providens locutus est de resurrectione Christi, quia neque derelictus est in inferno, neque caro ejus vidit corruptionem : hunc Jesum ressuscitavit Deus, cujus omnes nos testes sumus. (Ibid. 25-32.) →

(6) Autorem verò vitæ interfecistis, quem Deus suscitavit à mortuis; cujus nos omnes testes Deus autem quæ prænuntiavit per os omnium prophetarum pati Christum suum, sic implevit. (Act. III, 15, 18.)

sumus...

(7) Moyses quidem dixit : Quoniam prophetam suscitabit vobis Dominus Deus vester de fratribus vestris tanquam meipsum audietis juxtà omnia verba, quæcumque locutus fuerit vobis Ibid. 22. )

istos.

(8) Et omnes prophetæ à Samuel, et deinceps, qui locuti sunt, annuntiaverunt dies (Ibid 25. )

(9) Voyez spécialement act. XIII, 26 et seq. XVII, 2 et 3. xviii, 26. xxviii. 23 hebr. 1. 1 et 2. 1 Petr I 10 et seq. etc.

(10) Adjicio doctrinam christianam suâ quâdam ratione demonstrari. Divina est hæc ratio, et ad eam græcorum dialectica ne comparari quidem potest. Illam sitam esse docet Apostolus in ostensione spiritûs et virtutis. Spiritûs quidem, propter prophetias quarum omnium perspicuitas et evidentia quemvis lectorem persuadere potest ut ea præsertim credat quæ ad Christum pertinent. Virtutis autem propter miracula, quorum patrandorum vim ac potestatem penès christianos esse, cum ex multis aliis, tum indè maximè effici

citur quod eorum adhuc supersint vestigia apud eos qui ex legis christianæ præceptis vitam suam moresque exigunt, ( Origenes contra Celsum lib. I, n. 2. )

Nam prophetiæ omnes antequam nasceretur editæ, cultum illius commendabant, Sed et miracula quæ fecit, non arte magicâ, ut existimat Celsus, sed divinitate à prophetis prædicta, à Deo testimonium habuerant. (Ibid. lib. vIII n.o 9.) (1) Exceptis enim tot et tantis miraculis. quæ persuaserunt Deum esse Christum, prophetiæ quoque divinâ fide dignissimæ præcesserunt, quæ in illo, non sicut à patribus adhuc creduntur implendæ, sed demonstrantur impletæ.(S. Augustinus de civit. Dei lib. xxn cap. 6. n.o 1.)

I

( 12 ) jam igitur tempus est, ô græci, ut ex historiis externis persuasi Moysen et cæteros prophetas, multo iis omnibus qui sapientes apud vos habiti sunt antiquiores esse, ab antiquo majorum errore discedatis, ac divinas prophetarum legatis historias; veramque ex hujusmodi scriptoribus religionem discatis, ( S. Justinus cohort, ad græcos cap. 35.)

(13) Aaron frater tuus erit propheta tuus (Exod. vII, 1.

.)

5 et seq. XVIII 10.) 35.4 reg. II 3 et seq. v

( 14 ) V. 1 reg. x, (15) V. 3 reg. xx, 38. V. 21, VI, I, IX, I.

(16) Multa medici, multa gubernatores, agricolæ etiam multa præsentiunt : sed nullum corum divinationem voco, ne illum quidem quâ ab Anaximandro physico moniti sunt lacæde

monii, ut urbem suam et tecta linquerent, armatique in agro excubarent; quòd terræ motus instaret tum : cum urbs tota corruit et ex monte taygeto extrema montis quasi puppis avulsa est. Nec Pherecydes quidem illi Pytagoræ magister potiùs divinus habebitur quam physicus: qui, cum vidisset haustam aquam de jugi puteo, terræ motus dixit instare. (Cicero de divin. lib. 1, cap. 50. )

Quæ præsentiri, aut arte, aut ratione, aut usu, aut conjecturâ possunt, ea non divinis tribuenda, sed peritis. (Ibid. lib. 11, cap. 5. )

(17) Cognovit enim Dominus omnem scientiam, et inspexit in signum ævi; annuntians quæ præterierunt, et quæ superventura sunt revelans vestigia occultorum. ( Eccel. XLII

, 19.) Ad præscientiam Dei pertinet, cui omnia futura jam facta sunt, et antequam fiant universa sunt nota. ( S. Hyerónimus comment. in epist. ad Ephes. lib. 1, cap. 1.)

(18) Voltaire philosophie de l'histoire chap. XXXI des oracles.

(19) Et si multitudinem scientiæ desiderat, quis scit præterita, et de futuris æstimat, scit versutias sermonum, et dissolutiones argumentorum, signa et monstra scit antequam fiant, et eventus temporum et sæculorum. (Sap. vII. 8.)

Projiciunt autem scripturæ quæ illum prædicant deos græcorum. Simulabunt, inquit, gentes deos suos et ipsi non sunt dii. Quorum autem dii non sunt dii, horum nec vates prophetæ sunt veritatis, nec coram prædictio inevitabilem et

verum habet eventum. Quemadmodùm enim procul sunt à verâ deitate, ita et à futurorum præcognitione. (Quæstiones ad orthodoxum quæst- 146.)

(20) Annuntiate quæ ventura sunt in futurum : et sciemus quia dii istis vos. ( Is. XL1, 23.) Ego sum Deus. et non est ultra Deus nec est similis mihi, annuntians ab exordio novissi mum et ab initio quæ necdum facta sunt· (Ibid. XLVI, 9 10.)

Non enim voluntate humanâ allata est aliquandò prophetia : sed spiritu sancto inspirante locuti sunt sancti Dei homines. ( 2 Petr 1, 21.)

Hunc (Moysen) Deus divino et prophetico dono, quod tunc in sanctos homines sursum descendebat, primum impertivit. Hunc primum religionis nostræ magistrum instituit; ac deindè cæteros post eum prophetas, qui et idem ac ille donum consecuti sunt, et nos eadem iisdem de rebus docuere. Hos religionis nostræ magistros fuisse dicemus, qui non ex humanâ cogitatione nos docuerunt, sed dono quod sursùm à Deo accepêre. (S. Justinus ad græcos cohort. cap. x.)

Quod quidem Dei opus est res antequàm fiant prædicere easque quemadmodùm prædictæ fuerunt, ita factas exhiberi. (Idem apol. 1.a cap. x.)

Propria divinitatis nota est res futuras ira prædicere, ut prædicandi ratio vires humanas superet. (Origenes contra Celsum lib. vi. n.o 10.)

Undè potuisset prophetare de Christo, nisi loquente spiritu sancto. ( Idem in numeros homilXXVI p. 51.)

Usus est igitur his legislator verbis, quibus ei at uteretur præceptum est. Ergo verba Dei sunt quæ per officium licet humani oris audita sunt. (S. Hilarius in psalm. cxvIII, litt. 17 n.o 2 )

Officio quidem oris sui propheta loquitur, sed cognitione non suâ. Vox ista ejus est qui ait: Nemo novit Patrem nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare. (Idem in psal. cxxxiv, n.° 7. )

Atque ut scias Imperator Auguste, Christum esse qui locutus est in prophetâ, et in evangelio, tanquain in prædestinatione evangelii, per Esaïam dicit. Ipse qui loquebar adsum. Hoc est adsum in evangelio, qui loquebarin lege, ( S. Ambrosius de fide lib. 1, cap 4, n.o 37.)

Q

Numquid erraverunt prophetæ, quoniam Dominus errare non potuit? sed in prophetis quoque Dominus locutus est : et ideò nec illi errare potuerunt. Idem expos. in evang. Lucæ lib. x, n.o 22.)

Non enim prophetæ verba esse dicit, sed à Deo universorum prolata. Ideò non dicit, quod dictum est ab Isaïâ, sed quod dictum est à Domino. Os quippè erat Isaïæ ; oraculum verò è supernis delatum. ( S. Joannes Chrysost. in Matth. homil. v, n.o 2, )

Ab initio considerate mundi quòd præter me nullus sit Deus, nec alius potuerit scire ventura, nisi ego, qui per prophetas nuntio quæ facturus sum; ut, cum prædicta complevero, divinatione probem divinitatem. Ego enim mysterium quod retrò cunctis generationibus fuerat ignoratum, imò consilium meum staturum esse nunc