nunc defectum et ideo factorem

est

48

Ἔστιν νῦν ἔλλειψιν καὶ μαθὼν ποιητήν
arti mundi cognosco et nunc scio passum
Τοῦ κόσμου γνωρίζω καὶ νῦν οἶδα παθέντα 10.
LECTIONES.

27

49

gi. ar. futurus.
13 L
ταφτευτος.
16 L εις.
17 L

29

VARIAE 3 συ om. b, add. ex coni. * L πλιστους. 5 Ι. ο μελλομενος c. 8 L εδοκας. 9 ξοντος. 1* L σωντι. 10 Ε κρισματα. 111 συμπερασμα. 18 Ε ταναίου. 18 L ΚΡωί. e. κυρίω ; sequimur glossam Christo, quae vox literis vix differt. βασιλεις ιν. 18 Conj., pro ἀσπίδος τε L και επι 19 L αυτώ 20 ), ει ης. 21 1. βαραρα. 33 L Γεννμαρος. 93 L ζώντος. 2 L βοητησον. 25 L 26 L μήσουντας. κερριω. τῷ κυρίω deest; add. ex conj. 38 L οντος δοξος. 39 L τράγγων. Coj., L ων δε φορον στεφανου ΧΡΙ σιοντα δεσματα πατρον. 31 L. εν χειρος. 33 L σοσον. 34 L κυρρίου. 35 Ι. μεγάλην. 37 Ε πολλον. 38 L σουρων. 39 Conj., L ειπρεπής 40 Ε ωδιον. + L στίλβον. θεα λήικε. 42 Conj., L ηλιος ος λαμπρος φος φόσφορος 25 + Conj., L δις ειω καρωλω ζοιν εις τοις παντας αιώνας. Forte pro δὸς ἐμῷ mavis corrigere δώσεις τῶν Conj., L ευχετε ταίταλα οινην ευχε συ φραγγια πασσα. 45 Cod. oyranonen. 4 Cod. tos.

30

εύμφορος φαυνον ωσαν κλυτος αρχος.

[ocr errors]

letoy.

36 L

εμον.

33 L σκέπτρον.

47 Cod: alfei

• Cod. stauron. 49 Cod. alale senté; τε superfluum est. 50 Cod. ratinta, παθέντα pro παθόντα.

NOTAE.

A Liuddonis mentio occurrit apud Flodoardum. Hist. Remens. lib. III, c. 12, 13.

ADDITAMENTUM.

Codex Laudunensis 81, e quo M. F. Ravaisson v. cl. Joannis Scoti Commentarium in S. Evangelium secundum Joannem minus accurate edidit, cum sero in manus meas venerit, varietatem lectionis totam diligentissime hoc loco describendam curavi. Praeterea ejusdem Commentarii fragmentum codicis calci subjectum, quod ille neglexerat, adjiciendum esse putavi. Varias lectiones varietate characterum distinzi.

1.

VARIAE LECTIONES

IN

JOANNIS SCOTI COMMENTARIUM IN S. EVANGELIUM SECUNDUM JOANNEM.

Ad fidem codicis ms. 81 bibl. Laudunensis.

corruptibile ceteraque, quae.

Col. 317 I. 35 qui non est natus adhuc spiritu (de deest in cod.).

Col. 298 1.8 ut per ipsum ascenderet homo in A Dei. Ubi datur intelligi, non aliud esse cet. 1. 47 inDeum. Haec evangelica sententia proloquiorum more recurrit. Sicut enim dicimus: Verbum caro factum est, ita possumus dicere: et caro Verbum facta est. Et habitavit in nobis, hoc est, conversatum cet. (Et Verbum caro factum est, haec recurrit 1. 10. 11. 12 desunt in codice). 1. 40 sed subsistentiae declarat.

Col. 301 1. 19 sed de tota Trinitate. 1. 26 incunclanter asserit. 1. 41 dicatur de deest in codice. 1. 43 qui semper.

Col. 302 1. 13 hoc est in divinis apparitionibus. I. 18 Item virtutes purgatissimarum. 1.31 in sinū. 1.34 Ille enarravit.

Col. 303 1. 1 doctrina et manifestatione. 1. 13 ab Jerosolymis et cetera. Et est ordo. 1. 29 Helias es tu? B Dicit: Non sum (Et om. cod.). 1. 31 virtute Heliae veni.

Col. 304 1. 2 humanam subsistentiam consideravit. Gol. 5051.37 Et qui missi fuerant, erant. 1. 39 Ideo specialiter Pharisaei missi sunt quia Pharisaei audientes praedicationem.

Col. 306 1. 24 justitiae solet fieri.

Col. 307 1. 13 est divina Scriptura. 1. 28 perplexa admodum investigatio, cujus.

Col. 309 I. 12 et discerne inter. 1. 16 violentiae. Col. 310 1. 32 est totius humanae naturae. Col. 311 1. 14 Ecce agnus Dei, ecce qui tollit. 1. 25 crucifigit sibimet Christum (ipsum deest in cod.). Col. 312 1. 13 atque intelligentia provchentur. C 1. 35 carnem esse, quoniam jam. 1. 41 in mysteria introductionem.

Col. 313 1. 18 gratiae baptismatis. 1. 48 Aliud est enim.

Col. 314 1. 22 Hic venit ad eum nocte. I. 23 in figura catecuminum ponitur. I. 42 quibus Nicodemus orsus est Christum alloqui.

Col. 315 1. 13 vwoɛ non legitur.

Col. 316 1. 23 non potest introire in regnum Dei. Prius dixit, non potest videre regnum Dei; nunc autem quasi mutato verbo non potest introire in regnum

Col. 320 1. 5 umbram suam ipsum corpus aperit. 1. 19 figuratur ea forma. 1. 40 consepulti sumus cum Christo per baptismum in mortem (nisi deest in cod.). 1. 47 causa est humanae salutis

Col. 321 1. 30 Quamvis enim judicium ejus, quo. 1. 48 qui autem neque eum credit (in deest in cod.). Col. 523 1. 16 Non enim missus erat in carcerem. 1. 54 ab Joanne? Sufficerat (sic!) enim.

Col. 324 1. 7 ab Joanne. 1. 11 Joannis baptismati effecisse. 1. 31 sed ne hoc errarent (in deest in cod.).

Col. 325 1. 47 Datum in hoc loco pro donatum Joannes posuit.

Col. 326 1. 33 qui nunc baptizet in Judaea.
Col. 327 I. 21 Putastis majorem esse.

Col. 328 1. 11 Qui caelo venit, super omnes est. Eandem sententiam repetit, quam paulo superius dixit, qui desursum venit, super omnes est; nunc iterum, qui de caelo venit, super omnes est. Eadem verba sunt, praeter quod cet. 1. 51 et aequalem ipsius esse

Col. 329 1. 18 qui accipit ejus testimonium, signavit, quia Deus verax est. Et quid est signavit? Hoc est in corde suo cet.

Col. 330 1. 3 ex mensura. 1. 36 et omnino veritalis ignorantiae.

Col. 331 1. 28 lex enim neminem ad perfectum duxit; et abiit iterum in Galilaeam. 1. 32 Posthaec

venit.

Col. 333 1. 22 dehinc usque ad altare. 1. 51 incipit a martyrio Abel. 1. 45 appetitu. 1. 51 abierunt in civitatem.

Col 3311. 26 adorari Deum putabant. I. 31Christum 1.5 de humana substitutione sensibilive creatura, Col. 335 1. 24 qua ego dabo. 1. 29 qua dabo ei, fiat in eo.

Col. 556 1. 16 habitudines praetendunt. 1. 26 superiori se parti. 1. 29 quinquepertitum. 1. 44 quia vere dix sti. 1. 51 sensus auctorum variatur.

« ElőzőTovább »