ONUS EGYPTI.

(Cap. XIX.) Ecce Dominus ascendet super nubem levem, et ingredietur Ægyptum,

et commovebuntur simulacra Ægypti a facie ejus. et cor Egypti tabescet in medio ejus.

Et concurrere faciam Egyptios adversus Egytios:

et pugnabit vir contra fratrem suum,
et vir contra amicum suum,
civitas adversus civitatem,
regnum adversus regnum.

Et dirumpetur spiritus Ægypti in visceribus ejus : et consilium ejus præcipitabo:

et interrogabunt simulacra sua, et divinos suos, et pythones, et ariolos.

Et tradam Ægyptum in manu dominorum crudelium,

et rex fortis dominabitur eorum,

ait Dominus Deus exercituum :

Et arescet aqua de mari,

et fluvius desolabitur, atque siccabitur. Et deficient flumina :

et attenuabuntur, et siccabuntur rivis aggerum. Calamus et juncus marcescet :

nudabitur alveus rivi a fonte suo,

Et omnis sementis irrigua siccabitur, arescet, et non erit.

Et merebunt piscatores,

et lugebunt omnes mittentes in flumen hamum, et expandentes rete super faciem aquarum (Al. aquæ) marcescent.

Confundentur qui operabantur (Al. operantur) linum, pectentes (Al. plectentes) et texentes subtilia.

Et erunt irrigua ejus flaccentia :

omnes qui faciebant lacunas ad capiendos pisces. Stulti principes Taneos;

sapientes consiliarii Pharaonis dederunt consilium insipiens.

Quomodo dicetis Pharaoni:

Filius sapientium cgo, filius regum antiquorum ? Ubi sunt nunc sapientes tui?

annuntient tibi, et indicent

quid cogitaverit Dominus exercituum super Ægyptum.

Stulti facti sunt principes Taneos,

emarcuerunt principes Mempheos,

deceperunt Egyptum, angulum populorum ejus.

Dominus miscuit in medio ejus spiritum vertiginis:

et errare fecerunt Ægyptum in omni opere suo,
sicut errat ebrius et vomens.

Et non erit Egypto opus,
quod faciat caput el caudam,

1 incurvantem et refrenantem.

In die illa erit Egyptus quasi mulieres,

1 Audiendus hic S.ipse est Pater, ubi suam istius loci versionem recognoscit, emendatque in Commentario: quem locum et Martianæus laudat.« In eo quoque, inquit,quod nos transtulimus, incurcantein et refrenantem, possumus dicere, incurvum et lascivientem,ut intelligamus senem et puerum. Nos autem verbum Hebraicum AGMON (1), dum celeriter quæ scripta sunt, vertimus, ambiguitate decepti,refrenantem diximus. » Et post pauca. « Melius, inquit, reor proprium errorem reprehendere, quam. dum erubesco imperitiam confiteri, in errore persistere. In eo quod transtuli, Et erit terra Juda Egypto in festivitatem pro festivitate in Hebræo legitur AGGA (N2), quod interpretari potest et festivitas: unde et Aggæus in festivum vertitur: etli

A

C

et cognoscent Egyptii Dominum in die illa, et colent eum in hostiis et muneribus: et vota vovebunt Domino, et solvent. Et percutiet Dominus Egyptum plaga, et sanabit eam,

et revertentur ad Dominum, et placabitur eis, et sanabit eus.

In die illa erit via de Ægypto in Assyrios, et intrabit Assyrius Egyptum, et Ægyptus (Al. Egyptius) in Assyrios,

et servient Egyptii Ass ur.

In die illa erit Israel tertius Ægypto (Al. Ægyptio) et Assyrio:

benedictio in medio terræ, cui benedixit Domi. nus exercituum, dicens: Benedictus populus meus Ægypti,

et opus manuum mearum Assyrio: hæreditas autem mea Israel.

(Cap. XX.) In anno quo ingressus est Tharthan in Azotum,

cum misisset cum Sargon rex Assyriorum, et pugnasset contra Azotum, et cepisset eam : in tempore illo locutus est Dominus in manu Isaiæ filii Amos, dicens ;

Vade, et solve saccum de lumbis tuis,

et calceamenta tua tolle de pedibus tuis. Et fecit sic, vadens nudus et discalceatus. Et dixit Dominus;

Sicut ambulavit servus meus Isaias nudus et discalceatus,

trium annorum signum et portentum erit super Ægyptum et super Ethiopiam;

Sic minabit rex Assyriorum captivitatem Ægypti, et transmigrationem Ethiopiæ,

juvenem et senem (Al. juvenum et senum) nudum et discalceatum,

discoopertis natibus, ignominiam Ægypti.

Et timebunt, et confundentur ab Ethiopia spe sua, et ab Egypto gloria sua.

mor, quod significantius Aquila transtulit yupov, cum aliquis pavidus et tremens circumfert oculos, et advenientem formidat inimicum. Ergo si voluerimus in bonam partem accipere, quod recordatio Judæ sit gaudii, recte festivitas dicitur: sin autem, ut arbitror, in timorem pro festivitate vertitur, intelligamus formidinem vel pavorem. »>

2 Præclarissimum omnibus doctis modestia ac humilitatis exemplum præbet S. Hieronymus 1. V. Comment-in Isaiam prophetam, ubi sesse reprehendens quod nimis festinus et præceps nonnulla capituli hujus verba non bene converterit in Latinum sermonem,ingenue hæc fassus est : « In eo quoque quod nos transtulimus, » etc., ut in Vallarsi nola. MART.

'Non bene legitur in mss. libris, et filia areæ meæ ; cum in Hebr. sit ben, id est filius. Quod autem dicitur, Tritura mea, et fili areæ meæ, ad Jerusalem apostropham facit,et ad templum quod in area Ornæ situm est; dicitque ad eam: O Jerusalem et popule fili templi mei, non tibi videatur incredulum esse quod dixi, non mea enim verba sunt, sed Domini, etc., MART.

Omnes mss. codices pro ad aquam, habent et aquam sed in Hebræo legimus ad aquas, ut sit sensus: Et lacum fecistis inter duos muros ad servan

AA facie enim gladiorum fugerunt, a facie gladii imminentis. a facie arcus extenti,

aut quasi quis hic?

quia excidisti tibi hic sepulchrum,

excidisti in excelso memoriam diligenter, in petra tabernaculum tibi.

Ecce Dominus asportari te faciet,

sicut asportatur gallus gallinaceus, et quasi amictum sic sublevabit te. Coronans coronabit te tribulatione,

quasi pilam mittet te in terram latam et spatiosam;

ibi morieris, et ibi erit currus gloriæ tuæ, ignominia domus Domini tui.

Et expellam de statione tua,

et de ministerio tuo deponam te.

Et erit in die: Vocabo servum meum Eliacim filium Helciæ,

et induam illum tunica tua,

et cingulo tuo confortabo eum,

et potestatem tuam dabo in manu ejus :
et erit quasi pater habitantibus Jerusalem,

et domui Juda.

B

C

D

natam.

cujus negotiatores principes, institures ejus inclyti terræ ? Dominus exercituum cogitavit hoc,

ut detraheret superbiam omnis gloriæ.

el ad ignominiam deduceret universos inclytos terræ.

Transi terram tuam quasi flumen, filia maris,
non est cingulum ultra tibi.
Manum suam extendit supra mare,
conturbavit regna:

Dominus mandavit adversus Chanaan,
ut contereret fortes ejus, et dixit:

Non adjicies ultra ut glorieris,

calumniam sustinens virgo filia Sidonis : in Cethim consurgens transfreta,

ibi quoque non erit requies tibi. Ecce terra Chaldæorum

talis populus non fuit,

Assur fundavit eam,

in captivitatem traduxerunt robustos ejus, suffoderunt domos ejus,

posuerunt eam in ruinam.

Ulutate, naves maris,

quia devastata est fortitudo vestra.

Et erit in die illa:

In oblivione eris, o Tyre, septuaginta annis, sicut dies regis unius :

Post septuaginta autem annos

erit Tyro quasi canticum meretricis. Sume citharam, circui civitatem, meretrix oblivioni tradita :

bene cane,

frequenta canticum, ut memoria tui sit. Et erit post septuaginta annos :

Visitabit Dominus Tyrum,

et reducet eam ad mercedes suas1:

Et rursum fornicabitur cum universis regnis terræ, super faciem terræ.

Et erunt negotiatio ejus, et mercedes ejus sanctificatæ Domino :

non condendur, nec reponentur

Quia his, qui habitaverint coram Domino, erit negotiatio ejus, ut manducent in saturitatem, et vestiantur usque ad vetustatem.

(Cap. XXIV.) Ecce Dominus dissipabit terram, nudabit eam,

et affliget faciem ejus,

et disperget habitatores ejus.

Et erit sicut populus, sic sacerdos :

et sicut servus, sic dominus ejus :

sicut ancilla, sic domina ejus :

sicut emens, sic ille qui vendit :

sicut fenerator, sic is qui mutuum accipit : sicut qui repetit, sic qui debet.

Dissipatione dissipabitur terra,

et direptione pra:dabitur.

Dominus enim locutus est verbum hoc. Luxit, et defluxit terra, et infirmata est: defluxit orbis,

infirmata est altitudo populi terræ.

Et terra interfecta 2 est ab habitatoribus suis : quia transgressi sunt leges (Al. legem),

et

rio S. ipse interpres. Hebræus tamen habet quod verbum occultare, oblegere, sive interius infectum aliquo vitio esse, significat. Usurpatur sæpe alibi de terra, ubi sensus est, quod effusum sanguinem tegat, atque in se peccatum suscipiat, hypocrisi quadam infecta, quod scelus dissimulet, et ferat nihilosecius peccatori fructus. Vid. Genes. IV, 11; Num. xxxv. 33; Job xvI, 18, et xx, 27; Jerem. I, 1 et 2, atque alibi: quibus testimoniis Vulgatæ lectio, infecta, potius asseritur, nobisque magis arridet.

mulaverunt jus,

dissipaverunt foedus sempiternum. Propter hoc maledictio vorabit terram, et peccabunt habitatores ejus,

Ideoque insanient cultores ejus,

et relinquentur homines pauci. Luxit vindemia,

infirmata est vitis,

ingemuerunt omnes qui lætabantur corde.

Cessavit gaudium tympanorum, quievit sonitus lætantium, conticuit dulcedo citharæ.

Cum cantico non bibent vinum :

amara erit potio bibentibus illam. Attrita est civitas vanitatis,

clausa est omnis domus, nullo introeunte. Clamor erit super vino in plateis : deserta est omnis lætitia : translatum est gaudium terræ. Relicta est in urbe solitudo,

et calamitas opprimet portas. Quia hæc erunt in medio terræ, in medio populorum :

Quomodo si paucæ olivæ, quæ remanserunt, excutiantur ex olea,

et racemi, cum fuerit finita vindemia. Hi levabunt vocem suam, atque laudabunt.

Cum glorificatus fuerit Dominus, hinnient de mari. Propter hoc in doctrinis glorificate Dominum : in insulis maris nomen Domini Dei Israel. A finibus terræ laudes audivimus, gloriam justi.

Et dixi:

Secretum meum mihi,

secretum ineum mihi :

Væ mihi prævaricantes prævaricati sunt, et prævaricatione transgressorum prævaricati sunt. Formido, et fovea, et laqueus super te,qui habitator es terræ

Et erit: Qui fugerit a voce formidinis, cadet in foveam;

et qui se explicaverit de fovea, tenebitur laqueo :

Quia cataractæ de excelsis apertæ sunt, et concutientur fundamenta terræ.

Confractione confringetur terra, contritione conteretur terra, commotione commovebitur terra,

Agitatione agitabitur terra sicut ebrius, et auferetur quasi tabernaculum unius noctis :

Et gravabit eam iniquitas sua, et corruet, et non adjiciet ut resurgat,

Et erit: In die illa visitabit Dominus super militiam cœli in excelso;

et super reges terræ, qui sunt super terram. Et congrebabuntur in congregatione unius fascis in lacum,

et claudentur ibi in carcere:

et post multos dies visitabuntur.

Et erubescet luna et confundetur sol,

cum regnaverit Dominus exercituum in monte Sion, et in Jerusalem,

et in conspectu senum suorum fuerit glorificatus. (Cap. XXV).Domine, Deus meus es tu, exaltabo te, confitebor nomini tuo: quoniam fecisti mirabilia, cogitationes antiquas, fideles, amen. Quia posuisti civitatem in tumulum, urbem fortem in ruinam; domum alienorum, ut non sit civitas, et in sempiternum non ædificetur. Super hoc laudabit te populus fortis,

civitas gentium robustarum timebit te. Quia factus es fortitudo pauperi,

fortitudo egeno in tribulatione sua :
spes a turbine.

umbraculum ab æstu.

Spiritus enim robustorum quasi turbo impellens

C

exspectavimus eum, et salvabit nos:

iste Dominus, sustinuimus eum,

exsultabimus, et lætabimur in salutari ejus. Quia requiescet manus Domini in monte isto, triturabitur Moab sub eo,

sicuti teruntur paleæ in plaustro.

Et extendet manus suas sub eo,

sicut extendit natans ad natandum :

Et humiliabit gloriam ejus cum allisione manuum ejus.

Et munimenta sublimium murorum tuorum condent.

et humiliabuntur,

et detrahentur in terram usque ad pulverem. In die illa cantabitur canticum istud in terra Juda: (Cap. XXVI). Urbs fortitudinis nostræ Sion salvator, ponetur in ea murus et antemurale. Aperite portas,

et ingrediatur gens justa, custodiens veritatem. Vetus error abiit :

servabis pacem, pacem,

quia in te speravimus.

Sperastis in Domino in sæculis æternis,

in Domino Deo forti in perpetuum. Quia incurvabit habitantes in excelso, civitatem sublimem humiliabit. Humiliabit eam usque ad terram, detrahet eam usque ad pulverem. Conculcabit eam pes, pedes pauperi, gressus egenorum,

Semita justi recta est,

rectus callis justi ad ambulandum.

Et in semita judiciorum tuorum, Domine, sustinui

mus te:

nomen tuum, et memoriale tuum in desiderio animæ.

Anima mea desideravit te in nocte :

sed et spiritu meo in præcordiis meis de mane vigilabo ad te.

Cum feceris judicia tua in terra, justitiam discent habitatores orbis. Misereamur impio,

et non discet justitiam :

In terra sanctorum inique gessit,

et non videbit gloriam Domini.

Domine, exaltetur manus tua, et non videant:

videant, et confundantur zelantes (Al. confunda. tur zelus) populi :

et ignis hostes tuos devoret.

Domine, dabis pacem nobis :

omnia enim opera nostra operatus es nobis.

Domine Deus noster, possederunt nos domini abs

et perdidisti omnem memoriam eorum. Indulsisti genti, Domine, indulsisti genti : nunquid glorificatus es?

elongasti omnes terminos terræ. Domine, in angustia requisierunt te,

in tribulatione murmuris doctrina tua eis.

Sicut quæ concipit (Al. concepit), cum appropinquaverat ad partum

dolens, clamat in doloribus suis :

sic facti sumus a facie tua, Domine. Concepimus, et quasi parturivimus, et peperimus spiritum:

salutes non fecimus in terra:

Ideo non ceciderunt habitatores terræ (Al. orbis). Vivent (Al. vivant) mortui tui, interfecti mei resurgent (Al. resurgant):

Expergiscimini et laudate qui habitatis in pulvere : quia ros lucis ros tuus,

et terram gigantum detrahes in ruinam. Vade populus meus, intra in cubicula tua, claude ostia tua super te.

Abscondere modicum ad momentum, donec pertranseat indignatio.

Ecce enim Dominus egredietur de loco suo.

ut visitet iniquitatem habitatoris terræ contra

eum :

et revelabit terra sanguinem suum,

et non operiet ultra interfectos suos.

(Cap. XXVII). In die illa visitabit Dominus in gladio suo duro,

et grandi, et forti, super Leviathan serpentem vectem,

et super Leviathan serpentem tortuosum : et occident cetum, qui in mari est :

In die illa vinea meri cantabit ei.

Ego Dominus qui servo eam,

repente propinabo ei :

ne forte visitetur contra eam,

Nocte et die servo eam.

Indignatio non est mihi :

Quis dabit me spinam et veprem in prælio ? gradiar super eam,

succendam eam pariter.

1 Canon Carcassonensis et aliquot mss. codices Bibliorum legunt ut Vulgata nostra Latina, Qui ingrediuntur impetu ad Jacob. At Canon S. Germani a Pratis, ms. Colbertinus Aniciensis prima manu. Sanctique Victoris Parisiensis codex vetustissimus n. 379: Qui egrediuntur, etc. Errore autem librariorum factum est, nisi nos fallat opinio, ut hi omnes libri, quos inspeximus, uno excepto S. Germanensi nostro num.164 scriptum habeant ad Jacob, pro a Jacob. Porro textus sacer Commentar. S. Hieronymi in Isaiam satis concordat cum nostra lectione, quia legimus ibi hoc modo: Qui egrediuntur de Jacob: quorum verborum sensus iste est : Postquam apostoli in toto orbe Evangelium prædicantes

A

B

D

Et erit in die illa

percutiet Dominus ab alveo fluminis usque ad torrentem Ægypti,

et vos congregabimini unus et unus, Israel. Et erit in die illa, clangetur in tuba magna, et venient qui perditi fuerant de terra Assyriorum, et qui ejecti erant in terra Ægypti,

et adorabunt Dominum in monte sancto in Jerusalem.

(Cap. XXVIII). Væ coronæ superbiæ ebriis Ephraim, et flori decidenti, gloriæ exsultationis ejus, qui erant in vertice vallis pinguissimæ, errantes a vino.

Ecce validus et fortis Dominus (Al. Domini, cum

.(לזני .Heb

sicut impetus grandinis,turbo confringens, sicut impetus aquarum multarum inundantium et emissarum super terram spatiosam. Pedibus conculcabitur corona superbiæ ebriorum

Ephraim.

Et erit flos decidens gloriæ exsultationis ejus, qui est super verticem vallis pinguium, quasi temporaneum ante maturitatem autumni: quod cum aspexerit videns statim ut manu tenuerit, devorabit illud.

In die illa erit Dominus exercituum corona gloriæ, et sertum exsultationis residuo populi sui: et spiritus judicii sedenti super judicium, et fortitudo revertentibus de bello ad portam. Verum hi quoque præ vino nescierunt, et præ ebrietate erraverunt :

Sacerdos et propheta nescierunt præ ebrietate, absorpti sunt a vino,

erraverunt in ebrietate, nescierunt videntem, ignoraverunt judicium.

Omnes enim mensæ repletæ sunt vomitu,sordium

dixerint: Faciemus pacem Christo, pacem faciemus ei qui in excelsis fuerint de semine Jacob, et in apostolicam pervenerint dignitatem, appellabuntur filii Jacob, etc. Hinc LXX, Qui veniunt filii Jacob. Non omittamus decem mss. codices, inter variantes lectiones Lucæ Brugensis, hanc cum Regiis Bibliis repræsentare lectionem: Qui egrediuntur impetu a Jacob. Consule adnotata ad hunc locum apud criticos. MART.

2 Omnes mss. ex pronuntiatione librariorum, ut putamus, corrupte legunt apulsos pro avulsos. Hunc versum notat ipse flieronymus in Commentariis, licet exscriptores in duos unum dividant in mss. codd. MART.