minavit eam, et lucerna eius est Agnus. Et CAPUT ambulabunt gentes in lumine eius: et afferent XLI. reges terræ gloriam fuam et honorem in illam. Solummodo apud populum Judæorum usque in hodiernum diem velamen positum est fuper cor eorum: cum autem conversus fuerit ad Dominum, auferetur velamen, ut nobis gentium doctor II. Cor. III. 16. fpem facit; dum frustra in hodiernum usque diem Isaias clamat 1. c.: Domus Jacob venite, et ambulemus in lumine Domini; frustra Christus in monte ingeminat: Dictum est antiquis ego autem dico vobis; frustra quidem usque. hodie, fed tamen fpe freta fancta civitas Jerusalem nova præstolatur veterem, atque invitat tandem aliquando, quia non potest civitas abscondi fupra montem posita etc. CAPUT XLII. CAPUT XLII. CHRISTUS PERFECIT LEGEM. Nolite putare, quoniam veni folvere legem, aut prophetas: non veni folvere, fed adimplere. Amen quippe dico vobis, donec transeat coelum et terra, iota unum, aut unus apex non præteribit a lege, donec omnia fiant etc. Matth. V. 17. 18. Quomodo folvere potuisset Christus le Evangeli- Qu cæ legis præstan tia præe gem, qui iuxta apostolum a) erat finis legis, ad quem ceremoniæ etiam legis ceu figuræ veteri et referebantur, quæ dum cessabant adveperfectio. niente prototypo, prophetiæque, quæ de Christo erant, funt adimpletæ, Christum, palam fit, non venisse folvere, fed adimplere. Et quia tunc præfigurata in lege, et prædicta a prophetis nondum omnia, de se finem habebant, quæ adhuc erant (invidia .perfidiaque potissimum Judæorum ) et deinceps etiam usque ad consummationem feculi adimplenda, ideo adiecit veluti iura. mento asserendo: Amen, amen dico vobis, donec transeat cælum et terra, iota unum aut unus apex non præteribit a lege, donec omnia fiant. a) Rom. V. 4. XLII. Quod porro legem moralem attinet, CAPUT eam nequaquam folvit Christus, fed perfectam reddidit, verum fensum aperuit, falsasque interpretationes, et emollitiones legibus reiecit, quæ erant fuccessu temporis adiecta a fectis præsertim illis, quæ variæ, fibi quidem adversæ, erant. Unde Christus adiecit: Dico autem vobis, quia nisi abundaverit iustitia vestra plusquam fcribarum, et Pharisæorum, non intrabitis in regnum cælorum a). Insigniter hoc S. Irenæus M. illustrat parabola Matth. XXI. 33. etc. b) de colonis a patre familias in vineam missis : ,,A quo igitur, inquit, patre missus est Filius ad eos colonos, qui interfecerunt eum, ab hoc et fervi. Sed Filius quidem quasi a patre veniens principali auctoritate dicebat: Ego autem dico vobis ; fervi autem quasi a Domino ferviliter, et propter hoc dicebant: Hac dicit Dominus. Quem igitur illi Dominum præconabant incredulis, hunc Christus tradidit his, qui obediunt fibi; et qui priores, five primum per fervilem legisdationem, vocaverat Deus, hic posteriores, five postea, per adoptionem assumpsit. Plantavit enim Deus vineam humani generis, primo quidem per plasmationem Adæ, et electionem patrum ; tradidit autem colonis per eam legisdationem, a) Matth. V. 20. b) Lib. IV. contra hæreș. c. 36. 11. I. et 2. p. 278. CAPUT quæ est per Moysen: fepem autem cirXLII. cumdedit, id est circumterminavit eorum culturam, et turrim ædificavit, Hierusalem elegit, et torcular fodit, receptaculum prophetici fpiritus præparavit, et fic prophetas misit, antequam esset in Babylonem transmigratio, et post transmigrationem alteros item plures quam priores expetentes fructus, dicentes illis: Emundate vias vestras etc. etc. Hæc præconantes prophetæ, fructum petebant iustitiæ. Non credenti bus autem illis, novissime misit Filium fuum, misit Dominum nostrum Jesum Christum, quem cum occidissent mali coloni, proiecerunt extra vineam. Quapropter tradidit eam Dominus Deus non iam circumvallatam, fed expansam in universum mundum aliis colonis, reddentibus fructus temporibus fuis, turre electionis exaltata ubique, et fpeciosa. Ubique enim præclara est Ecclesia, et ubique circumfossum torcular: ubique enim funt, qui fuscipiunt fpiritum. " Quod primo S. Martyr animadverterat, Christum principali auctoritate dixisse: Ego autem dico vobis, hoc fæpe per decursum fermonis in monte legimus; illud in fine fermonis a): Et factum est, cum consummasset Jesus verba hac, admirabantur «) Matth. VII. 28. 29. دو turbe fuper doctrina eius. Erat enim docens eos CAPUT quis viderit mulierem etc. Ubi vero mox ve teris testamenti concupiscentiam etiam dam- *) Marc. 1. 22. Luc. IV. 32. |