annuntiabit tibi, majores tuos et dicent tibi, patres A clam, per myrram mortificationem voluntatis. Item

principes seniorum et scribas. Ubi Christus nascere-
tur. Non dixit ubi natus est, ubi est? At illi dixerunt
in Bethlehem Judæ, verbis dicunt, quod factis ne-
gant, cæci palpant ut Isaac Jacob: dum ire negligunt,
quem adorando monstrant. Tres magi, tres filios Noe,
cum tribus muneribus, Trinitatem adorare signifi-
cant. Tunc Herodes, clam vocatis, hic defecit historia,
dum secreti indicat tempus stellæ, propter hoc di-
stant opiniones, quando magi venerunt. Nam post an-
num unum aut duos, alii dicunt: non in Bethlehem,
sed in Ægypto, inveniunt eum; et si in duodecim
dies, quomodo de longa terra Persæ vel Evilæ, Ara-
biæ vel Cedar in XII dies venire potuerunt? Sed
potest id facere Deus cujus verbo saxa volant, mon-
tes movebunt, cui natura est fieri quod jubet. Dili- B
genter tamen didicit ab eis tempus stellæ, id est, ut
a sciret in quo tempore: forte putavit quod ab ipso
natus esset filius, vel de suo genere.

Qui cum audissent regem, abierunt. Quando ad Christum quærendum mittit, audiendus est et quando ad se reverti jubet, contemnendus est. Cum enim Salvatorem in altum duceret, renuit, ipse non renuit dum vero deorsum dimittit et se adorare jubet, recusavit legaliter, Dominum Deum tuum adorabis, et reliqua. Sic illi exeuntes exire sciunt, redire nesciunt. Et ecce stellæ, quam viderant, et reliqua. Dubium fit ubi se abscondit, quando isti abierunt. Aliquid humani consilii: quia Dominus abscondit a cordibus nostris, ut etiam inquiratur. Stella, fides, an lex? Compunctio quæ nos ducit ad Christum, antecedebat eos, quando venerunt ad Christum, stella eos perduxit: nam ad Herodem stella eos non duxit. Herodes diabolum significabat, quia qui exiet de diaboli suggestione, ad Christum cum fidei stella vadit. Videntes stellam gavisi sunt, et reliqua, quia mos est omnibus, perditione b inventa gaudere ejus. Ideo ostendit, et excelsiorem puerum, quam suam matrem.

Et intrantes domum, et reliqua : utrum domum an diversorium? Et procidentes adoraverunt eum, ante stellam adorabant: cessavit creatura, dum creator adoratur. Et apertis thesauris suis, et reliqua: aurum regi, thus Deo, myrra sepulcrum. Utrum unus aurum, alius thus, tertius myrram obtulit: non scitur an unusquisque tria obtulit dona, aperte non dicitur, sed utrumque in figura. Non discordant, quia tres fideles unum sunt, et in unum essent tres fructus, tricesimus, quadragesimus, centesimus : tricesimus in fide Trinitatis, quadragesimus in perfectione actualis vitæ, centesimus æternæ vitæ contemplatione. Unusquisque tria offerebant, per aurum conscientiam puram, per thus orationem re

a Antea ut scissent. Paulo post supple Diabolus, aut quid simile, ubi dicitur, cum enim Salvatorem in attum, etc., quem significari nomine Herodis, Auctor

notat.

Scripserit, utut perquam barbare, Auctor, perditione inventa. Supra atque infra multa castigantur, quæ commemorare non vacat.

tria munera, cogitatio sancta, verbum bonum, et opus perfectum. Stella sic apparuit tantum in ejus nativitate, sicut columba in baptismo. Nam stella quando antecedebat eos, non longe a terra.

Et responso accepto in somnis, et reliqua. Ideo in somnis oculo clauso, ut Deum invisibilem, et incomprehensibilem adorarent, et vigiles non aperiantur oculi ad creaturas, sed ad creatorem. Ne redirent ad Herodem, id est, post pœnitentiam ad diabolum. Per aliam viam reversi sunt in suam regionem. Regio paradisus est. Ille per aliam viam regreditur, qui totam vitam suam emendat, et de pravitate venit ad sanctitatem.

L

Qui cum recessissent, ecce angelus Domini, et reliqua. Gabriel, fortitudo Dei dicitur. Dignum erat ut infirmitatem humanitatis fortitudo Dei confortaret. Et aliter quia tunc angelus nobis appropinquat, cum nos recesserimus ab Herode diabolo. Fugit in Ægyptum: fuga victoriam ostendit, sicut Jesu Nave quando dixit, Dividite vos, et ite in fugam donec cives foras exeant, postea convertite, et vincetis eos. Christus primus fugit, donec retro diabolum vincit. Sic Joseph in Ægypto a domina sua fugit inclyta, et postmodum ipse super Ægyptum rex fuit. Usque dum dicam tibi: hic ostendit quod non semper fugiendum est diabolum, ut Paulus apostolus ait: Resistite diabolo, et fugiet a vobis. Noctem hic dit, quod secessit litteræ tenebræ Legis apud Judæos post Christum usque hodie. Usque ad mortem HeCrodis: exspectat, id est, tres annos : gentiles significat Trinitatem credituros. Et non pervenit usque ad mortem. Herodes indicat Judæos, qui ad Christum veniunt post mortem litteræ Legis. Ex Ægypto vocavi filium meum, primi Moyses et Aaron provocant Christum.

Ꭰ

osten

Tunc Herodes videns, quod illusus sit a magis. Hic prophetia impletur, draco iste quem formasti ad illudendum eis. Et mittit et occidit omnes pueros, ut regem natum inveniret: hic plus illuditur, quos exstinctos putavit, vivos in paradisum misit. A bimatu et infra, id est, ab anno præterito et sequenti, quia infantiæ nomen annorum duorum. Vox in Rama, et reliqua. Rachel interpretatur ovis videns Deum : Rama excelsus. Rachel, Ecclesia, quæ plorat in valle lacrymarum, quos perdidit, qui ante peccaverunt, de quibus non vult consolari, quia non sunt Christiani. Rachel mater fuit Benjamin, sive quia ibi mortua est et sepulta, ubi parvuli occisi sunt. Defuncti sunt enim, et reliqua. Ideo synecdoche, pars pro toto.

Venit in civitatem Nazareth, id est, flos munditiæ; aptum fuit, ibi habitare, qui dixit, Ego sum e Restituimus utcumque sensum, quo penitus Martianæi editio carebat : Noctem hic, ostendit quod secessit litteræ tenebræ legis. Apud Judæos post Christum usque hodie, usque ad mortis Herodem exspeclas, etc. In sequentibus leviora alia pene innumera castigantur.

flos campi et lilium convallium. Archelaus, leo investi- A viperas pharisæi, et saducæi simulant qui matrem

In diebus illis. Non ad regem Archelaum dicendum, sed a xv anno Tiberii Cæsaris; quia in ipso anno factum est verbum Domini super Joannem, ante Christum, vox ante verbum, lucerna ante solem, flos ante fructum. Poenitentiam agite, et non operamini, quia opera foras corpora dicitur; agite interiori homini, de corde agatur. Pœnitentia vera est, amissa deflere, et poenitenda non committere. Appropinquavit enim regnum cœlorum: id est, B gitationes: arborum, peccatorum; vel radices filii,

catum, vivificat et satiat a: ita baptismus mari. Et A qui per membrum a Pilato crucifigi permisit. flas

quia duobus substantiis baptizantur, id est, aqua et vox sacerdotis, visibilem et invisibilem, corpus et animam. Ascendit de aqua, significat, postea ascendere per bona opera, et gradu humilitatis descendere: quia Jordanis descensio dicitur. Ecce aperti sunt cæli, id est, baptismum ostendit cœlum apertum est unicuique post culpam Adæ. Et vidit spiritum descendentem sicut columbam : ostendit quod in forma columbæ tantum, quia ab aere spiritus corpus accepit: similitudo columbæ ad hoc facta est, nam antea non fuit. Ideo in columba venit spiritus in Christum, quia avis mitis est: ita Christus mitis sine macula. Nam aliter, septem figuras habet columba, septiformis Spiritus significatur; et ideo per columbam venit spiritus in Christo, sicut stella quæ B nec antea fuit, nec postea. Vel ideo quia filius in corpore, quia sicut non potuissent homines præsentiam Filii Dei sustinere sine corpore: ita nec spiritum sine columbæ specie sustinuissent. Cur super apostolos in igne, et Christo in columba, ad litteram dicendum ostendunt. Et vox de cœlis, hic Trinitas comparatur. Vox Patris Filium dicit, spiritus per columbam. Hic est Filius meus, et reliqua : quia prius filius Adam displicuit, in Christo autem complacuit.

Tunc Jesus ductus est, id est, a Spiritu sancto duclus in deserto post baptismum: ostendunt quod per jejunium et orationem vincitur diabolus. Debemus et nos in desertum duci a vitiis, ut vincamus

tres tentationes in Adam prius diabolus exigit: per gulam dixit, gusta : per vánăm gloriam, eritis sicut dii per avaritiam, scientes bonum et malum; sed per has tres iterum tentavit Christum gula, de petra fieri panem per vanam gloriam, mitte te deorsum: per avaritiam, omnia tibi dabo, et reliqua. Sed qui eum in abyssum, verbo prædicationis, ducit: ostendit per has tres vincere diabolum. Hic ostendit verum Deum et verum hominem homo quem tentat diabolus, Deus est, cui angeli ministrabant. XL dies, decima sunt anni, ut sicut ab omnibus rebus decimas dare debemus : ita et dierum vitæ nostræ Deo decimas dare studeamus.

Quoniam angelis suis, et reliqua ut vicisset Christum exemplo, hoc sicut Christus illum exemplo suo vicit per scripturam. Sed diabolus non rectum illum psalmum de Christo intelligit: ait illi Jesus, Non tentabis Dominum Deum tuum, hic dicit : dum ego sum Dominus Deus tuus, cur me tentas?

Et ostendit ei omnia regna mundi: id est, aurum, argentum. Hæc omnia tibi dabo, et reliqua. Vere cadit, qui adorat diabolum; quicumque monachus principi propter mercedem curaverit, se diabolo mancipatur. Vade retro, id est, regnum tuum nunc, vel in judicio in infernum.

Dominum tuum adorabis, et reliqua per tria exempla Deuteronomii quo significatur Evangelium, id est, iteratio legis, Dominus diabolum vicit : item significat, id est, tentatio in David et Goliat. lapides, v libri Moysi: qui de uno occidit diabolum, id est, unum librum ut lapidem. Per 1 tentationes, id est, suggestio, delectatio, consensio; sed Christum per solam suggestionem tentavit, quia suggestio ex diabolo fit.

ipsa. Ut tentaretur a diabolo, id est, ut diabolum Cv
vinceret. Quadraginta diebus et quadraginta noctibus,
ne hæretici dicerent, quod nocte manducasset. XL
signum quod Moyses jejunavit in monte, et XL Elias:
et fuit cum discipulis suis quadraginta diebus post
resurrectionem et XL dierum diluvium, quia per
hac peccatum Adæ delere debuit. Postea esuriit,
indicat verum hominem, ut diabolus falleret ejus
nativitate.

:

Accedens tentator, id est, tamquam piscis tentat hamum, et vincitur: ut qui primum hominem per gulam vicit, a secundo per abstinentiam vincatur. Si filius Dei es, dic ut lapides, et reliqua per elymologiam, panis a pascendo, ut videret si de petra potuisset hoc facere: vel quia mystice diaboli cibus, homines lapidei et duri in peccato; sed ille, qui de aqua vinum, et de petra aquam produxit, potuit hoc si voluisset.

Non in solo pane vivit homo: et reliqua, id est, non vixisset homo, si non voluisset Deus, et jam panem manducasset, et si non manducasset panem, si voluisset, vixisset, sicut Moyses et Elias, XL diebus. Verbum Dei, animæ, id est, æternam vitam. In sancta civitate, id est, Jerusalem; super pinnam templi, id est, super murum arcæ maceria, elationem significant : non est, ut a capite se tentare dimisit,

a Corruptus locus sensusque est; sed quæ tuto emendare, non est in promptu, omnino non libet. b Antea Deuteronomio, qui significant Evangelium.

D

Cum autem audisset Jesus, quod Joannes traditus esset, secessit in Galilæam : id est, a Judæis, abiit ad gentes, vel relicta synagoga cum Lege sua, collocavit Ecclesiam et Evangelium. Galilæa, volubilitas dicitur ad eos venit qui de malo ad bonum veniunt: et quia pro sanitate puella venit, et mulierem in via sanavit, significat synagogam et Ecclesiam. Relicta civitate Galilæa, venit in Cafarnaum: villa pulcherrima figurat Ecclesiam. Nazareth flos dicitur : quia de flore fructus fit; Cafarnaum villa pinguedinis: lux illuminat, et pinguedo sanguine caret. Ostendit, quod Christus a flore litteræ legis, pervenit ad fructum pinguedinis Evangelii lucis, id est, scientiæ.

e In finibus Zabulon, et Nephthalim Zabulon, habitatio pulchritudinis dicitur: Nephthalim, oblivio dicitur. Hic ostendit quia qui obliviscitur peccata sua, ipse in pulchritudine habitat. Trans Jordanem, et reliqua quia pro timore gentium populorum, iste in nocte manebat in campo.

Vidit lucem magnam, ut dicit: Lux orta est eis, Leviora dissimulamus.

e Verba in finibus superiorem proxime sectionem claudebant.

543

544

qui sedebant in tenebris, id est, ignorantiæ peccato- A parvulos venire. Decapoli: id est, qui verba Legis rum, lux orta est eis, id est, Christus.

Pænitentiam agile, id est, vinum in vulnere ponite; appropinquavit enim regnum coelorum, id est, oleum in vulnus: consolationem dat, quia in Veteri pecora immolabant, in Novo unusquisque Domino offeret. Ambulabat, ostendit nobis in mundo esse præsenti, transiendo, non amando. Juxta mare, mundana carne, mare Galilææ, ipse est stagnum Genezareth, lacus salinarum, et mare Tiberiadis, et lacus Cineret.

observant, et de Jerusalem, id est, quod videntes pacem, Christum secuti essent, et de Judæa: id est, qui per confessionem secuti sunt Christum.

Videns autem Jesus turbas. Item quatuor turbæ secutæ sunt Christum, et ipsæ quatuor sequuntur Ecclesiam; prima ut Christum per timorem et amorem, item ad Ecclesiam veniunt: secunda, qui pro cupiditate cibi aut potus: tertia, pro invidia, ut habeant quod accusent: quarta doctores. Christus deserto, in nave super mare; hæc tria nobis relintria refugia habuit, ut fugeret turbas, in monte, in quit in altitudinem mandatorum descendere in deserto, deserere vitia, et in unitatem Ecclesiæ intrare. Navis Ecclesiam significat: ut qui habet

Venit post me, et reliqua: id est, animas trahere de pelago peccati ad littus requiæ æternæ, quia mos est piscantibus navem et retem in mare habere: ita apostoli Ecclesiam, Evangelia, et mundum, pisces, homines mittentes retias in mare, prædicationem B gubernatorem et navigatores, et aqua, qui jactant, in mundum.

:

Illi, relictis retibus et patre, secuti sunt eum. Idem, patre diabolo retias habitationis, et negotia sæculi. Petrus et Andreas retias miserunt in mare: ostendunt, quod Dominus elegit alios cupientes, mundi adhærentes. Jacobus et Joannes retias referebus cerunt, ut mitterent eas in mare, id est, quod elegit alios cupientes adhærere rebus mundi. Quis plus reliquit de his quatuor? Petrus et Andreas plus reliquerunt, quia propria eorum sunt, nam his duobus : aliis fuit non sua.

Faciam vos, et reliqua. Mutavit affectum, non officium, sed his quatuor, hæc est prima quadriga : nunc bini et bini mittuntur in Ecclesiam, sicut in arca Noe. Bini et bina animalia, quatuor virtutes significant: justitia, prudentia, fortitudo, temperantia. Per tres vocationes vocati sunt populi: prima per Joannem, ad amicitiam, ecce Agnus Dei: secunda, ad credulitatem, Joanne dicente, Hoc primum signum fecit Jesus in Cana Galileæ, ut crederent in eum discipuli ejus tertia vocatio ad apostolatum, Venite post me, et reliqua.

Circuibal Jesus totam Galilæam, et reliqua. Sicut Gedeon vincebat Philistinos, ita Christus dæmonia. Docens, id est, ea quae legis erant : prædicans, id est, Evangelium. Omnem languorem, id est, medicus fuit populi, id est, Israel: languor corporis, infirmitas animæ.

C

Et abiit opinio ejus in totam Syriam: id est, in omnes gentes. Omnes male habentes, id est, multis D peccatis insani fuerunt, vel mala fide. Et quia dæmonia habebant: id est, in anima idolis creditur : lunaticos, id est, lunatici putabant de ortu lunæ infirmitates.

Obtulerunt ei paralyticos: id est, pigri ad bonum agendum. Et seculæ sunt eum turbæ multæ, id est : primo discipuli ad fidem : secundi infirmi pro sanitate tertii legis periti, ad reprehendendum : quarti pauperes, pro eleemosyna quintæ mulieres, ne ipsæ desperarent: sexti parvulorum, ut dixit: Sinite

hi de nave. Idem episcopi, et laboratores, et qui ministeria intus faciunt, et tres offendunt naves, periculum in undis, in vento, in silice: sic Ecclesiæ periculum undis, tentationis diaboli, in vento peccatorum, in silice, falsis fratribus. Quando ascentemplativa: quando descendit, docet practica, debat in montem significabat theorica, id est, conid est, actuale. Et cum sedisset, indicat incarnationem ejus non apparuisse, quia qui sedit, vestimento corpus suum defendit.

Accesserunt ad eum discipuli ejus : id est, corpus et anima. Et aperiens os suum, id est, qui aperuit ora prophetarum. Beati pauperes spiritu, id est, qui possint. Beati mites, id est, qui nulli malum pro pro Spiritu sancto pauperes sunt, cum divites esse malo reddit; quoniam ipsi possidebunt terram, de qua dicitur, credo videre, et reliqua. Beati qui lugent nunc, non de omni fletu hoc dicit: sed de tribus, quos sæculum oportet habere: primum fletum pro peccato suo secundum, pro peccato proximi: tertio pro amore cœlesti. Lacrymæ tres naturas habent: amara, pro peccato non flere: calida, per calorem charitatis proximi deflere delicta, a jacent a cœlo, pro ejus amore flere. Tribus causis lacrymæ funduntur pro recordatione, pro timore futuri, pro peregrinatione.

Beati qui esuriunt, et reliqua: id est, cui non sufficit quidquid boni facit, nisi amplius facere vult. cordes: id est, qui miserentur, de miseria liberanIpsi saturabuntur, id est, in regno Dei. Beati miseritur, et cum dono suo in cœlum vadent. Beati mundo corde, id est, qui puro corde; non tangitur ulla conscientia peccati, quia mundus Deus mundos corde respicit.

Beati pacifici id est, in quatuor partes; inter Deum, et hominem et proximum, inter hominem et diligere. amicum suum. Oportet vitium odire, et hominem

Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam, id est, in Christo. Hæ octo beatitudines ad octo ho

a Fortasse placens cœlo: sed non libet augurari neque operæ pretium est. Innumera alia taciti emendamus.

mittit. Minimus vocabitur in regno cœlorum, id est, in Ecclesia. Nisi abundaverit justitia vestra plus quam scribarum et pharisæorum : quia illi magna docebant, et modicum faciebant, vel quia alia mandata de lege repudiabant: quæ non amabant, non dicebant, et quæ amabant, dicebant.

mines pertinent, qui fuerunt in arca, et modo debent A est, qui aliis minime prædicat, et sibi majora comesse, quia septem mulieres unum virum habuerunt Christum id est, in resurrectione. Hæ octo beatitudines in Christo complentur. Beati pauperes spiritu: Filius hominis non habet ubi caput reclinet. Beati mites: Discite a me, quia mitis sum. Beati qui lugent: Videns civitatem flevit super eum. Beati qui esuriunt: Meus cibus est ut faciam voluntatem Patris mei. Beati misericordes, id est, Misericordiam volo, et non sacrificium. Beati mundo corde, id est : Estole sancti, quoniam ego sanctus sum. Beati pacifici : Pacem meam do vobis, et reliqua. Beati qui persecutioneni patiuntur, id est : Si me persecuti sunt, et vos persequentur.

Vos estis sal terræ: Id est, apostoli et doctores dicuntur: terræ, hujus mundi dicitur. Quod si sal evanuerit, et reliqua. Si doctor erraverit, in quo B emendatur? Sal saporat, vermes occidit. Projiciatur et conculcetur ab hominibus, id est, exeant extra Ecclesiam, et reputentur in parte gentilium. Vos estis lux mundi: id est, quia lux absconsa revelat, et tenebras illuminat: ita et vos tenebras peccatorum illuminate. Alias vero, sicut sol semper in cœlo manet: ita et vos ibi manete.

Non potest civitas abscondi: Id est, Ecclesia, super montem, id est, super Christum. Neque accendunt lucernam, id est, apostolos et doctores. Non ponunt sub modio, id est, sub timore, vel amore. Quatuor similitudines habent apostoli sal, sol, lucerna, civitas. Super candelabrum, id est, Ecclesia. Ut luceant omnibus qui in domo sunt: id est, in Ecclesia, vel in mundo. Sic luceat lux vestra, id est, doctrina, sive bona opera. Et glorificent Patrem vestrum, id est, in benefactis vestris.

Nolite putare, quia non veni solvere legem : Id est, quodcumque opus factum est, ipse implevit. Quando filii Israel peccaverunt, Moyses et Levi tres gladios ad vindictam super eos acceperunt, quod Christus fecit cum dixit: Non veni pacem mittere, sed gladium. Et implere, id est, quod minus erat, quia vetus Lex, si quis adulterasset, puniri jubebat : nunc autem non solvitur, sed impletur, cum dicitur : Qui viderit mulierem ad concupiscendam eam, et reliqua : et iterum: De omni verbo otioso, rationem reddere in die judicii. Ecce non veni solvere legem, sed augere quod vetus non dixit.

Audistis quia dictum est antiquis, non occides: id est, non solvere legem. Qui irascitur fratri suo : id est, ira in corde sine voce, reus erit in judicio, id est, in die judicii. Racha, id est, vacuus vel inanis. Fatue, id est, sine cerebro: reus erit gehennæ ignis, id est, gehenna duplex pœna, eo quod animam et corpus punit.

Si offeres munus tuum ad altare, et reliqua vade reconciliari fratri tuo: id est, munus, orationem, oblationem aut teipsum ad communionem offers: numquam ad Ecclesiam veniendum est, usquequo fratri non reconciliaberis. Relinque ibi munus tuum: quomodo hoc impletum erit? pariter ambos increpat, si est in propinquo, bene, et si longe, mente tamen debet reconciliare, et jam quod dictum est, cum omnibus hominibus pacem habere.

Esto consentiens adversario tuo, id est Evangelium : dum es in via cum eo, id est, in ista vita: sive adversario tuo diabolo, ut non facias quod suggerit tibi, ne tibi augeatur pœna pro tuo peccato. Si infans gladium petit, non ei porrigas, unde se pungat: et sic ei consentis. Ne forte adversarius tradat te judici, id est, ne lex Evangelii tradat te Christo judici: quia C non consensisti Evangelio, ministro, id est, angelo, qui animas in pœnam mittit in carcerem, id est, in infernum.

Amen dico vobis. Amen, id est, vere, sive fideliter. D lola unum, nomen litteræ, quæ uno ducto: fit deca a littera, id est, decem verba Legis, apud Græcos litteræ, quod nos unum diximus. Unus apex, unum punctum, ad litteram; ad sensum autem, minima mandata Legis. Donec omnia fiant, quia quæ lege minima fuerunt, plena mysteriis fiunt; iota vetus Lex, apex Nova.

Qui enim solverit unum de mandatis istis minimis. Id est, qui multum docet, et minime implet. Pharisæi excolantes culicem, et camelum glutientes: id

Videtur de iota littera, quæ et decem numeri apud Græcos nota est, dicere. Sed depravatus adeo

Non exies inde, id est, quia de inferno nemo exit, donec novissimum quadrantem reddat: donec, pro semper accipitur. Quadrans est quarta pars nummi, quæ pro lavatione in mercede datur, vel pro minimo peccato dicitur quadrantem reddere, in infernum mitti, vel quia homo de quatuor elementis factus est. Audisti quia dictum est antiquis, Non machaberis, id est, non adulterabis. Qui viderit mulierem ad concupiscendum eam. Duæ concupiscentiæ sunt, prima, quam si possibilitas sequatur affectus, operis non sequitur : secunda quæ consummatur, si possibilitas suppetat: mochatus in corpore, et in corde fit.

Si oculus tuus dexter scandalizat te: erue eum, et projice abs te. Id est, princeps vel doctor tuus, erue, id est, separa eum a te, si te Dei servitio prohibuerit; unum membrum tuum, id est, melius est tibi ut princeps pereat, quam cum illo vadas in infernum. Oculus, id est, desiderium tuum, quia corpus per illum in gehennam mittitur. Dextra manus, id est, minister, aut ira tua: scandalizat te, id est, amanda a te manus, id est opus malum abscide.

Non jurare id est, non perjurare: non jurare omnino id est, numquam jurare: neque per cœlum, quia contextus est, ut cum alia sexcenta hactenus emendaverimus, hic tantum pro x immutare audeamus.