ctoribus, qui et Galatas a veritate Evangelii depra-A sic intelligant, quia ludebantur velut stulti et hevarant, finem epistolæ manus suæ annotatione com- betes, de quorum doloribus gloriarentur. Mihi auplevit dicens: Videte qualibus litteris scripsi vobis, tem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Jesu non quo grandes litteræ fuerint, hoc quippe in Græco Christi, perquem mihi mundus crucifixus est, et ego sonat hixos, sed quod suæ manus essent eis nota mundo. (Aug.) Mundus mihi crucifixus est, ait, ut vestigia, ut, dum litterarum apices recognoscunt, menon teneat ; et ego mundo, ut eum non teneam, ipsum se putarent videre, qui scripserat. Quicunque id est, ut neque mundus mihi nocere possit, neque ego volunt placere in carne, hi cogunt vos circumcidi, tan- de mundo aliquid cupiam : qui autem in cruce Chritum ut crucis Christi persecutionem non patiantur. sti gloriatur, non vult placere in carne, quia perse(Hieron.) Superius ostendit ex quo loco sua scri- cutiones carnalium non timet, quas prior, ut crupserit manu, nunc quid scripserit replicat. Caius cifigeretur, ille sustinuit, ut vestigia sua sectantibus Cæsar et Octavianus Augustus, et Tiberius successor præberet exemplum. (Amb.) Quomodo pseudoapoAugusti leges promulgaverant, ut Judæi, qui erant stoli tribulationes pro nomine Christi quasi nihil in toto Romani imperii orbe dispersi, proprio ritu profuturas per hypocrisin redimebant, erubescentes viverent, et patriis cæremoniis deservirent.Quicun- in his; ita et Apostolus gloriabatur de his, sciens que igitur circumcisus erat, licet in Christum cre- B magnam pro istis fore mercedem, quemadmodum deret, quasi Judæus habebatur a gentibus : qui vero et coaspostoli ejus, sicut scriptum est in Actibus apoabsque circumcisione se non esse Judæum præ- stolorum: Tunc, inquit, cæsi exierunt apostoli de putio præferebat, persecutionibus tam gentilium concilio, gaudentes quia digni habiti sunt pronomine quam Judæorum fiebat obnoxius. Has igitur perse- Christi contumeliam pati (Act. v). Cujus ergo omnis cutiones, hi, qui Galatas depravarant, declinare spes in Christo est, hic gloriatur in cruce ejus, huic cupientes, circumcisionem pro defensione discipulis et mundus crucifixus est, certus amorem crucis persuadebant, quam nunc Apostolus confidentiam Christi vitam esse mundi vero amorem parere in carne vocat, quod scilicet, tam gentilibus, quos mortem. (Hieron.) Solus potest in cruce Chritimebant, quam Judæis, quibus volebant placere, sti gloriari, qui tollit eam et sequitur Salvatocircumcisionem in persecutione præponerent. Nam rem, qui crucifixit carnem suam cum vitiis et nec Judæi persequi eos poterant, nec gentiles, quos concupiscentiis, qui mortuus est mundo, et non videbant et proselytos circumcidere, et ipsos legis contemplatur ea quæ videntur, sed quæ non præcepta servare. (Amb.) In carne placere, homini- videntur; videns mundum crucifixum et transbus placere significat. Ut enim Judæis propitiis aut euntem figuram ejus. Crucifigitur autem justo non infensis viverent, quos pseudoapostolos dicit, C mundus ille de quo Salvator ait: Ego vici sic Christum prædicabant, ut et legem servandam mundum; et: Nolite diligere mundum, et: Non acdocerent: quod Apostolus nunquam metuit, sed cepistis spiritum mundi. Crucifixus est mundus illi, constanter, quod verum est, non tacuit, et sibi, et cui mundus mortuus est ; venitque ei mundi consumhis providens quos docebat. Denique : Ego, inquit, matio, et dignus effectus novo cœlo, nova terra, et non solum ligari,sed et mori in Hierosolyma paratus Novo Testamento, canit canticum novum, et accipit sum, pro nomine Domini Jesu Christi (Act. XXI). - nomen novum scriptum in calculo, quod nemo no(Hieron.) Neque enim qui circumciduntur legem cu- vit, nisi qui acceperit illud (Apoc. 1). [Greg.] Bene stodiunt,sed volunt vos circumcidi, ut in carne vestra ergo Paulus, cum sæculum perfecte despiceret, et glorientur. Propter infirmitatem, inquit, carnis, lex talem se factum videret, quem jam hoc sæculum impleri non potest. Unde et Judæi præcepta magis concupiscere omnino non posset, ruptis hujus vitæ hominum et doctrinas, quam Dei mandata custo- vinculis liber dicit: Mihi mundus crucifixus est et ego diunt, neque corporalem facientes legem, impossibile mundo. Mundus quippe ei crucifixus fuerat, quia quippe est: neque spiritalem, quam non intelligunt. hunc cordi suo jam mortuum non amabat: sed et se Unde hoc est, omne quod student, quod agunt, ipsum mundo crucifixerat, quia talem se ei exhiquod nituntur, ut apud Judæos de vestræ carnis in-D bere studuit, ut ab eo quasi mortuus concupisci non juria glorientur, et jactitent suo gentes magisterio posset. Si enim in uno loco sint mortuus et vivens, circumcisas. Hoc autem totum faciunt, ut Judæis et si mortuus vivum non videt, vivus tamen morplaceant, et expugnatæ legis invidia conquiescat. tuum videt si vero utrique mortui sunt, alter alte(Amb.) Tale est hoc, quale et illud dictum ad apo- rum nequaquam videt. Ita qui jam mundum non stolum Petrum : Si tu, cum sis Judæus, gentiliter amat, sed tamen ab illo vel non volens amatur, et tivis, quomodo compellis gentes judaizare (Gal. 11.)? si ipse velut mortuus mundum non videt, hunc ta. Ita et hi, cum ipsi legem non custodirent, conver- men mundus adhuc non mortuus videt: si vero santes injuste, circumcisionem zelabantur, ut pro- nec ipse in amore mundum retinet, nec rursum a inde vindices et amatores legis viderentur, cum mundi amore retinetur, vicissim sibi utrique exstinconstet hunc legem defendere et custodire, qui cti sunt; quia dum alter alterum non appetit, quasi justitias ejus exsequitur, et mandatum quod ad vi- mortuum mortuus non attendit. Quia igitur nec tam pertinens datum est, non prætermittit. Talis Paulus mundi gloriam quærebat, nec a mundi gloria ergo Galatarum excusatio erat. Hæc dicit, ut vel ipse quærebatur, et se mundo et mundum sibi cruci In Christo enim Jesu neque circumcisio aliquid valet, neque præputium, sed nova creatura. Et quicunque hanc regulam secuti fuerint, pax super illos et B misericordia, et super Israel Dei. (Aug.) Novam creaturam dicit vitam novam per fidem Jesu Christi, et notandum verbum est : difficile enim inveniri creaturam vocari etiam eos, qui jam credendo in adoptionem filiorum venerunt (Ambr.) Nova creatura est regeneratio nostra, hæc est quæ dat profectum permanentibus, super istos est enim pax Dei ; qui enim cum Deo pacificus est, nullius inimicitiam metuit : tutus enim est protectione et misericordia Dei, quæ promissa est et manet super Israel Dei, non super Israel hominis: Judæi enim non credentes Israelitæ sunt secundum carnem. Duas ergo partes significavit, super quas manet pax et misericordia Dei Judæorum credentium, et gentilium fidelium. (Hier.) Quomodo fidelis et infidelis, cum unus sit C per substantiam, in duos dividitur juxta intelligentiæ diversitatem, Apostolo dicente: Exspoliantes vos veterem hominem cum operibus ejus, et induentes novum, qui renovatur in agnitionem juxta imaginem Creatoris (Col. ); sic et mundus cum secundum substantiam unus sit, secundum sensum alius atque alius efficitur. Peccatori autem mundus vetus est sancto novus. Cum enim sancto mundus fuerit cru fixum esse gloriatur. (Hier.) Sed quæritur, quo-A humilitatis transformati fuerimus in corpus gloriæ modo nunc Paulus dicat: Mihi autem absit gloriari, Domini nostri Jesu Christi, illud habebimus corpus, nisi in cruce Domini nostri Jesu Christi, cum in alio quod nec Judæus possit incidere, nec cum præputio loco de aliis glorietur, ut ibi ait: Per vestram glo- custodire gentilis non quod aliud juxta substanriam, quam habeo in Christo Jesu (I Cor. xv); et ite- tiam sit; sed quod juxta gloriam sit diversum. Oporrum: Libenter gloriabor in infirmitatibus meis, ut tet enim mortale hoc induere immortalitatem, et corhabitet in me virtus Christi (II Cor. x); et in alio ruptivum hoc incorruptione vestiri (1 Cor. xv). Huic loco Bonum autem mihi est magis mori, quam ut quid simile et beatus evangelista Joannes sentiens gloriam meam quis evacuet (I Cor. 1x), et cætera est locutus: Charissimi, nunc filii Dei sumus, et necquæ in hunc modum scripta sunt. Sed sciendum est dum manifestum est quid futuri simus. Scimus quia quod omnis illa gloriatio ad crucem relata, gloria si manifestatum fuerit, similes ei erimus, quia videbicrucis sit, et quidquid dignum in virtutibus per- mus eum sicuti ipse est (I Joan. III). Quia ergo necpetratur, hoc fieri ob Domini passionem. dum manifestum est illud corpus gloriæ Jesu Christi, quod et vestigia clavorum post resurrectionem habuit et clausis januis est ingressum: nos qui jam in baptismate Christo consurreximus in noyum renati hominem, nec circumcisioni, nec præputio serviamus sed quod futuri sumus, jam nunc nos esse credamus. Et quicumque hanc regulam sequuntur, pax super illos et misericordia et super Israel Dei. Ad normam omnia diriguntur, et utrum prava rectave sint, cum regula apposita fuerit, arguuntur. Ita et doctrina Dei quædam quasi norma sermonis est, quæ inter justa judicat et injusta; quam, qui secutus fuerit, habebit pacem in semetipso, quæ superat omnem sensum, et post pacem, misericordiam quæ præcipua est in Dei Israel. Dei vero Israel dictus est, ad distinctionem ejus qui Dei Israel esse cessavit. Dicunt enim se esse Judæos, et non sunt ; sed mentiuntur, cum sint synagoga Satanæ (Apoc. I). Nec mireris, si ad imitationem spiritalis Israel carnalis sit Israel, qui nec pacem habeat, nec misericordiam, de quo et ad Corinthios scribitur: Videte Israel secundum carnem (I. Cor x), cum ad imitationem quoque Dei et Domini, multi sint dii et multi domini, sive in cœlo, sive in terra. Pulchre autem uno sermone, ut epistolam juxta propositionem argumenti finiret, Israel Dei vocavit, quo scilicet omnia, quæ supra dicta sunt, non extra causam, sed ex cifixus, nequaquam est ei circumcisio et præputium, causa disputata doceantur. De cætero nemo mihi non Judæus, neque Gentilis ; sed nova creatura in molestus sit. Non quasi defecerit in docendo, sed quam transfiguratur corpus humilitatis nostræ con- quod et agricola hunc habeat laborem, si quæ plantaforme corporis gloriæ Christi. Vetera quippe trans- verit, virgulta siccentur, et pastor sollicitudinem, ši ierunt, ecce facta sunt omnia nova, el quomodo alia peccora, quæ congregaverat, dissipata lanientur. est glória solis, et alia lunæ, et alia stellarum, et (Ambr.) Molestias sibi noluit de cæteró fieri, ut ítestella quippe a stella differt in gloria; sic et resur-Drum forte cogeretur scribere, sed jam correctiores rectio mortuórum (I Cor. xv): de qua et Daniel pari voce concordat, dicens : Plurimi dormientium de terræ pulvere surgent: hi in vitam æternam, et hi in opprobrium et in confusionem æternam (Dan. XII); et: intelligentes fulgebunt sicut splendor firmamenti (Matth. x); et de justis: «Multi sicut stellæ in sempiternum. » Neque enim in sole et in luna, firmamento et stellis, circumcisio aliquid valet aut præputium,sed est nova conditio sine his partibus corporum, quæ possunt secari. Ita igitur et nos, qui diligimus Deum, et præparata sunt nobis quæ nec oculus vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascenderunt (Isa. LXIV; 1 Cor 1), cum de corpore illos vult fieri, ut, amputatis erroribus, post tantá tædia pausam haberet. Si autem duriores se præstarent et inflexibiles in convertendo, cessarent ab eo, ut illis operas suas et efficaciam impenderet, de quibus mercedem aut lucrum speraret. (Hier.) Melius ergo in Græco legitur: « De cætero laborés mihi nemo exhibeat; »> ne rursum scilicet in vobis necessitatem habeam laborandi. Laborem præstat magistro, qui aliter et vivit et sentit quam magister et docuit et fecit. Potest et contentionem eorum, si qui contradicere deinceps voluerint, prævenire, quod etiam ad Corinthios in velando mulieris capite et masculi non velando, post multa complexus est, dicens: Si quis autem videtur contentiosus esse, nos A habere se in corpore, quo non minus fideliter eis talem consuetudinem non habemus, neque Ecclesia prædicaret, sicut et pseudoapostoli, qui Galatas Dei (1 Cor. x1): hoc est, nos diximus, quæ nobis ho- deceperant.Neminem itaque vult sibi molestum esse, nesta videbantur et justa : si quis autem nolens ac- qui huic rei devotus non est; ista enim stigmata, id quiescere veritati, quærit quid respondeat, et qui- est cicatrices plagarum, testimonia sunt credentium bus nitatur e contra, sciat se responsione non di- eorum, qui patiuntur, quod digni sunt futura promisgnum, qui magis contendere paratus est, quam do- sione. Gratia Domini nostri Jesu Christi cum Spiritu ceri. Ego enim stigmata Jesu in corpore meo porto. vestro, fratres. Amen. Non legis gratiam dicit, sed (Aug.) Stigmata enim dicuntur notæ quædam pœnaDomini nostri Jesu Christi esse cum spiritu illorum, rum servilium ut si quis, verbi gratia, servus in quos spiritales fratres appellat ; neque enim penitus compedibus fuerit propter noxam, id est, propter fuerant omnes eversi. (Hier.) Non dissensio, non leculpam, vel hujusmodi aliquid passus fuerit, sti- gis servitus, non rixa, non jurgium, sed gratia Dogmata habere dicatur, et ideo in jure manumissio- mini nostri Jesu Christi sit cum spiritu vestro: nenis inferioris et ordinis. Nunc ergo Apostolus sti- quaquam cum carne, nequaquam cum anima; sive gmata voluit appellare, quasi notas pœnarum de quia spiritales facti caro et anima esse desistis; sive persecutionibus quas patiebatur. Propter culpam B quod in principali etiam ea quæ minora sunt comenim persecutionis, qua persecutus erat Ecclesias prehendantur. Anima enim et caro subjecta sunt Christi, hæc sibi retribui cognoverat : sicut ab ipso spiritui, de quo Ecclesiastes loquitur : Spiritus reverDomino dictum est Ananiæ, cum idem illum Ananias tetur ad eum qui dedit illum (Eccle. x). Et Paulus tanquam persecutorem Christianorum formidaret : in alio loco (Rom. VII): ipse Spiritus testimonium Ego illi ostendam inquit, quæ oporteat eum pati pro perhibet spiritui nostro. Hæc autem gratia Domini nomine meo (Act. 1x). Verumtamen propter remissio- Jesu non cum omnibus est, sed cum his qui fratres nem peccatorum, in qua baptizatus erat, omnes illæ ab Apostolo merentur vocari, fratres fideles, fratribulationes non ei valebant ad perniciem, sed ad tresque germani, quod Amen verbum significat Hecoronam victoriæ proficiebant. (Hier.) Qui post adbræum. Amen enim Septuaginta interpretes, Fiat ; ventum Christi in carne circumciditur, non portat Aquila, Symmachus et Theodotio, Fideliter sive vere stigmata Domini Jesu, sed habet gloriam in confu- interpretati sunt: et quomodo in Veteri Testamento sione sua, ; qui vero in plagis super modum, in car- quadam jurandi consuetudine Deus sua verba conceribus frequenter, ter virgis casus est, semel lapi- firmat dicens : Vivo ego, dicit Dominus, per sanctos datus est, cæteraque quæ in catalogo scripta sunt quoque juratur: Vivit anima tua; ita et Salvator C gloriandi: hic stigmata Domini Jesu in corpore por- noster in Evangelio per verbum Amen vera esse quæ tat. Forte et is qui macerat corpus suum et subjicit loquitur, ostendit. Quod autem Amen consensum siservituti, ne aliis prædicans, ipse reprobus invenia- gnificet audientis, et sit signaculum veritatis, ad Cotur (11 Cor. x), portat stigmata Domini Jesu in rinthios quoque prima nos docet, in qua Paulus ait : corpore suo. Lætabantur et apostoli (Act. v) quod Cæterum si benedixeris spiritu, quis supplet locum digni fuerant pro nomine Jesu contumeliam com- idiotæ, quomodo dicet Amen super tuam benedictiopatí. [4mbr.] Hoc dicit iratus, quia passiones, quas nem, quoniam quidem nescit quid dicas? (I Cor. XIV). credentium causa patiebatur, inefficaces in his vi- Ex quo ostendit non posse idiotam respondere vedebat, quoniam constantia et fide doctrinæ suæ rum esse, quod dicitur, nisi intellexerit, quod docepro Christo, plagas et vincula pati non timuit; sed tur. Amen. passus est amore credentium cicatrices plagarum LIBER SEPTIMUS DECIMUS. EXPOSITIO IN EPISTOLAM AD EPHESIOS. ARGUMENTUM. (Ambr.) Ephesios Apostolus non fundavit in fide, sed confirmavit, multa mala pro his passus a perfidis, sicut dicit: Si enim secundum hominem ad bestias pugnavi Ephesi, quid mihi prodest, si mortui non resurgunt ? (I Cor. xv.) Et quoniam pugnam suam non sine affectu profectionis illorum prævidet, gaudens in eis, ad meliora scriptis hortatur de urbis Romæ, custodia ; quia veniens ab Hierosolymis in custodia sub fidejussore intelligitur degisse, manens extra castra in conductu suo (Act. xxviii). [Hier.] Scri D bebat ad Ephesios Dianam colentes, non hanc venatricem, quæ arcum tenet atque succincta est, sed illam ultimam [multimammiam], quam Græci οÀÚ. μaotov vocant, ut scilicet ex ipsa quoque effigie mentirentur omnium eam bestiarum et viventium esse nutricem. Scribebat ad metropolim Asiæ civitatem, in qua ita idololatria, et quod semper idololatriam sequitur, artium magicarum præstigiæ viguerant, ut Demetrius diceret, et magnæ deæ templum Dianæ în nihilum reputabitur,destruetur quoque magnitudo ejus, quam cuncta Asia et universus orbis colit (Act. XXIX). antiquæ Domini relaturus, in pectus ejus recubuit, et de purissimo fonte hausit rivulum doctrinarum (Joan. XIII, Xxx1), ita et hi in abeuntis Pauli collum ruentes (Act. xx), oculis atque amplexibus suis indicaverunt unum se cum eo scientiæ habere thesaurum,et magistri desiderium lacrymis contestati sunt. CAPUT PRIMUM. Ponitur aliquorum divina prædestinatio,et recoluntur Paulus apostolus Christi Jesu per voluntatem Dei. Denique triennio ibi Apostolus moratus est, nocte A probatur, quod sicut Joannes mysterium nativitatis et die Evangelium prædicans, ut, idololatriæ arce destructa, facile minorum urbium templa caperentur. Hoc ipsum Scriptura refert, quomodo Paulus ad Ephesios sermocinetur dicens : Quapropter vigilate, recordantes quia triennio nocte ac die non cessavi cum lacrymis monere unumquemque vestrum,et nunc commendo vos Deo et verbo gratiæ ejus, qui potens est edificare et dare vobis hæreditatem in sanctificatis omnibus (Act. xx). Indigebant enim commendatione Apostoli ad Deum, quos tanto tempore dæmonum error tenuerat, et sciebant esse spiritales ad quas [aliquas] potestates, et in extis atque auguriis et divinationibus quamdam similitudinem divinitatis agnoverant. Unde rursum ad eos loquitur: Propter quod contestor vos in die hac, quia mundus sum ego a B sanguine omnium.Non enim subtraxi,quo minus annuntiarem vobis omnem voluntatem Dei (Ibid.) Et in eodem loco : Quomodo nihil subtraxerim eorum quæ vobis proderant,quin annuntiarem et docerem publice et domestice (Ibid.). Legerat in Ezechiele (Ezech. XXXII) quod speculator qui populo hostium non prædixisset adventum, sanguis civium exigeretur de manibus ejus, et propterea omnem se voluntatem Dei, et universa quæ illis utilia forent annuntiasse memoravit, ut liber esset a sanguine eorum. Ut autem sciatis eos qui in Epheso crediderant, dæmoniacis præstigiis et magicæ fuisse arti obligatos, in iisdem apostolorum Actibus replicatur et dicitur: Plurimi quoque eorum qui curiosa gesserant,comportaverunt libros, et combusserunt eos coram omni-C bus, et computato pretio illorum, invenerunt quinquaginta millia argenti: sic potenter verbum Domini crescebat et confortabatur (Act. XIX). Hæc idcirco universa replicavimus, ut ostenderemus quare Apostolus in hac vel potissimum Epistola obscuros sensus et ignota sæculis sacramenta congesserit, et de sanctarum Scripturarum contra morem docuerit potestatea: qui sint dæmones, quid valeant, quid ante fuerint, et quomodo post adventum Christi sint diruti atque destructi. De quibus ait: Non est nobis pugna adversus carnem et sanguinem, sed adversus principatus et potestates, et adversus rectores tenebrarum istarum, adversus spiritalia nequitiæ in cœlestibus (Ephes. vi). Et in alio loco: Permanebo autem Ephesi usque ad Pentecosten. Ostium enim mihiƊomnis caro in conspectu Dei. Si enim, aiunt, quispiam apertum est magnum et efficax, sed adversarii multi (I Cor. xvi). Permansit autem Ephesi usque ad Pentecosten, tempus lætitiæ atque victoriæ, in quo non flectimus genua, nec curvamur in terram, sed cum Domino resurgentes ad cœlorum alta sustollimur. Et permansit: quia apertum ei erat ostium, et non ostium modicum, sed magnum, ut vincto forti atque superato, domum ejus invaderet, spoliaret et everteret, et captivam captivitatem duceret (Matth. xu) : qui satellitum suorum agminibus congregatis, tota contra Apostolum acie dimicavit. Et [et victus est. Qui sint autem Ephesii et hinc] vel maxime com a ex eo quod non erat, in id quod est a Deo esse proficiens, non datori gratiam referat, sed sui meriti æstimet quod subsistit, statim quod est esse destruitur, et incipit non esse quod fuerat. Alii vero simpliciter, non ad eos qui sint, sed qui Ephesi sancti et fideles sint, scriptum arbitrantur. Et fidelibus in Jesu Christo. Quoniam sanctificata est mulier infidelis in viro fideli, et vir infidelis sanctificatus est in muliere fideli (I Cor. vII): et sunt quoque vasa sancta, et mutæ pecudes quæ Deo mactantur in templo; propterea eos, quos sanctos dixerat, vocavit et fideles, quia fides ex mentis propriæ descendit Apud Hieron. et de sanctarum contrariarumque virtutum docuerit potestate. IN EPIST. AD EPHES. arbitrio, sanctificatio vero ex sanctificantis interdum Aet dixit: Crescite et multiplicamini (Gen. 1). Spiriabsque voluntate nostra sumitur largitate. Quod autem ait: Fidelibus in Christo Jesu, hoc ad distinctionem diligentissimæ observationis est positum; sunt quippe plures fideles, sed non in Christo Jesu: si quis reddat depositum, si quis commendata non abneget, fidelem se amicum exhibeat, animam magis quam fidem paratus sit prodere, quod de nonnullis philosophis legimus, iste et fidelis quidem est, sed non est fidelis in Christo Jesu. Fideles etiam dici possunt et catechumeni, sed non fideles in Christo, quia non sunt baptizati in Christo : Nisi quis renatus fuerit ez aqua et Spiritu sancto, non potest introire in regnum Dei (Joan. 1). tales vero benedictiones in cœlestibus sunt: quia terra benedictionem spiritalem non capit, siquidem et benedictiones illæ, quæ in Deuteronomio Dei præceptum servantibus promittuntur. (Deut. XXVIII): verbi causa, exteris gentibus fenerari, plena esse horrea frumentis, benedictos esse in urbibus, benedictos in agris, et cætera his similia,in prophetis non videmus impleta hominibus, qui in melotis et in caprinis pellibus erraverunt : in egestate et angustia, in desertis montibus, in speluncis, in cavernis petrarum, impetus persecutorum declinantes (Hebr. x1). Spiritaliter ergo omnia accipienda sunt, et spiritalia, non in terrenis locis, sed in cœlestibus exspectanda. Gratia vobis et pax a Deo Patre nostro et Domino Quod vero ait: Benedixit nos in omni benedictione Jesu. (Ambr.) Gratiam Dei cum sanctis dicit esse B spiritali in cœlestibus, quasi jam in præterito factum et fidelibus, quem patrem nostrum appellat: quia ab sit, et non in futuro promissum, id est benedixit, et ipso sunt omnia et condita et restaurata; Christum non benedicturus est ; quæritur quomodo adhuc in autem Dominum nostrum, quia redemit nos offerens terra nos positos cœlesti benedictione benedixerit : se pro nobis. (Hier.) Sive ambo ad utrumque, hoc sive igitur, quod conversatio nostra in cœlis est est, et gratia et pax a Deo, tam ad Deum Patrem, (Philip. m, et non sumus de mundo isto, sed, depoquam ad Dominum Jesum Christum, sive ad singulos sita imagine terreni, portamus imaginem supercalereferenda sunt singula, ut gratia ad Deum Patrem,pax stis, et in carne non vivimus, sed in spiritu (I Cor. vero referatur ad Christum. Siquidem statim sequi- xv) et thesaurizamus nobis in cœlis, ubi et cor hatur: In laudem gloriæ gratiæ suæ, in quo gratificavit bemus, dicimur nunc cœlesti benedictione benedicti, nos in dilecto, ut gratia Patris in eo sit, quod Filium sive certe quod omnis benedictio spiritalis in Christo. pro salute dignatus est mittere: pax vero Filii in eo, licet in terra sit, tamen de cœlestibus computetur. quod per ipsum Patri reconciliati sumus, et destructo Benedixit nos,inquit,in omni benedictione spiritali in medio pariete, inimicitias in carne sua evacuans, fece- cœlestibus in Christo, in sermone Dei, et scientia, et rit utraque unum. Aliter, tunc gratia Dei proficit nobis, veritate, cæterisque virtutibus. Dupliciter autem leC si ingrati non erimus [Forsan deest auctori] salutisgendum: Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu nostræ, meritis nostris deputantes bona nostra; pacem vero reconciliationis servabimus, si nihil contrarium facimus ejus voluntati, qui nos pacificavit in sanguine suo. Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, qui benedixit nos in omni benedictione spiritali in cœlestibus, in Christo Jesu. (Ambr.) Benedixit nos in omni benedictione spiritali, id est, non mundana sed cœlesti benedictione, neque corruptibili, sed æterna, quia gloria Christianorum non in terra, sed in cœlo est, et est in Christo. Omne enim donum gratiæ Dei in Christo est, ut si quis spreto Christo benedici se a Deo putet, errare se sciat. (Hier.) Quomodo secundum substantiam atque naturam Deus bonus nos communione sui effecit bonos, et loquitur ad Israel: Sancti estote, quoniam et ego sanctus sum (Lev. xx); ita et ipse benedictus non præstat esse benedictos. Dat quippe legislator benedictiones, et benedictio Domini super caput justi, cujus benedictionis cognomentum habet Baruch, qui in lingua nostra benedictum sonat. Benedixit nos, non in una benedictione sed cuntis: non quod omnes omnia consequamur, sed dum singuli, vel singulas, vel plures ex omnibus habemus, omnes per singulas possidemus, et non in terrenis benedictionibus, sed in spiritalibus. Sunt quippe et terrenæ benedictiones, habere quempiam liberos, affluere opibus, honore et sanitate gaudere: quæ terrena benedictio usque ad irrationabilia jumenta descendit. Dictum quippe illis : Benedixit eis Dominus, : Christi; ut sit benedictus Deus, qui universorum conditor est et hucusque distinctio; deinceps inferatur : Qui est et Pater Domini nostri Jesu Christi; vel ita ut Deus et Pater ad Dominum nostrum in commune referatur. Benedictus Deus ejus, qui assumptus est hominis, et Pater ejus, qui in principio apud Deum fuit Deus verbum: non quod alius assumptus homo, et alius sit sermo, qui assumpserit; sed quod unus atque idem pro varietate causarum, nunc sublimis, nunc humilis prædicetur. Sicut elegit nos in ipso ante constitutionem mundi, ut essemus sancti et immaculati coram ipso. Pro constitutione mundi, in Græco scriptum est,πρоxатабоλñç тоU xooμũ, non ipsum autem ××TM×60λ, quod constitutio D sonat. Unde et nos propter paupertatem linguæ, et rerum novitatem, et sicut quidam ait, quod sit Græcorum et sermo latior et lingua felicior, conabimur non tam verbum transferre de verbo, quod impossibile est, quam vim verbi quodam explicare circuitu, Kataon proprie dicitur, cum quid deorsum jacitur et in inferiorem locum mittitur de sublimi, vel cum aliqua res sumit exordium. Unde et hi qui ædium futurarum prima jaciunt fundamenta καταβοληκέναι, id est deorsum initia fundamentorum jecisse dicuntur. Volens itaque Paulus ostendere quod Deus universa sit machinatus ex nihilo non conditionem, non creaturam atque facturam, sed xaτaboλv, id est, initium fundamenti ad eum retulit, ut non juxta Manichæum |