« Οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν τῇ σαρκί μου, » καὶ τὰ λοιπά. Α « Ἡ καρδία μου ἐταράχθη, ἐγκατέλιπέν με ἡ ἰσχύς μου. » • Ἔθου ἡμᾶς ὄνειδος τοῖς γείτοσιν ἡμῶν, » καὶ τὰ λοιπά. « Εταπείνωσας ἡμᾶς ἐν τόπῳ κακῷ, » καὶ τὰ λοιπά. « Εταπεινώθη εἰς χοῦν ἡ ψυχὴ ἡμῶν, » καὶ τα λοιπά. « Ἐλυπήθην ἐν τῇ ἀδολεσχίᾳ μου, καὶ ἐταράχθην, » καὶ τὰ λοιπά. « Σῶσόν με, ὁ Θεὸς, ὅτι εἰσήλθοσαν ὕδατα, » καὶ τα λοιπά. « ̓Επληθύνθησαν ὑπὲρ τὰς τρίχας, » καὶ τὰ λοιπά, « Απηλλοτριωμένος ἐγενήθην τοῖς ἀδελφοῖς, » καὶ τὰ λοιπά. Εγενήθη εἰς ὀνειδισμούς ἐμοί· καὶ ἐθέμην, » καὶ τὰ λοιπά. « Πτωχὸς καὶ ἀλγῶν εἰμι ἐγώ· ἡ σωτηρία σου. » viderem labores et dolores ? et consumpti sunt in A καὶ πόνους, καὶ διετέλεσαν ἐν αἰσχύνῃ αἱ ἡμέραι confusione dies mei ? » Jerem. XXIII, 9. - « Contritum est cor meum in me, contremuerunt omnia ossa mea: factus sum sicut vir contritus, et sicut homo vino captus a facie Domini. » Jerem. LI, 34. « Nabuchodonosor rex Babylonis devoravit me ut draco: implevit ventrem suum esca mea. Ejecerunt me labores mei in Babylonem. >> Baruch. 11, 18. « Anima quæ tristis est, et anima esuriens dabunt gloriam et justitiam, Domine. >> Baruch. iv, 12, 13. «Nemo gaudeat super me viduam derelictam a multis. Ambulate, filii, μου ; » « Μηδεὶς ἐπιχαιρέτω μοι τῇ χήρᾳ τῇ καταλειφθείσῃ ὑπὸ πολλῶν. Βαδίζετε, τέκνα, βαδίζετε· ἐγὼ γὰρ κατ ambulate : ego enim derelicta sum sola. Exui me B ελείφθην ἔρημος. Εξεδυσάμην τὴν στολὴν τῆς εἰρήstola pacis; indui autem me sacco obsecratio- νης, ἐνεδυσάμην δὲ σάκκους τῆς δεήσεως. » nis. » Thren. 1, 9, 20, 21. α Vide, Domine, humiliationem meam, quoniam magnificatus est inimicus. Vide, Domine, quoniam tribulor, et conturbatus est venter meus, et cor meum subversum est in me. Aluit me amaritudine, inebriavit me absynthio. Ejecit calculo dentes meos: cibavit me cinere: repulit a pace animam meam. » Eccli. IV, 2. << Ne provoces ad iracundiam hominem in anxietate sua. Cor iratum ne insuper turbes. » « Ιδε, Κύριος, τὴν ταπείνωσίν μου, ὅτι ἐμεγαλύνθη ὁ ἐχθρός. Ιδε, Κύριος. ὅτι θλίβομαι, καὶ ἡ καρδία μου ἐταράχθη, καὶ ἡ καρδία μου ἐστράφη ἐν ἐμοί. Εχόρτασέ με πικρίας, ἐμέθυσε χολῆς, ἐξέβαλε ψήφῳ ὁδόντας μου. Εψώμισέ με σποδόν· ἀπώσατο ἐξ εἰρήνης ψυχήν μου. » ξεται. Λαιμάζῃ διὰ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ ; μακάριος εἴ, A (12). In egestate versaris? gaude: quia te Lazari ὅτι σου ἡ αἰσχύνη εἰς δόξαν ἀγγέλου μεταβληθήσε ται. Πείσωμεν οὖν ἑαυτοὺς, ἀδελφοὶ, ἐν καιρῷ πειρασμοῦ μὴ πρὸς ἀνθρωπίνας ἐλπίδας ἀποτρέχειν, καὶ ἑαυτοῖς τὰς βοηθείας θηρᾶσθαι, ἀλλ' ἐν δάκρυσι καὶ στεναγμοῖς, καὶ φιλοπόνῳ προσευχῇ, καὶ ἀγρυπνίᾳ εὐτόνῳ τὰς δεήσεις ποιεῖσθαι. Οὗτος γὰρ λαμβάνει βοήθειαν ἐκ θλίψεως, ὁ τῆς ἀνθρωπίνης βοηθείας ὡς ματαίας καταφρονῶν. — φέρει παραμυθίαν ὀδυνωμένῳ ἡ κοινωνία τῶν στεναγμῶν. — Φορτικὸν τοῖς ὑπὸ λύπης τὴν ψυχὴν κεκακωμένοις ἡ ἐπιτίμη σις. Ἔστιν ὅτε καὶ τοῦτο φέρμακον ἀγαθὸν εἰς σωτηρίαν, ἡ θλίψις. — Ποιεῖ καὶ βασιλέας ταπεινούς πάθος. bona excipient. Ignominia propter Dei nomen afficeris? beatus es: ejusmodi quippe ignominia in angelicam gloriam mutabitur. 540 Quapropter hoc nobis ipsis persuadeamus, fratres, tentationis tempore ad spes humanas minime confugere, neque hinc auxilium nobis aucupari, verum cum lacrymis et gemitibus, necnon assidua precatione, intentoque pervigilio orationes fundere. Sic enim auxilium de tribulatione capit, qui humanam opem uti vanam aspernatur. - Gemituum societas ei solatium affert, qui in doloribus versatur. Molesta iis objurgatio est, quorum animus mœrore profligatus est. Accidit nonnunquam, ut et commodum ad salutem pharmacum afflictio sit. Imperatores quoque humiles reddit calamitas. ̔Ο ἐκθλίβων ἑαυτὸν ἐν τῇ στενῇ, οὗτος εὔδηλον ὅτι - Πέμπος ἡμῖν ἀγὼν, κατὰ τοῦ πνεύματος τῆς λύ πης, τοῦ ἐπισκοτοῦντος τὴν ψυχὴν ἀπὸ πάσης πνευματικής θεωρίας, καὶ κωλύοντος αὐτὴν ἀπὸ πάσης ἀδαθῆς ἐργασίας. Όταν γὰρ πονηρὸν τοῦτο πνεῦμα περιδράξηται τῆς ψυχῆς, καὶ ὅλην αὐτὴν σκοτώσῃ, οὐκ εὐχὰς ἐκτελεῖν μετὰ προθυμίας συγχωρεῖ, οὐ τῶν ἱερατικῶν ἀναγνωσμάτων τῇ ὠφελείᾳ ἐκγαρτερεῖν . Πράον καὶ εὐκατάμικτον πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς τὸν ἄνθρωπον εἶναι οὐκ ἀνέχεται. Καὶ πρὸς αὐτὴν τοῦ βίου τὴν ἐπαγγελίαν μίσος ἐμποιεῖ. Διὰ τοῦτο εἰς σκοπὸς ἡμῖν ἐστιν ἀγωνίσασθαι τὸν πνευματικὸν ἀγῶνα, καὶ πάσῃ φυλακή τηρήσῶμεν τὴν ἑαυτῶν καρδίαν ἀπὸ τπῦ πνεύματος τῆς λύπης. Ωσπερ γὰρ τῆς ἱμάτιον, καὶ σκώληξ ξύλον, οὕτως ἡ λύπη τὴν τοῦ ἀνθρώπου ψυχὴν κατεσθίει, ἐκκλίνειν πείθουσα πᾶσαν ἀγαθὴν συντυχίαν· καὶ οὐδὲ παρὰ τῶν γνησ σίων φίλων συμβουλίας δέχεσθαι συγχωροῦσα, οὐδὲ χρηστὴν ἀπόκρισιν καὶ εἰρηνικὴν ἐπιτρέπουσα μετα δοῦναι, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν ψυχὴν παραλαβοῦσα, πικρίας αὐτὴν καὶ ἀηδίας πληροῖ. Καὶ λοιπὸν ὑποβάλλει τοὺς - S. Greg. Naz. in S. Basil. Molestis rebus ne valde mordearis. Nam quo minus mororis inde conceperimus, hoc quoque minus molestæ sunt. S. Chrysost. Pro iis quibus vexamur incommodis, vel peccata delemus, vel si tot peccata non habeamus, illustriores coronas accipimus. Si in regnum cœlorum ingredi studes, afflictionem accerse. Nam qui afflictionibus non premitur, non ingredietur: quandoquidem arcta est janua. introibit. S. Nili. Qui seipsum in arcta via premit, hic quoque dubio procul divinam illam latitudinem et requiem in cœlesti aula consequetur. Qui autem in præsenti vita, per delicias, et temulentiam, fluxam ac marcescentem gloriam, seipsum dilatat, haudquaquam, vel si vim faciat, illuc Imperavit tibi Deus ut in die tribulationis ipsum invoces. Quocirca cunctandum non est hoc facere: verum cum semper alias, tum præsertim calamitosis temporibus Dei opem implorare oportet: ut hostibus ostendamus nos minime rerum acerbitatibus absorptos esse, verum cum fiducia oculos ad Deum conjectos habere. Cassiani lib. ix. Vid. t. Il Operum S. Athanasii. Quintum nobis certamen est adversus tristitia spiritum, qui tantas animæ tenebras offundit ut spiritualem omnem contemplationem eripiat, eamque ab omni proba actione deterreat. Nam cum malus hic spiritus arreptam animam caligine totam prorsus infecerit, jam nec eam preces cum alacritate fundere, nec sacrarum lectionum D utilitati constanter incumbere sinit: non lenem atque societatis communicationisque cum fratribus cultorem esse hominem patitur. Imo ita eam afficit, ut ipsam quoque vitæ promissionem oderit. Quare hoc nobis propositum sit, ut spirituale certamen obeamus, et quam diligentissime cor nostrum a tristitia spiritu integrum servemus. Ut enim tinea vestimentum, et vermis lignum, sic moror hominis animam corrodit, hoc ipsi persuadens, ut bonos omnes congressus cœtusque fugiat, ac ne a sinceris quidem amicis concilium capere sinens, nec denique accommo Εντινα λύπην οὕτως ἐσείλομεν ἐκκλίνειν, ὡς τὴν πορνείαν καὶ φιλαργυρίαν, καὶ τὸν θυμὸν, καὶ τὰ λοιπὰ τῶν παθῶν. Αὕτη δὲ θεραπεύεται διὰ προσευ χῆς, καὶ τῆς εἰς Θεὸν ἐλπίδος, καὶ μελέτης τῶν θείων λογίων. dum ullum et pacatum responsum dare permit A ἀνθρώπους ὡς αἰτίους αὐτῇ τῆς ταραχῆς γενομένους. tens. Quin potius ubi animam omnino tenuerit, accerbitate eam et fastidio implet. Tum deinceps hoc nobis immittit iu mentem, ut homines tanquam hujusce nobis tristitia auctores fugiamus. Quam quidem tristitiam sic vitare debemus, veluti fornicationem, 541 pecuniarum cupiditatem, iram, et reliquas perturbationes. Atqui hæc oratione et spe in Deum necnon divinarum Scripturarum meditatione curatur. TIT. VI. De morte, et infernorum statu. Job. VII, 9. «Si descenderit homo in infernum, non ascendet ultra, neque cognoscet eum amplius locus ejus. >> ΤΙΤΛ. ζ'. — Περὶ, θανάτου, καὶ τῆς ἐν τῷ ᾅδῃ καταστάσεως. • Ἐὰν ἄνθρωπος καταβῇ εἰς ᾅδην, οὐ μὴ ἀναβῇ ἔτι, οὐδὲ μὴ ἐπιγνῷ αὐτὸν ὁ τόπος αὐτοῦ. » Job. x, 2. - « Terra tenebrosa et calignosa, terra tenebrarum æternarum, ubi non est lumen, Β οὐκ ἔστι φέγγος, οὐδὲ ὁρᾷν ζωὴν βροτῶν. nec vitam hominum videre licet. » « Γῆ σκοτεινὴ καὶ ζοφερά, γῆ σκότους αἰωνίου, οὗ Psal. vi, 5. «Non est in morte qui memor sit tui, » etc. Psal. XXIX, 9. « Quæ utilitas in sanguine meo, dum descendo ? » etc. « Οὐκ ἔστιν ἐν τῷ θανάτῳ ὁ μνημονεύων σου, » καὶ τὰ λοιπά. « Τίς ὠφέλεια ἐν τῷ αἵματί μου, ἐν τῷ καταβαίνειν με ; » καὶ τὰ λοιπά. « Μὴ διηγήσεταί τις ἐν τῷ τάφῳ τὸ ἔλεός σου ; » καὶ τὰ λοιπά. « Οὐκ νεκροὶ αἰνέσουσί σε, Κύριε, οὐδὲ πάντες. » καὶ τὰ λοιπά. Ὕψιστον τίς αἰνέσει ἐν ᾅδῇ; ἀπὸ νεκροῦ ὡς μηδὲ ὄντος ἀπόλλυται ἐξομολόγησις. « Οὐκ ἔστιν ἐν τῷ ᾅδῃ ἐλεγμὸς ζωῆς. Ο θάνατε, ὡς πικρόν σου τὸ μνημόσυνόν ἐστιν ἀνθρώπῳ εἰρη νεύοντι ἐν τοῖς ὑπάρχουσιν αὐτῷ, ἀνδρὶ ἀπερισπάστῳ, καὶ εὐοδουμένῳ ἐν πᾶσῖν, καὶ ἔτι ἰσχύοντι ἐπι· δέξασθαι τροφήν ! Ω θάνατε, καλόν σου τὸ κρῖμά ἐστιν ἀνθρώπῳ ἐπιδεομένῳ καὶ ἐλασσομένῳ ἰσχύει, ἐσχάτῳ γήρᾳ, καὶ περισπωμένῳ περὶ πάντων καὶ ἀπειθοῦντι, καὶ ἀπολωλεκότι ὑπομονήν. » «Αδης καὶ ἀπώλεια οὐκ ἐμπίπλανται. » Τὰ ἐν ᾅδῃ κακὰ οὐχὶ Θεὸν ἔχει τὸν αἴτιον, ἀλλ' ἡμᾶς αὐτούς. "Αδης κοινὸν πανδοχεῖόν ἐστι, θρήνων ἐργαστήριον. ΤΙΤΑ. Ζ ́. D Περὶ θανόντων· καὶ ὅτι οὐ δεῖ ἐπὶ τῷ προαπελθόντι πενθεῖν. • Ἐπὶ νεκρῷ τὰς σάρκας αὐτῶν οὐ κατατεμοῦ σιν. » Αλγῶ ἐπὶ σὲ, ἀδελφὲ Ἰωνάθαν· ὡραιώθης μοι σφόδρα. Ἐθαυμαστώθη ἡ ἀγάπησις σου ἐμοι ὑπὲρ ἀγάπησιν γυναικῶν. » « Ανέστη Δαβὶδ ἐκ τῆς γῆς, καὶ ἐλούσατο, καὶ ἠλείψατο, καὶ ἤλαξεν τὰ ἱμάτια αὐτοῦ, καὶ εἰσῆλθεν εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ, καὶ προσεκύνησεν αὐτῷ. Καὶ ᾔτησεν ἄρτον φαγεῖν, καὶ παρέθηκαν αὐτῷ ἄρτον. καὶ ἔφαγεν. Καὶ εἶπαν οἱ παῖδες αὐτοῦ πρὸς αὐτόν· Τί τὸ ῥῆμα τοῦτο ὃ ἐποίησας ; ἔτι ζῶντος τοῦ παιδαρίου ἐνήστευες, καὶ ἔκλαιες, καὶ ἡγρύπνεις· καὶ ἡνίκα ἀπέθανεν, ἀνέστης, καὶ ἔφαγες ἄρτον καὶ πέ- Α agebas. Nunc autem, ex quo mortuus est, sur πωκας. Καὶ εἶπε Δαβίδ. Ἐν τῷ τὸ παιδάριον ἔτι ζῆν ἐνήστευσα, καὶ ἔκλαυσα, ὅτι εἶπα, Τίς οἶδεν εἰ ἐλεήσει με Κύριος, καὶ ζήσεται τὸ παιδάριον; Καὶ νῦν τέθνηκεν, ἵνα τί τοῦτο ἐγὼ νηστεύσω ; μὴ δυνήσομαι ἐπιστρέψαι αὐτὸν ἔτι ; Εγώ πορεύσομαι πρὸς αὐτὸν, καὶ αὐτὸς οὐκ ἀναστρέψει πρός με. » • Συνετέλεσαν ἐν ἀγαθοῖς τὸν βίον αὐτῶν, ἐν δὲ ἀναπαύσει ᾅδου ἐκοιμήθησαν. » • Ἐκεῖ ἀναπαύσονται κατάκοποι τῷ σώματι, ὁμο θυμαδόν οἱ αἰώνιοι οὐκ ἤκουσαν φωνὴν φορολόγου. Μικρὸς καὶ μέγας ἐκεῖ ἐστιν, καὶ θεράπων δεδοικὼς τὸν κύριον αὐτοῦ. » • Ἐὰν ἀποθάνῃ άνθρωπος, ζήσεται, συντελέσας ἡμέρας βίου αὐτοῦ. » Ἐλεύσῃ ἐν τάφῳ, ὥσπερ σῖτος ώριμος κατὰ και ρὸν θεριζόμενος. » « θάνατος ἀνδρὶ ἀνάπαυσις. » Εὐλογία ἀπολλυμένου ἐπ' ἐμὲ ἔλθοι. » • Αγαθὸν πορευθῆναι εἰς οἶκον πένθους, ἢ εἰς οἷς κον πότου. Καρδία σοφῶν ἐν οἴκῳ πένθους· καρδία δὲ ἀφρόνων ἐν οἴκῳ εὐφροσύνης. » « Οτι ἐπορεύθη ἄνθρωπος εἰς οἶκον αἰῶνος αὐτοῦ, καὶ ἐκύκλωσαν ἐν ἀγορᾷ οἱ κοπτόμενοι. » Καθὼς ἐξῆλθεν ἀπὸ γαστρός μητρὸς αὐτοῦ γυα μνός, ἐπιστρέψει τοῦ πορευθῆναι ὡς ἥκει, καὶ οὐδὲν λήψεται ἐν μόχθῳ αὐτοῦ, ἵνα πορευθῇ ἐν χειρὶ αὐ τοῦ. » • ̓Αγαθὴ ἡμέρα θανάτου ὑπὲρ ἡμέραν γεννήσεως αὐτοῦ. » « Τελειωθεὶς ἐν ὀλίγῳ ἐπλήρωσε χρόνους μακρούς. Αρεστὴ γὰρ ἦν Κυρίῳ ἡ ψυχὴ αὐτοῦ· διὰ τοῦτο ἔσπευδεν ἐκ μέσου πονηρίας. » « Μὴ ὑστέρει ἀπὸ κλαιόντων, καὶ μετὰ πενθούντων πένθησον. » « Μὴ ἐπέχαιρε ἐπὶ νεκρῷ· μνήσθητι ὅτι πάντες τελευτῶμεν. » « Μουσικὴ ἐν πένθει ἄκαιρος διήγησις. Ἐπὶ νεκρῷ κλαῦσον· ἐξέλιπε γὰρ φῶς. Πένθος νεκροῦ ἑπτὰ ἡμέ ρας. » Sap. IV, 13. « Consummatus in brevi explevit tempora multa. Placita enim erat Domino anima illius. Idcirco properavit educere illum de medio iniquitatis. » Eccli. vII, 32. «Ne desis plorantibus, et cum lugentibus luge. » Eccli. viii, 7. « Noli lætari super mortuo : memineris quod omnes morimur. » Eccli. XII, 6. - Musica in luctu importuna narratio. Super mortuum plora : defecit enim lux. Luctus mortui septem dies.» « Τέκνον, ἐπὶ νεκρῷ κατάγαγε δάκρυα, καὶ ποίησον Eccli. ΧΧΧVΙΙΙ, 14, 15. • Fili, in mortuum τὸ πένθος κατὰ τὴν τάξιν αὐτοῦ ἡμέραν μίαν, καὶ D produc lacrymas, et fac planctum secundum me δύο χάριν διαβολῆς· καὶ παρακλήθητι λύπης ἕνεκα. Γνῶθι γὰρ ὅτι οὐκ ἔστιν ἐπάνοδος. Καὶ τοῦτον γὰρ οὐκ ὠφελήσεις, καὶ σεαυτὸν κακώσεις. Ἀπὸ γὰρ λύπῆς ἐκβαίνει θάνατος. » « Ἐν τῷ ἀποθανεῖν ἄνθρωπον, κληρονομήσει έρ πετὰ, καὶ θηρία, καὶ σκώληκας. » Οὔτε γυναιξίν, οὔτε ἀνδράσιν ἐπιτέτραπται τὸ φιλοπενθὲς καὶ φιλόδακρυ, ἀλλ' ὅσον ἐπιστυγνάσαι τοῖς λυπηροῖς, καὶ μικρόν τι δάκρυον ἀποστάξαι, καὶ τοῦτο ἡσυχῆ, μηδὲ ἀναβρασσόμενον, μηδὲ ὀλολύζον τα, μηδὲ καταρρηγνύντα χιτῶνα, ἢ κόνιν καταχεό ritum ejus uno die, et duobus propter detractionem et consolare propter tristitiam. Noveris enim quod non est regressus. Neque enim illi proderis, et teipsum pessimabis. A tristitia enim festinat mors. >> Eccli. x, 11. « Cum morietur homo, hæreditabit serpentes, et bestias, et vermes. >> |