hoc quod habemus, et omne hoc quod dicere possumus, aliud est a Deo: nec oculus videt, nec mens capit nisi hoc vel sit hoe quod non est Deus. Et sicut nemo scit quæ sunt hominis, nisi spiritus hominis qui est in homine; sic quæ Dei sunt nemo scit, nisi Spiritus Dei et qui habet Spiritum Dei: scit per Spiritum Dei quæ Dei sunt. Ad hoc autem considerandum; paulo altius æstimo repetendum. Tribus oculis videt homo ratione utens, oculo carnis quo videt extra se mundum, et quæ sunt in mundo; oculo rationis videt in se animum et quæ sunt in animo; oculo contemplationis, videt intra se Deum et quæ sunt in Deo. Qui ergo Spiritum Dei in se habent, et Deum habent et Deum vident, quia oculum illuminatum habent, quo Deus videri potest; et sentiunt non in alio vel secundum aliud quod ipse non est, sed ipsum in ipso quod est, quod præsens est. Nec tamen id cogitari potest: quia incogitabile est, nec dici potest: quia ineffabile est, sed videtur et sentitur et non exprimitur. Qui enim aliquid dicit, secundum aliquid dicit et cogitat quod dicit et scilicet quod dicit. Deum nominas et duas syllabas formas et totum dixisse putas. Quid ergo cogitas? aut quale, quum dicis Deus? Si enim Deum sub hocce nomine omnia inspicientem vel timorem interpretaris, quis explicare potest quomodo inspiciat Deus, vel quomodo timor sit Deus? Quomodo potest timeri quod non potest videri? nec cogitari, vel scire? Vide ergo quid cogites vel dicas: quum dicis Deus. Ergo quum dicis Deus; cogitas quod omnia fecit et non cogitas quod est ipse qui fecit. Minus est totum hoc quod dicis, et non est hoc totum ipse de quo dicis et tamen de ipso hoc dicis: non ut ad ipsum accedas ; Magnum enim est homini sed ut ipsi appropinques. nunc ad ipsum ire, etsi non detur pervenire. Dabitur autem postea, quum venerit quod perfectum est, et cœperit videre homo, non per speculum imaginem, sed facie ad faciem veritatem. Nunc autem interim totum imago est: quæ longe a veritate est, et tamen facit quod potest, animum scilicet convertit, sed non perducit. Dicitur namque quod Deus ignis est et manifesta figura est, et tamen Deus ad proprietatem ignis non est: quoniam ignis corpus est, Deus corpus non est. Est autem alia natura incorporea quæ magis Deo vicina dicitur: scilicet, quam ad Deum nobis sublimis similitudo formatur, quum dicitur, Deus est spiritus! sapientia, ratio, et amor, quia anima spiritus est, et angelus spiritus est, et in ipso spiritu ratio, sapientia, et amor est. Et novimus quid sit spiritus quantum animam novimus, et per angelum animam novimus. Quum ergo audimus quia Deus spiritus est; cogitamus animam et angelum, et æstimamus similitudinem, quod tale aliquid Deus est, qualis anima vel angelus, quia spiritus est; et nescimus quam longe est hoc a veritate: quod incomprehensibilis est excellentiæ. In tali autem collatione; unum æternum est, aliud temporale; unum immensum, aliud comprehensibile, unum semper idem manens; aliud mutabile. Et tamen quia aliud dici non potest, hoc dicitur: ne nihil dicatur, quia adhuc ipsam veritatem non possumus donec figura transeat, et veritas manifeste pateat. Nunc ergo manent figuræ, ut signa veritatis accipiantur quasi pro veritate; donec veniat quod perfectum est in ipsa veritate. Propterea hoc primum principium et cætera omnes quærunt studiosius in trivio; inquirunt perspicacius in quadrivio; perquirunt subtilius in theologiæ et philosophiæ scrutinio. Hæc omnes quærunt, sed non inveniunt, quoniam modus inquisitionis et ignorantia veritatis eis obsistunt. Unde notandum, quia triplex est veritatis causarum seu principiorum inquisitio et triplex cognitio. Prima inquisitio est mathematica, quæ contemplatur. * * * [Deest unum folium.] III. JOANNIS SARESBERIENSIS ENTHETICUS DE DOGMATE PHILOSOPHORUM. DOGMATA discuties veterum fructumque laboris, Aula novis gaudet, veteres fastidit amicos, Sola voluptatis causa lucrique placent. Quis venias? quæ causa viæ? quo tendis, et unde? Est Alethia soror Phronesis, virtutis origo, Cultus adest, fucos virgo beata fugit; In se convertunt oculos et corda vicissim, Manat ab his vitæ regula sancta, modus. Monstrent, et sermo quis quibus aptus erit. A trivio tibi dicendi sumetur origo; Ante tamen videas, quæ quibus apta locis. 5 10 15 20 Quod logica sapientes et discretos facit. Logica quid valeat, aut cur placeat sapienti, Dicturus, faciem philosophantis adi. Qui sequitur sine mente sonum, qui verba capessit, Hæc si nescitur, quid nisi ventus erunt ? Qua sine non poterunt pondus habere suum! Lex Romana, sed hoc prætor iniquus amat. Lis est infelix, nisi forma petatur agendi, Quam procul arceri, Justitiane, jubes. Sic nisi complacito pueris sermone loquaris, Conspuet in faciem garrula turba tuam. Si sapis auctores, veterum si scripta recenses, 25 30 35 40 Ut statuas, si quid forte probare velis, Undique clamabunt: "vetus hic quo tendit asellus? Cur veterum nobis dicta vel acta refert? A nobis sapimus, docuit se nostra juventus, Non recipit veterum dogmata nostra cohors. Quos habet auctores Græcia, Roma colit. 45 50 Iste loquax dicaxque parum redolet Melidunum, 55 Creditur Albrico doctior iste suo, |