Oldalképek
PDF
ePub

lorum et Ordinariorum in ea parte territoriorum, quae dominationi Gallicanae non subjacent. Haec ipsa vero dioecesis Moguntinae pars, etsi per hujusmodi ordinationem nostram suo in spiritualibus rectore minime destituta sit, caret tamen sede, titulo ac residentia proprii pastoris. Quoniam igitur in praedictis sub plumbo litteris curam nobis reservavimus prospiciendi in posterum partibus illarum dioecesium, quae in aliorum principum ditione constitutae sunt, muneris vel solicitudinis nostrae esse duximus, providere, ut illa veteris Moguntinae dioecesis pars, quae a tam praeclara et antiqua sede a S. ipso Bonifacio Germaniae Apostolo illustrata antea pendebat, aliam in posterum sedem antistitis sui agnoscat, in quam jura, honores ac privilegia Moguntinae sedis, de quibus infra constituetur, nostra auctoritate conferantur.

Ratisbonnensi porro ecclesia ab anno 1803 per obitum Josephi Conradi de Schroffenberg suo viduata pastore, dum ea, quae par erat, maturitate consilii deliberaremus, quid statuendum nobis esset de supra dicta parte dioecesis Moguntinae ad dexteram Rheni ripam constituta, quae regimini in spiritualibus sui archiepiscopi adhuc suberat, et quo pacto ecclesiae Ratisbonnensi providendum esset, ne interea fidelibus illius dioecesis cura pastoris deesset, eidem venerabili fratri Carolo Theodoro d'Alberg antea archiepiscopo Moguntino ejus commisimus, administrationem; postea vero cunctis, tum quae ad eandem Ratisbonnensem ecclesiam pro ratione temporum ordinandam, tum quae ad constituendum de Moguntinae dioecesis parte ad Rheni dexteram posita pertinerent, diligentissime perpensis, eodem Carolo Theodoro nuper archiepiscopo coram audito exquisitaque sententia nonnullorum ex venerabilibus fratribus nostris S. R. E. Cardinalibus, de eorum consilio et potestatis nostrae plenitudine hodie in consistorio nostro secreto, ut moris est, praedictam ecclesiam Ratisbonnensem, ut supra vacantem, in metropolitanam perpetuo ereximus et instituimus cum archiepiscopali dignitate; juris dictione et superioritate, nec non privilegiis et praerogativis, titulis, honoribus et praeeminentiis, quibus Moguntina sedes ejusque archiepiscopi legitime ac pacifice potiebantur.

Eidem vero ecclesiae Ratisbonnensi pro dioecesi et territorio interim assignavimus Moguntinae dioecesis partem ad Rheni dexteram, in quam praefati Caroli, utpote olim archiepiscopi Moguntini, integra adhuc manet jurisdictio,

praetereaque eam tantum dioecesis Ratisbonnensis partem, quae temporali dominio subjacet ipsius Caroli Theodori; pro reliqua vero parte ejusdem dioecesis Ratisbonnensis, quae aliorum principum subest dominationi, eundem Carolum Theod. ad nostrum et sedis apostolicae beneplacitum confirmavimus administratorem tantum, quemadmodum per nostras apostolicas litteras fuerat deputatus et consti

tutus.

Interim autem eidem archiepiscopali et metropolitanae ecclesiae Ratisbonnensi pro suis suffraganeis assignavimus episcopos eorumque ecclesias ad dexteram Rheni ripam sitas, quae antea metropolitico juri Moguntinae ecclesiae subjiciebantur, nec non ceteras similiter ad dexteram Rheni positas, quae pariter juri metropolitico archiepiscopatuum Trevirensis, Coloniensis et Salisburgensis aut suberant, aut adhuc subsunt, ita tamen, ut prius accedat consensus per novum archiepiscopum Ratisbonnensem postulandus archiepiscoporum tum Salisburgensis, tum olim Trevirensis, nec non capituli Coloniensis; exceptis semper iis ecclesiis, quae in Austriae et Borussiae dominiis existunt, ac salva in omnibus sanctae sedis apostolicae auctoritate circa erectiones dioecesium et divisiones provinciarum.

Quibus in antecessum constitutis Ratisbonnensi ecclesiae sic in metropolitanam evectae providimus de persona venerabilis fratris Caroli Theod. d'Alberg olim archiepiscopi Moguntini, praeficientes eum in archiepiscopum et pastorem, curam, regimen et administrationem illius ecclesiae in spiritualibus et temporalibus eidem committendo.

Et quoniam novum quoque metropolitanum Ratisbonnense capitulum nobis erigendum fuisset, nec tamen perficere id potuerimus, cum locorum ac rerum circumstantiae nobis exploratae non sint, propterea voluimus, et eidem Carolo Theodoro archiepiscopo commisimus, ut servatis servandis et auditis, quorum interest, praedictum metropolitanum capitulum erigat et constituat, ejus statuta et constitutiones opportunas, qua praestat prudentia ac fide, condat, omniaque, cum primum poterit, apostolicae nostrae approbationi subjiciat.

Interea donec novum capitulum metropolitanum constitutum et cum statutis suis a nobis approbatum sit, nihil ex utraque parte innovandum esse nullumque praejudicium juribus canonicorum tam Moguntinorum quam Ratisbonnensium inferendum praecepimus et mandavimus; con

stituimusque quoque, ut metropolitanum capitulum Ratisbonnense, postquam constitutum et auctoritate nostra approbatum erit, jus habeat eligendi in vacationibus sedis illius novum archiepiscopum Ratisbonnensem juxta formam juris et statutorum antiquae et a nobis suppressae metropolitanae ecclesiae Moguntinae.

Quodsi forte accidat, ut ante constitutum et a nobis approbatum capitulum Ratisbonnense vel per obitum ejusdem Caroli Theodori (quod Deus avertat) vel alio quocunque modo eadem metropolitana Ratisbonnensis ecclesia suo pastore orbata sit, cum maxime intersit, ut ad electionem novi archiepiscopi quam expeditissime procedi possit, decrevimus et mandavimus, ut, suspenso in hoc tantum casu omni et quocunque jure eligendi proprium episco pum, quod ad Ratisbonnense capitulum spectare posset, soli canonici antiquae Moguntinae ecclesiae intra tempus a jure praefinitum et juxta formam ac statuta suppressae Moguntinae ecclesiae ad novi archiepiscopi Ratisbonnensis electionem deveniant, a nobis vel a successoribus nostris deinceps confirmandi.

Pari modo, si forte praefatus Carolus Theodorus archiepiscopus humanis rebus eripiatur, antequam ab apostolica sede aliquid constituatur de ea parte dioecesis Ratisbonnensis, quae alterius principis imperio paret, quamque eidem Carlo Theodoro in administrationem duntaxat commisimus, curam nobis et huic sanctae sedi reservavimus rationem praescribendi, qua hujus territorii administrationi in spiritualibus provideatur. Constitutionibus et ordinationibus apostolicis, nec non dictae ecclesiae Ratisbonnensis aliisque - etiam juramento, confirmatione apostolica, et quavis firmitate alia roboratis - statutis et consuetudinibus, ceterisque contrariis quibuscunque nequaquam obstantibus.

Absolventes eundem Carolum Theodorum archiepiscopum electum a censuris ad effectum.

Datum Parisiis sub annulo Piscatoris die I Febr. MDCCCV. Pontificatus nostri anno quinto.

Jn quorum fidem praesentes manu nostra subscriptas et Pontificio sigillo munitas per apostolicae legationis secretarium expediri mandavimus.

Parisiis ex aedibus residentiae nostrae 4. Febr, 1805. J. B. Cardin. Caprara.

(L. S.)

J. A. Sala,

Apostolicae Legationis Secretarius.

IV.

Entwurf zur deutschen, und Darstellung der englischen Gesetzgebung über die Preßfreyheit. Der hohen deutschen Bundesversammlung ehrerbietigst gewidmet vom Professor Krug in Leipzig. Leipzig bey F. A. Brockhaus, 1818. X. und 157 S. 8. (Preis 20 Gr.)

Es besteht diese Schrift aus zwey Abtheilungen. Zuerst nåm

lich enthält sie sehr beachtenswerthe Vorschläge, wie die Anz sprüche unserer Zeit auf Preßfreyheit in Deutschland so zu befriedigen seyen, daß dabey die Mißbräuche möglichst verhütet werden; darauf, zur Darstellung der englischen Geschgebung über diesen Gegenstand, eine Uebersetzung der Schrift: De la législation anglaise sur le libelle, la presse et les journaux. Par M. de Montvéran. Paris, 1817. 8. mit Anz merkungen des Uebersehers. Die erste Abtheilung, als die durch sich selbst und ihre Beziehung auf das Zeitbedürfniß bey weiz tem wichtigere, fodert eine ernste Erwägung und Prüfung. Auf daß aber ein Urtheil nicht ganz haltungslos erscheine, muß es aus einer Grund Ueberzeugung, aus einer festen Ansicht der Sache, worüber geurtheilt wird, hervorgehen. Das ist in der jcht mit so großer Lebhaftigkeit betriebenen Angelegenheit der Preßfreyheit um so nothwendiger, als sich bey großer Mannichfaltigkeit der Ansichten und Absichten in den meisten Urtheilen, die man darüber hört und liest, keine eigentliche Ueberzeugung ausspricht. Nur wenige urtheilen, wie der Verfasser der vors liegenden Schrift, mit aufrichtiger und deutlicher Darlegung ihrer Gründe; viele scheinen nur durch einen blinden Hang zu allgemeinen Aussprüchen getrieben; andere stellen zwar Gründe auf, wissen sie auch wohl beredt zu entwickeln und künstlich zu verketten, doch wirkt ihr Urtheil keine Ueberzeugung, weil es durch eine Absicht befangen scheint, die sich nur desto mehr verräth, je mehr sie sich bemühen, sie im Hintergrunde zu hal ten; die Meisten endlich werden nur durch einzelne vorüberge. hende Ereignisse und durch Parteylichkeit für oder gegen Per sonen zu Entscheidungen bewogen, die zwar oft sehr heftig und bestimmt sind, sich aber bey ihrer innern Haltlosigkeit nicht sel: ten plöglich umsehen. Darum will Rec., auf daß nicht auch sein Urtheil innerlich grundlos erscheine, demselben kurz und allgemein weil Zweck und Raum einer Recension eine ausz führliche und genaue Entwickelung nicht erlauben seine Ueberzeugung von der Preßfreyheit überhaupt vorausschicken.

Es ist nöthig, zuerst den zweyfachen Sinn dieses Wortes zu unterscheiden. Bald nåmlich versteht man darunter die Nicht: Beschränkung oder die verhältnißmäßig geringe Beschrån: kung der Freyheit der Gedankens Mittheilung durch die Presse, bald die Freyheit der Schriftsteller, ohne vorgängige Censur, aber mit eigener Verantwortlichkeit ihre Gedanken durch den Druck bekannt zu machen. Wir nehmen das Wort zuerst in der ersten Bedeutung.

Für die Preßfreyheit in diesem Sinne geht man mit Recht von dem Saße aus, daß der Mensch ein allgemeines Recht habe, seine Gedanken schriftlich auszudrücken und mitzutheilen. Denn der Mensch soll sich als ein geistiges, also auch als ein denkendes Wesen erweisen. Das kann er aber nur das durch, daß er Gedanken kund thut, und zwar besonders durch die, ihm als Menschen eigenthümliche und wesentliche, Sprache und statt ihrer durch die Schrift. Wie aber keine Kraft und kein Recht zum Unrecht gebraucht werden darf, so auch nicht die Kraft und das Recht der mündlichen oder schriftlichen Rede. Darum ist Beschränkung nothwendig. Du sollst keinen andern Menschen durch deine Rede oder Schrift verleßen! Das ist das allgemeine Gesetz dieser Beschränkung.

Weiter aber soll die Beschränkung nicht gehen. Man soll nicht den Gebrauch unterdrücken wollen, um den Mißbrauch unmöglich zu machen. Das wäre frevelhafte Gewalt. Denn zur Geistesbildung des Menschen ist gegenseitige Anregung durch Mittheilung der Gedanken nothwendig, leicht versinkt er sonst in einen Zustand der Dumpfheit und überläßt sich der Herr schaft des Triebes. Ein solches dumpfes, dem Naturtriebe hingegebenes Daseyn aber soll das Menschen: Daseyn nicht seyn, es soll vielmehr ein geistig gehaltenes, soll sich selbst bewußt seyn und seine Verhältnisse in der Welt mit Besonnenheit ords nen. Darum soll die geistige Bildung des Menschen, demnach auch das Mittel zu derselben, die freye Mittheilung der Ges danken durch Rede und besonders in unsern Zeiten, wo das öffentliche Reden selten statt findet, durch Schrift, an sich nicht beschränkt werden. Es soll nur Keiner dadurch dem An dern Unrecht thun.

Ja, meynt man wohl, in den Wissenschaften, den abstrac ten vornehmlich und exacten, da mag sich der Geist ungehemmt bewegen, da mag Preßfreyheit statt finden, aber nicht in Ans gelegenheiten der Kirche und des Staates! Wie kann man das, möchten wir sogleich fragen, so scharf scheiden? Welche Wissenschaft ist so abstract und exact, daß sie nicht in das Leben

« ElőzőTovább »