prædicant passione. (S. Hyeronimus in cap. IV. Zachar. lib. 1.) V. in cap. iv. Malach.

(453) Ac totum quidem psalmum (xx1) proferam, ut et illius in patrem pietatem audiatis; et quomodo omnia ad eum referat; seque per eum etiam ab hâc morte servari petat; simul in psalmo declarans quales essent qui in eum insurrexere; seque verè hominem factum fuisse perpessiones sentientem demonstrans. (S. Justinus dial. cum Tryphone. cap. xcviii. )

Hic psalmus xxi Domini Christi passionem, et resurrectionem, et gentium vocationem, et totius orbis salutem prædicit. (Theodoretus in Psalm. XXI.)

(454) Si inimicus meus maledixisset mihi sustinuissem utique : et si is qui oderat me super me magna locutus fuisset, abscondissem me forsitan ab eo. Tu verò homo unanimis, dux meus, et notus meus, qui simul mecum dulces capiebas cibos in domo Dei ambulavimus cum consensu. (Ps. LIV, 13, 14, 15.)

:

(455) Appenderunt mercedem meam triginta argenteos: et dixit Dominus ad me : Projice illud ad statuarium, decorum pretium quo appreciatus sum ab eis. Et tuli triginta argenteos: et projeci illos in domum Domini ad statuarium. (Zachar. XI, 12, 13.)

(456) Fiant dies ejus pauci et episcopatum ejus accipiat alter. (Ps. cv111, 5.)

(457) Percutiam pastorem, et dispergentur oves. (Zachar. XIII, 7.)

(458) Insurrexerunt in me testes iniqui et mentita est iniquitas sibi. (P. XXVI, 12.)

(459) Surgentes testes iniqui, quæ ignorabam interrogabant me. (Ps. XXXIV, II.)

(460) Omnes videntes me deriserunt me : locuti sunt labiis, et moverunt caput. Speravit in Domino, eripiat eum, salvum faciat eum quoniam vult eum. (Ps. xxi, 8, 9.)

(461) Corpus meum dedi percutientibus, et genas meas vellentibus. Faciem meam non averti ab increpantibus et conspuentibus in me. (Is. L. 6.) (462) Dinum raeverunt omnia ossa mea. (Ps. XXI 18.)

(463) Ipsi verò consideraverunt, et inspexerunt me diviserunt sibi vestimenta mea, et super vestem meam miserunt sortem. ( Ps. xx1, 18, 19.)

(464) Dederunt in escam meam fel et in siti meâ potaverunt me aceto. (Ps. LXVIII, 22.) (465) Foderunt manus meas et pedes meos. (Ps. xxi, 17. )

At rursus aliis verbis per alium prophetam ait: Ipsi foderunt manus meas et pedes meos; et jecerunt sortem super vestimentum meum. At David quidem rex qui hæc dixit nihil horum passus est. Christi autem Jesu manus expansæ fuerunt, cum à judæis crucifigeretur, contradicentibus, et asserentibus eum non esse Christum. Nam et illum, ut dicit propheta, per ludibrium in tribunali collocarunt, et dixerunt: Indica nobis illud autem, foderunt meas manus et pedes. narratio erat clavorum qui in cruce manibus ejus et pedibus infixi sunt,. Et postquam cum crucifixerunt sorte duxerunt ejus vestimentum, illud

que inter se partiti sunt qui eum crucifixerunt. Atque hæc ita gesta esse ex actis sub Pontio Pilato confectis discere potestis. (S. Justinus apol. 1.a cap. xxxv. Vid. dial. cum Tryphone cap. xcvII.)

Sic et in illo psalmo ubi humilitatem passionis. suæ per prophetiam Christus eloquitur dicens : Foderunt manus meas et pedes : dinumeraverunt omnia ossa mea. Ipsi verò consideraverunt, et conspexerunt me. Quibus utiquè verbis in cru ce corpus significavit extentum, manibus pedibus que confixis, eo que modo se spectaculum considerantibus et conspicientibus præbuisse. Addens eliam; diviserunt sibi vestimenta mea, et super vestem meam miserunt sortem. Quæ prophetia, quemadmodùm impleta sit, evangelicâ narratur historiâ. (S. Augustinus de civit. Dei lib. xvIII, cap. 18.)

(466) Et dicitur ei: Quid sunt plage istæ in medio manuum tuarum et dicet: his plagatus sum in domo eorum qui diligebant me. ( Zachar. XIII, 6.)

(467) Post hebdomadas septuaginta duas occidetur Christus. (Dan. ix, 26.)

(468) Aspicient in me quem confixerunt. (Zachar. XII, 10.)

(469) Erit sepulchrum ejus gloriosum. (Is. XI, 10.) (470) Quod autem prophetæ passionem Christi noverint, nulli non notum est. Nam Esaias dixit: sicut ovis ad occisionem ducetur, et sicut agnus coram tondente se sine voce. Etiamque ante hoc testimonium dixit: Et erit radix Jesse et qui exurget imperare regibus in ipso gentes spe

rabunt

rabunt. Deindè passionem, et quam indè gloriam consecutus sit exponens adjicit : Et erit requies ejus honor. Nec solum quod cruci affigendus esset, sed cum quibus passurus esset, dixit : et cum sceleratis reputatus est. Neque hoc tantum, sed non se se defensurum esse, prædixit : hic enim non aperiet os suum. Esseque injustè damnandum: in humilitate judicium ejus sublatum est. Ante illum quoque, id ipsum dixit David et judicium describit: Quare, inquit, fremuerunt gentes et populi meditati sunt inania? Astiterunt reges terræ, et principes convenerunt in unum adversùs Dominum, et adversus Christum ejus. Alibì ipsum crucis modum dicens : foderunt manus meas, et pedes meos. Et accuratè omninò quæ milites ausi sunt, adjicit : Diviserunt sibi vestimenta mea, et super vestem meam miserunt sortem. Alibi autem oblatum acetum commemorat: Dederunt in escam meam fel, et in siti med potaverunt me aceto. Prophetæ igitur ante tot annos judicium, condemnationem, socios, vestimentorum divisionem, missam sortem, et longè plura alia numerant. Neque enim necesse est omnia efferre ne longiùs excurrat oratio. ( S. Joannes Chrysost. in Matth. homil. xxxvii n.o 3.) V. id homil. in illud si possibile est n.os 1 et 2.

(471) Non in tumultu exibitis; nec in fugâ properabitis. Præcedet enim vos Dominus, et congregabit vos Deus Israël. ( Is. LII, 12. ).

(472) Ecce intelliget servus meus, exaltabitur, et elevabitur et sublimis erit valdè. Sicut obstupuerunt super te multi, sic inglorius erit inter

viros aspectus ejus, et forma illius inter filios hominum. Iste asperget gentes multas. Super ipsum continebunt reges os suum : quia quibus non est narratum de Deo, viderunt; et qui non audierunt, contemplati sunt ( Is. LII, 13, 14, 15.) (473) Ecce prosperabitur servus meus Messias. (Targum Jonathan. Is. LII, 13.)

(474) Quis credidit auditui nostro? et brachium Domini cui revelatum est ?

2. Et ascendet sicut virgultum coram eo, et sicut radix de terrâ silienti. Non est species ei, neque decor: et vidimus eum : et non erat aspectus, et desideravimus eumi.

3. Despectum et novissimum virorum, virum dolorum, et scientem infirmitatem : et quasi absconditus vultus ejus et despectus; undè nec reputavimus eum.

4. Verè langores nostros ipse tulit, et dolores nostros ipse portavit et nos putavimus eum quasi leprosum, et percussum à Deo, et humiliatum.

5. Ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras, attritus est propter scelera nostra; disciplina pacis nostræ super eum, et livore ejus sanati sumus,

6. Omnes nos quasi oves erravimus : unusquisque in viam suam declinavit ; et posuit Dominus in eo iniquitatem omnium nostrum.

7. Oblatus est quia ipse voluit, et non aperuit Os suum, sicut ovis ad occisionem ducetur, et quasi agnus coram tondente se obmutescet, et non aperiet os suum.