nolite aspicere nobis ea quæ recta sunt loquimini nobis placentia, videte nobis errores (ISAIE, XXX, 10). Dissertation sur les

97

Bible de Vence, tom. vi.

Prophètes, § 2. -GROTIUS, ad Sapient., VII, BASNAG., liv. v, chap. 1 Voyez les notes suivantes.

98 Si fuerit homo cujus cerebri substantia sit in decenti perfectione respectu materiæ, temperamenti, proportionis et locationis, et non prohibeant vel impediant eum alia ab alterius alicujus organi temperamento: si posteà diligenter studeat et litteris incumbat, ut quòd potentiâ ei inest, in actum possit exire.... si cogitationes ejus omnes semper tendant ad res laudabiles et honestas.... nullum dubium est. . . . nullius denique rei scientiam habiturum et curaturum, nisi earum quæ veræ sunt, et quæ ad communem hominum spectant utilitatem.

Has autem tres perfectiones, quas hic complexi sumus, quod attinet? perfectionem videlicet facultatis rationalis in studendo; perfectionem facultatis imaginatricis in nativitate, et perfectionem morum seu qualitatum.... Et secundùm differentiam earum distincti quoque sunt prophetarum gradus.

Istarum verò, ut nosti, facultatum corporalium, inter quos imaginativa quoque numeratur, perfectio non sequitur, nisi ex optimo temperamento, optimå proportione et mensurâ, optimo denique humore organi, quòd facultatis illius subjectum est, hoc est cerebri, et si defectus aliquis hic reperiatur, per regimen et diætam suppleri nequit. Nam si organi alicujus temperamentum malum sit ab ipsâ nativitate, tum summum, quod regimine effici potest, hoc est, ut ad sanitatem et integritatem aliqualem, non verò ad excellentissimam dispositionem reducatur. Quòd si verò morbus fuerit in proportione, vel in locatione, vel in substantiâ, hoc 'est in materiâ, ex quà generatum est, tum nullum superest consilium et remedium. Sed ipsemet jampridem nosti hæc omnia, neque quicquam prodest ut illis diù immoremur (Mo

re

Neboukim 1629).

, pars II, cap. XXXVI, pag. 292.

BUXTORF,

99 Scias autem quòd nullus sit propheta nisi postquàm adeptus fuerit omnes virtutes intellectuales, et maximam partem moralium et principalium reliquarum, et hoc est quod sapientes nostri dixerunt : Prophetia non cadet nisi in sapientem, magnanimum et divitem; ideò in divite describendo quæsitum quisnam est dives? Qui sorte suâ contentus est.... Cæterùm non requiretur ut propheta omnium virtutum moralium conditiones possideat, nam scriptura de Salomone testatur.... Sed nobis clarè constat quòd in mulieribus sibi eligendis omnem mediocritatem ac temperantiam exuit.... Pariter David propheta fuit; ... cùm tamen de ipso invenimus quòd crudelis erat (Préface du livre des Sentences des Pères, MISCHNA, tom Iv, pag. 401).

100 Et segregaverunt in ministerium filios Asaph, Heman, et Idithun; qui prophetarent in citharis, et psalteriis .... Submanu Asaph prophetantis juxta regem (I Chroniq., XXV, 1,2, 3). (..

Cum homo in se sentit rem vel facultatem quampiam ́exoriri et super se quiescere quæ eum impellit ad loquendum; ita ut loquatur vel de scientiis et artibus, vel psalmos et hymnos, vel utilia ac salutaria rectè vivendi præcepta, vel res politicas et civiles, vel denique divinas .... Et hic est de quo dicetur, quod loquatur per spiritum sanctum (More Neboukim, pars II, cap. XLV, pag. 317).

101 Cùm prophetam de gente tuâ, et de fratribus tuis. sicut me suscitabit tibi dominus Deus tuus, ipsum audies. ..... Autem propheta qui arroganter, etc. (Deuteron., XVIII, 15).

102 Hæc est enim vestra sapientia et intellectus coram pópulis... Nec est alia natio tam grandis, quæ habeat deos appropinquantes sibi, sicut Deus noster adest cunctis obsecrationibus nostris ( Deuteron., iv, 7 ).

103 MAIMONIDE. Manus-fortis (Abrégé du Talmud. De Synedriis, cap. 1).

104 Prophetæ tui viderunt tibi falsa et stulta; nec aperiebant iniquitatem tuam (Lament. II, 14).

105 Dissertation sur les écoles des Hébreux (§ 11; III). 106 Et dices ad eos: terra cùm induxero super eam gladium, et tulerit populus terræ virum unum de novissimis suis, et constituerit eum super se speculatorem : et ille viderit gladium venientem super terram et cecinerit buccina et annuntiaverit populo... Et tu, fili hominis, speculatorem dedi te domui Israël : audiens ergò ex ore meum sermonem, annuntiabis eis ex me... (EZECHIEL, cap. XXXIII, 2

7).

107 Principes tui infideles, socii furum omnes diligunt munera, sequuntur retributiones... Et propter hoc ait Dominus Deus exercituum fortis Israël... Et restituam judices tuos ut fuerunt priùs, et consiliarios tuos şicut antiquitùs (ISAIE, 1, 23, 26 ). `

108 Stupor et mirabilia facta sunt in terrâ prophetæ prophetabant mendacium; sacerdotes applaudebant manibus suis; et populus meus dilexit talia?... Le texte dit : dominabantur super manus, ( par leur moyen )... Verumtamen ego repletus sum fortitudine, judicio et virtute ;... Audite hoc principes domûs Jacob, et judices domûs Israël : qui abominamini judicium et omnia recta pervertitis; qui ædificatis Sion in sanguinibus, et Jerusalem in iniquitate. Principes ejus in muneribus judicabant, et sacerdotes ejus in mercede docebant, et prophetæ ejus in pecuniâ prophetabant : et super Dominum requiescebant dicentes : Numquid Dominus in medio nostrûm ?... Principes ejus in medio illius quasi lupi rapientes prædam... (JÉRÉMIE, v, 30, 31. -MICHÉE, III, 8, 12.- ÉZÉCHIEL, XXII, 27. So

PHONIE, III, 3):

Le lecteur remarquera la distinction répétée des fonctions publiques. Les anciens jugent, et ce mot est pris dans une vaste acception; ils développent la loi;

Ja magistrature sacerdotale enseigne la loi fondamentale; les orateurs-prophètes publient ce qu'ils croient la vérité.

109 Exod., cap. XVIII.

Пo Propheta autem qui arrogantiâ depravatus voluerit loqui in nomine meo, quæ ego non præcepi illi ut diceret. aut ex nomine alienorum Deorum, morietur. Quod si tacitâ cogitatione responderis : Quomodò possum intelligere verbum quod Jehovah non est locutus? hoc habebis signum : Quod in nomine Jehovah propheta ille prædixerit, et non evenerit; hoc Dominus non est locutus, sed per tumorem animi sui propheta confixit: et idcircò non timebis eum (Deuteron., XVIII, 20, 22). Le texte dit: Cùm dixeris in tuo corde : Quomodò sciemus verbum quod non locutus est Jehovah? Quod loquetur propheta in nomine Jehovah, et non erit verbum, et non veniet. Ne sera pas ou n'arrivera pas.

111 Quicumque propheta nobis surrexerit atque dixerit, Dominum misisse ipsum, non opus habet signum patrare simile alicui ex signis Mosis, aut miraculis Eliæ, vel Elisæi (De Fundamentis legis, cap. x, § I. VORSTIUS, 1688). 112 JÉRÉMIE, XXVI.

113 JÉRÉMIE, XXXVII, XXXVIII, XXXIX.

114 Si surrexerit in medio tuî prophetes, aut qui somnium vidisse se dicat, et prædixerit signum aut portentum, et evenerit quod locutus est et dixerit tibi : Eamus... non audies verba prophetæ istius (Deuteron., XIII, 1, 3).

Remarquez que le mot portentum est le même qui sert à indiquer les miracles d'Égypte. Le texte ne dit pas seulement: Et prædixerit signum aut portentum, mais dederit ad te.

115 Israëlitæ non crediderunt Mosi magistro 'nostro propter miracula quæ patravit : quia animo credentis propter signa inesse potest suscipio, fieri posse ut quis mira

culum fecerit per incantationem aut præstigias. Sed omnia miracula quæ in deserto fecit Moses propter necessitatem patravit, non ut probationem de prophetiâ suâ adferret... Potest etiam quis patrare miraculum aut signum, et tamen non esse propheta (De Fundamentis legis, cap. VIII § 1, et les Commentaires, cap. VII, § 13).

116 Ità dico, in negotio Bileami totum illud qnod in viâ ei contigisse dicitur, et quomodò asina loquuta fuerit in visione prophetæ factum esse (More Neboukim, pag. 310), 117 Commentaires sur ce passage. More Neboukim, pag. 292. - GROTIUS et CALMET sur ce verset de Josué. 118 Numquid est tale jejunium quod elegi, per diem affligere hominem animam suam... Nonne hoc est magis jejunium quod elegi? Dissolve colligationes impietatis, (maliciæ ) solve fasciculos deprimentes; dimitte eos qui confracti sunt liberos, et omne onus (jugum) dirumpe (ISAIE, LVIII, 5):

119 ISAIE, V.

120 JÉRÉMIE, Lament., I, II.

121 EZECHIEL, XXVI, XXVII, XXVIII.

122 MALACHIE, II, 9.

LIVRE III.

邀

RICHESSES.

I Considerate terram, qualis sit : et populum qui habitator est ejus, utrum fortis sit, an infirmus, si pauci numero an plures : ipsa terra bona an mala; urbes quales, muratæ an absque muris; humus pinguis an sterilis, nemorosa an absque arboribus ( Nombr., XIII, 18, 19, 20).

2 In solitudine hâc jacebunt cadavera vestra. Omnes qui numerati estis à viginti annis et supra et murmurastis contra me non intrabitis terram... (Nombr., xiv, 31, 35; xxvU, 14; Deuteron., III, 27 )..