3 et quod ipsis absolvitur visibilibus et videntibus, et Quomodo oportet et uniri et hymnos referre omnium Juxta hanc nos fieri superlucentem oramus caliginem, et per invisibilitatem et ignorantiam videre et cognoscere ipsum super Deum et scientiam. Hoc non videre et scire, idipsum est vere videre et cognoscere, superessentialem superessentialiter laudare per omnium existentium ablationem, sicut per seipsum naturale agalma facientes, auferunt ea, quae superadjecta sunt, pura occulti visione vetantia, et ipsam in seipsa ablatione sola occultam manifestant formam. Oportet autem, ut arbitror, ablationes in contrarium positionibus laudare. Etenim illas quidem a praestantissimis inchoantes, et per media in novissima descendentes, apponimus. Hinc vero a novissimis ad principalissimas ascensiones facientes, omnia anferimus, ut incircumvelate cognoscamus illam ignorantiam, ab omnibus ignorantibus in omnibus existentibus circumvelatam, et superessentialem illam videamus caliginem, ab omni in existentibus luce occultatam. doribus superimplentem invisibiles intellectus. Mihi A tatibus sanctissimorum ejus locorum supergrediens: quidem haec opto. Tu autem, o amice Timothee, circa mysticas speculationes corroborato itinere et sensus desere, et intellectuales operationes, et sensibilia, et invisibilia, et omne non ens, et ens; et ad unitatem, ut possibile, inscius restituere ipsius, qui est super omnem essentiam et scientiam. Ea enim teipso et omnibus immensurabili et absoluto pure mentis excessu ad superessentialem divinarum tenebrarum radium, omnia deserens et ab omnibus absolutus ascendes. His autem, vide, quomodo nemo indoctorum auscultet. Indoctos autem dico, in his, quae sunt, conformatos, et nihil super 1 existentia superessentialiter esse imaginantes. Sed his quidem hi, quos videre ea, quae secundum seipsos est, scientia oportet tenebras latibulum ejus. Si autem B super hos sunt divinae in mysteria introductiones, quid quis dixerit de aliis ardentibus, quicunque omnibus superpositam causam ex ipsis in his, quae sunt, novissimis characterizant, et nihil eam superare aiunt ab ipsis fictarum impietatum et multifornium formationum? In ipsa etiam oportet omnes 9 existentium ponere et affirmare positiones, veluti omnium causa, et omnes eas potentius negare, tanquam super omnia superexistente, et non aestimari depulsiones oppositas esse intentionibus, sed multo prius ipsam super privationes esse, quae est super omnem ablationem et positionem. Sic igitur divinus Bartholomaeus ait, et multam theologiam esse, et minimam, et evangelium latum, et magnum, et iterum correptum. Mihi videtur supernaturaliter intelligens, quia et multiloqua est optima omnium causa, et breviloqua simul, et sine verbo, quomodo neque verbum, neque intelligentiam habet, eo quod omnibus ipsa superessentialiter superposita est, et solis incircumvelate et vere manifesta, polluta omnia et immunda transgredientibus, et omnem omnium sanctarum summitatum ascensionem superascendentibus, et omnia divina lumina et sonos et verba caelestia superantibus, et in caliginem occidentibus, ubi vere est, ut eloquia aiunt, omnium summitas. Etenim non simpliciter divinus ipse Moyses primus mundari jubetur, et iterum ab his, qui tales non sunt, segregari, et post omnem purgationem audit multivocas tubas, et videt luminaria multa aperte fulgurantia, et multum fusos radios. Deinde multis segregatur, et cum electis sacerdotibus in summitatem divinarum ascensionum praecurrit et si eis sic manentibus fit Deo, contemplatur vero non ipsum, invisibilis enim, sed locum ubi stetit. Hoc autem arbitror significare divinissima et sublimissima visibilium et intelligibilium, ypotheticos quosdam esse sermones, subjectorum omnia superanti, per quae super omnem intelligentiam ipsius praesentia ostenditur, intelligibilibus summi- • BE supra visionem. C Ꭰ CAPITULUM III. Quae sunt καταφατικαὶ theologiae, quae ἀποφατικαί. In theologicis igitur characteribus potentissima affirmativae theologiae laudavimus, quomodo divina et optima natura unica dicitur o, quomodo triadica, quae secundum ipsam dieta et paternitas, et filioiitas, quid vult declarare in spiritu theolozia, quomodo ex immateriali et impartibili optimo in corde bonitatis germinata sunt lumina, et quomodo ipsius in ipso et in seipsis et inter se invicem coaeternae in germinatione mansionis servaverunt reditum, quomodo superessentialis Jesus humanis naturalibus. veritatibus essentia factus est, et quaecunque alia ab eloquiis expressa sunt secundum theologicos characteres. In eo autem qui est de divinis nominibus, quomodo optimus nominatur, quomodo v, quomodo vita, et sapientia, et virtus, et quaecunquealia intelligibilis sunt divinae nominationis. In symbolica vero theologia, quae sint a sensibilibus in divina transnominationes, quae divinae 10 formae, quae divinae figurae, et partes, et organa, qui divini loci et mundi, qui furores, quac tristitiae et maniae, quae VARIAE LECTIONES. A enim oportet omnium. 3 BIl esse. Esic cognoscendum. BE causae. 6 BH puram 0. 7 BH in seipsam. 8 H circumdatam. 9 unica dicitur om. BII. 10 BI quae finitae formae. mota, neque impotens est sensibilibus succumbens casibus, neque indigens est lucis, neque mutationem, aut corruptionem, aut partitionem, aut privationem, aut fluxum, neque aliud quid sensibilium est, neque habet. CAPITULUM V. lentiam causalis. ebrietates et crapulae, quae juramenta, quae execra- A perturbationem a passionibus materialibus comtiones, qui somni, quae vigiliae, et quaecunque aliae symbolicae sunt divinae similitudinis sacre figuratae formationes. Et te arbitror considerasse, quomodo verbis copiosiora magis sunt novissima primis. Etenim habere theologicos characteres, et divinorum nominum reserationem breviorem verbis esse symbolica theologia. Quoniam quidem quantum ad superiora respicimus, tantum verba contemplationibus Quia nihil intelligibilium omnis intelligibilis per excelinvisibilium coartantur: sicut et nunc in ipsam super intellectum occidentes caliginem, non brevem sermonem, sed sermonis defectum et nominatiois inveniemus. Et ibi quidem desursum ad novissima descendens sermo, juxta quantitatem ejus, quae est universaliter ad proportionalem multitudinem, inventus est. Nune autem ab his, quae ' deorsum sunt, B ad superpositum ascendens, secundum mensuram invii corripitur, et post omne invium totus sine voce erit, et totus adunabitur sono carenti. Quare autem omnino, inquis, ex praestantissimo ponentes divinas positiones, a novissimis inchoamus divinam ablationem? Quia quid super omnem ponentes positionem, ex magis ipsi cognatiori conditionalem affirmationem oportuit ponere: quod autem super omnem ablationem auferentes, ex magis ipso distantibus auferre. An non magis est vita et bonitas, quam aer et lapis? Et magis non crapulae, et non maniae, quam non dicitur neque intelligitur? CAPITULUM IV. 2 Quia nihil sensibilium omnis sensibilis per excellentiam causalis. Dicamus igitur sic: Omnium causa, et super omę nia ens, neque carens essentia est, neque carens vita, neque irrationabilis est, neque insensualis, neque corpus est, neque figura, neque species, neque qualitatem, aut quantitatem, aut tumorem habet, neque in loco est, neque videtur, neque Lactum sensibilem habet, neque sentitur, neque sensibilis est, neque inordinationem habet, neque Iterum autem ascendentes dicamus, neque anima est, neque intellectus, neque phantasiam, aut opinionem, aut verbum, aut intelligentiam habet, neque ratio est, neque intelligentia, neque dicitur, neque intelligitur, neque numerus est, neque ordo, neque magnitudo, neque parvitas, neque aequalitas, neque similitudo aut dissimilitudo, neque stat, neque movetur, neque silentium ducit, neque habet virtutem, neque virtus est, neque lux, neque vita est, neque hostia est, neque seculum, neque tempus, neque tactus est ejus intelligibilis, neque scientia, neque veritas est, neque regnum, neque sapientia, neque unum, neque unitas, neque deitas, aut bonitas, neque spiritus est, sicut nos scimus, neque filiolitas, neque paternitas, neque aliud quid nobis aut alicui existentium cognitum, neque quid non existentium, neque quid existentium est, neque existentia eam cognoscunt, an ipsa sit, neque ipsa cognoscit existentia, an existentia sunt, neque verbum ejus est, neque nomen, neque scientia ', C neque tenebrae est, neque lumen, neque error, neque veritas, neque est ejus universaliter positio, neque ablatio, sed eorum, quae post eam sunt, positiones et ablationes facientes, ipsam neque auferimus, neque ponimus, quoniam et super omnem positionem est perfecta et singularis omnium causa, super omnem ablationem excellentia omnium simpliciter perfectione, et summitas omnium. Explicit liber de mystica theologia a. SANCTI DIONYSII AREOPAGITAE EPISTOLAE I. Gajo monacho. fl. Eidem. III. Eidem. IV. Ei tem, V. Dorotheo ministro. VI. Sosipatro sacerdoti. VII. Polycarpo summo sacerdoti. 1 sermonem om. BH. neque deitas om. BH. scunt aut existentia sunt, 10 E Pathmon. VARIAE LECTIONES. BH qui. BHI phantasia — opinio — intelligentia. * habet intelligentia om. BH. • Sic A ; BH eam cognoscunt aut existentia est, neque verbum cet; E eam coguoest, neque verbum cet. neque scientia om. BH. 8 BH excellens. BII perfectio. ་ NOTAE. Explicit Dionysii Areopagitae episcopi Athenarum de mystica theologia. In caliginem clarissimam ingressus, in qua fovetur principium duplicis sajientiae metra theologiae manifestas. INCIPIUNT EPISTOLAE DIVERSAE SANCTI DIONYSII' Epistola sancti Dionysii Areopagitae Gajo monacho missa. Tenebrae quidem obscurae fiunt lumine, et magis multo lumine. Ignorantiam occultant scientiae, et magis multae scientiae. Haec supereminenter, sed non secundum privationem accipiens, approba supervere, quia latet habentes & lumen, et vere scientia secundum Deum ignorantia, et superpositae ipsius tenebrae velantur ab omni lumine, et abscondunt omnem scientiam. Et si quis videns Deum intellexit quod vidit, non ipsum contemplatus est, sel quid eorum ab ipso existentium et cognitorum. Ipse autem super animum et essentiam supercollocatus, universaliter non cognoscendo neque videndo, et est superessentialiter, et super animum cognoscitur. Et ipsa secundum quod melius perfectissima ignorantia scientia est ejus super omnia cognita. II. Eidem. A bus est hominibus essentialiter coordinatus Non? enim ut causalis hominum, hic dicitur homo, sed ut hoc secundum ess ntiam totam vere homo v. Nos autem Jesum non humanitus segregamus. Neque enim homo tantum, neque superessentialis sit homo tantum, sed homo vere, differenter humanus, super homines, et secundum homines, ex hominibus ex essentia superessentialis essentiatus. Est autem nihil minus superessentialitatis superplenitudo semper superessentialis. Itaque tali magnitudine et in essentiam vere veniens, et super essentiam essentiatus est, et super hominem operatur quae sunt hominis a. Et declarat virgo supernaturaliter parturiens, et aqua instabilis, materialium et terrenorum pedum sustinens gravitatem, et non imaginatam, sed B supernaturali virtute ad insolubile constitutam. Quid si quis cetera plurima existentia pertranseat, per quae divinitus videns super animum cognoscel, et in humanitate Jesu intentiones virtutem supereminentis depulsionis habentes? Etenim ut colligentes dicamus, neque homo erat, non ut non homine, sed ut ex honinibus hominum ἐπέκεινα, et super hominem vere homo factus. Et ceterum non secundum Deum divina operatus est, neque humana secundum hominem, sed humanato Deo novam quandam deihumanam operationem nobis conversatus Quomodo omnium summitas et super divinitatem est et super bonitatem? Si deitatem et bonitatem intelligas ipsam rem benefici et deifici muneris, et non imitabilem superdei et superoptimi, secundum quam deificamur et bonificamur. Etenim si hoc principium fit deificandi, et optime agitur deificatis et optime factis, omnis principii superprincipalis, et sic dictae deitatis et bonitatis, ut divinitatis et bonitatis est summitas, quantum inimitabilis et immenC surabilis, superat imitationes et participationes, et imitantes et participantes. D est. V. Dorotheo ministro. Divina caligo est inaccessibile lumen, in quo habitare Deus dicitur, et invisibili existente, propter supereminentem claritatem, et inaccessibili eodem per superexcellentiam superessentialis luminum manationis. In hoc fit omnis Deum scire et videre dignus, eo non videndo neque cognoscendo, vere in quo super visionem et cognitionem factus, hoc ipsum cognoscens, quia super omnia est sensibilia et intelligibilia, et prophetice videns: Mirabilis facta est scientia tua ex me, confortata est, et non potero ad eam b. Sic ergo divinus Paulus cognovissc Deum dicitur, cognoscens eum super omnem existentem intellectum et scientiam 3. Propter quod et investigabiles esse vias ejus ait, et inscrutabilia judicia ejus, et inenarrabiles donationes ejus c, et pacem ejus superantem omnem intellectum, sic inveniens super omnia, et hoc super intelligentiam cogno scens, quia omnium est iπéxɛtva, omnium causalis ens. VARIAE LECTIONES. 1 Incipiunt Dionysii om. E, indici epistolarum praemittit B. E eminentem. codd. a Joan. 1: Luc. II. Psal. CXXXVIH, 6. NOTAE. c Rom. XI, 33. d Philipp. IV, 7. et scientiam om. VI. Sosipatro sacerdoti. Noli hoc aestimare victoriam, sacer Sosipater, in religionem aut gloriam injuriam facere noli optimam maifestam. Neque enim oportet judicatam eam guas, jam Sosipatri bona. Possibile enim et te alios multos falsis et manifestis unum o el oceltem verum latere. Neque enim si quid non rubeum, jam album, si quis non equus, ex necessitate homo. Sic autem facies, mihi credens, dimitLes quidem hoc secundum alios dicere, pro veritate antem vere dices, sic omni modo esse irreprehensibilia quae dicta sunt. VII. Polycarpo summo sacerdoti. A transcendere ordinationem et motionem, si non ipsum essendi ipsam et bene eminentem, et causalem habuisset in hoc moventem, facientem omnia et transformantem secundum sacrum verbum b. Quomodo igitur non colit incognitum nobis, el ex hoc et vere existentem, el vere Deum ducens eum causalissima et superineffabili virtute, cum sol ab ipso et luna secundum virtutem et statum supernaturalissimum simul universo ad omnino itomobile definiuntur, et in mensuram diei totius in eisdem stant omnia signis? Aut, quod eo amplius, siqui lem omnibus et melioribus et continentibus sic evectis non circumducta sunt quae continentur? Et cum alia quaedam dies secundum continuitatem fere triplicatur, et in viginti Ego quidem nescio ad Graecos aut alteros dicens, B omuibus horis fit, quod non omni te pore vias sufficere arbitrans optimis viris, si verum ab ipso in seipso potuerint et cognoscere et dicere, an vere habet. Hoc enim, quodcunque est juxta legem veritatis, recte ostenso et puro stante, omne aliter habens, et veritatem affectans, redarguetur, et alterum ov vere ontis, et dissimile, et opinabile illud magis quam v. Superfinum igitur est, veritatis manifestatorem ad hos aut illos diinicare. Dicit enim unusquisque habere numisma regale, et utique habet quandam puri cujusdam, ejus vere fallacem umbram. Et si hunc redarguas, alter et iterum alter de eodem contendit. Eodem autem vere posito recte ratione, et ab aliis omnibus selecto ridente, omne quod non sic per omnia habens, idipsum ex seipso irreprehensibili statu vere vero expellitur. Hoc igitur, ut arbitror, bene cognoscens, non acceleravi ad Graecos aut alteros dicere: sed idoncum mihi et hoc Deus det, de veritate scire primum, deinde scientem ut oportet dicere. Ubi autem inquis, maledicere mibi sophistam Apollophanem, et paternam sententiam revocando, tanquam Graecorum in Graecos non sancte utenti. Et quidem ad ipsum nos erat verius dicere, quomodo Graeci divinis non sancte in divina utuntur, per sapientiam Dei divinum expellere tentantes cultum. Et sic multam ego quidem dico gloriam quibusdam poetarum, materialiter et passibiliter remanentium, et creaturae contra Creatorem servientium. Sed et ipse Apollophanes non sancte divinis in divina utitur. Ea enim existentium scientia, benedicta ab ipsius philosophia, et a divino Paulo sapientia Dei vocata a, et ad causalem ipsorum existentium et scientiae eorum, oportuit reduci veros philosophos. Et ut non ipsam aliorum, aut ipsam ipsius ultra quod putandum redarguat quid opinionem, oportet considerare Apollophanem, sapiens qui est, non aliter aliquando potuisse caelestem contra ias redit et revertitur: sic valde supernaturalibus econtrario circumductionibus sol proprio cursu quinqueformem suum motum in horis decem convolvens, analytice iterum totum in aliis decem novam quandam semitarum viam retrograditur. Hoc et Babylonios merito inflexit, et sine pugna Ezechiae subegit, tanquam in aequali Deo cuidam et superanti homines. Et neque hic dico in Aegypto magnas operationes, aut alia quaedam alicubi divina signa facta, sed communia et caelestia, et in universo et in omnibus triumphantia d. Ait autem omnino Apollophanes non esse haec vera. Magis quidem hoc Persarum sacerdotalibus infertur memoriis, et adhuc Magi memoranda triplasii mythri C perficiunt. Sed licitum sit ipsi his propter ignorantiam aut magnam incredulitatem. Dic autem ei: Quid dicis de ipsa in salutari cruce facta eclipsi? e Nam utrique tunc juxta solis civitatem simul advenientes et consistentes, mirabiliter soli lunam incidentem vidimus non enim erat coitus tempus-ilerum autem ipsam a nona hora usque vespera's, in solis diametrum supernaturaliter econtrario consistentem. Admone autem quiddam et alterum ipsum. Scit enim, quia et occasum ipsum ex Orientalibus videbamus inchoantem, et usque solarem summitatem venientem, deinde retrogradientem, et iterum non ex eadem et occasum et repurgationem, sed seeundum diametrum econtrario factam. Talia sunt tune temporis supernaturalia, et solo Christo causalissima virtute faciente magna et ampla, quorum non est numerus . Haec si tibi justum dic et possibile, Apollophani redargue, et mihi tunc et convenientem tibi et conspeculantem, et conquirentem omnia, et conferentem. Negligit et divinationis tunc, nescio. Inde Apollophanes abiit, et ad me, sicut facta sunt, conferens ait: Haec, o boue VARIAE LECTIONES. D decem om. BH. Exo 1. VII, VIII, IX, X, XI, XII. Matth. XXVII; Marc. XV; Luc. XXI. f Job V., 1'81 Dionysi, divinarum vicissitudines rerum. Tanta per A lute in optima transvocatorum, et quaecunque alia Vill. Demophilo therapeutae de propria mansuetudine et bonitate. de benefactoribus angelis theologia tradit. Sed et vere optimi et superoptimi Christi benefacientes radios in silentio accipientes, ab ipsis in divinas optimas operationes ejus clare ducimur. Nam nonne est potentissimae et super intellectum bonitatis, quia existentia esse facit, et quia omnia haec at esse adduxit, et omnia vult semper fieri approximantia sibi, et communicantia eorum quae sunt ejus, secundum singulorum opportunitatem? Quid autem, quia et redeuntibus amabiliter habetur, et contendit, et desiderat non indignando amantes et deliciosos ipsos, et in vanum accusantes sustinet, et ipse defendit, magis promittit curare, et in ipsis perfectis sic accedentibus accurrit et obviat, et totus totos amplectens salutat, et non accusat de prioribus, sed diligit advenientem, et diem festum agit, et convocat amicos, videlicet optimos, ut sit omnium laetantium habitatio . Demophilus autem, et si quis alius optimis infestus, valde juste increpatur, et docetur bona, et melioratur. Quomodo enim non oportebat, inquam, optimum in salute perditorum laetari et vita mortuorum? Itaque et in humeros tollit, quos vix ab errore convertit, et optimos angelos in laetitiam suscitat, et bonus est super ingratos, et oriri facit solem suum super bonos et malos, et ipsam animam suam ponit pro refugientibus e. Tu vero, ut literae tuae declarant, et procidentem sacerdoti, ut ais, impium et malum, nescio quomodo de ipso praesens recalcitrasti. Deinde, quod quidem oportuit, confitetur ad medicinam malorum venire. Tu autem non exhorruisti, sed bonum sacerdotem cum ferocia detraxisti, misertum esse poenitentis, et impium justificantem. Et ad finem: Vade, inquis, sacerdoti, cum similibus: et insiluisti, dum non esset justus, ad adyta, et sancta sanctorum prohibuisti, et scribis nobis, quia futurum esset corrumpere sacra, provide salvavi, et adhuc incontaminata custodio. Nunc igitur ausculta nostris corrigere sacerdotem sub te ministrantibus, aut aeque potentibus tibi famulis corrigendum, etsi impie agere in divina videatur, et si aliud quid interdictorum redarguatur agens. Si enim inornata et inconsequentia divinissimoruin sunt, et finibus et legibus expellis, non habet rationem pro Deo, Deò traditam subverti ordinationem. Non enim in seipsum Deus partitus est. Quomodo enim stabit régnum ejus? Et si Dei est, ut eloquia aiunt, judicium f, sacerdotes autem angeli et prophetae post summos sacerdotes sunt divinorum judiciorum, ab his divina convenienter tibi per medios ministros, cum sit tempus, VARIAE LECTIONES. Hebraeorum historiae aiunt, o nate Demophile, et sacrum illum Moysea per multam mansuetudinem divina amicitia dignefactum. Et si aliquando eum extra divinum vultum scribunt 3, non prima tamen mansuetudine expellunt. Dicunt vero, quia valde arroganti et resistenti divinis consiliis, iratus sit furore Dominus . Cum autem ipsum praedicatorem B faciunt divinis judicibus dignis, ex ante habita boni divina imitatione praedicatur. Etenim erat mansuetus nimis, et propter hoc dicitur famulus Dei, et in divinam visionem simul omnibus prophetis dignior b. Sed et ad eum et Aaron duri quidam de principali sacerdotio et gentis principatu contendebant, superare quidem omni amore honoris et amore principatus, et accepit Deo judice populi praestantiam. Quoniam quidem et superimposuerunt ei, et de prioribus improperantes minabantur, et jam fere praevaluerunt, clamavit quidem mansuetus Deum in salutem. Confisus est autem valde humilis, quoniam omnibus esset malis inchoatis inaccusabilis. Jam enim, nam oportuit colloquentem Deo optimo, ad hoc praecipua similitudine, quantum licet, refor- C mari, in se intelligebat Deo amabiles operationes. Quid autem Dei patrem David faciebat Dei amicum? Etenim optimus existebat, et erga inimicum optinius. Inveni, inquit, superoptimus, amicus optimus, virum secundum cor meum. Et quidem lex optima donata est, et subjugatis inimico providere. Et Job, ut malitiam non habens, justificatus est. Et Joseph in supergredientes fratres non vindicavit. Et Abel simpliciter et insuspecte convenit fratricidae. Et omnis theologia deiformes praedicat, non ante intelli: sed neque gentes mala, non ante facientes c ab aliorum malitia ex optimo mutatos econtrario deiformiter, et in malos bene facientes et expandentes in ipsos multam bonitatem, et ad simile clementer evocantes. Sed superius respiciemus, non D virorum sacrorum honestates, non humanorum angelorum bonitatem enunciantes, propiciantium gentibus, et obsecrantium pro eis Deum, et perditis et male agentibus comminantium multitudinibus, et contristantium quidem de malis, laetantium autem sa Sic A; BH increpat et docet bona et meliorat; E inNOTAE. 1 Reg. XXIV, XXVI, I Reg. XIII, Psalm. LXXXVIII, Exod. XXIII, Genes. XXVII, Genes. XLII, XLII. LXIV. d Luc. XV. e Ibid.; Matth. V; Luc. VI; Joan. X. Matth. X; Luc. XII; Isa. XXX; Malach. II. |
