Quanquam etenim ridenda putem, quæ somnia cun-
Credula narrat anus tremulos ad lampadis ignes, [que,
Cum noctes produxit hiems, puerique trementes
Informes metuunt umbras, simulataque monstra,
Et latos rictus oculosque immane micantes;
Sæpe tamen simulacra modis pallentia miris
Impositi frustra claustra effregisse sepulchri
Certa fides, resque ipsa probat cogitque fateri.
Vera cruentatos violati Cæsaris umbra
Ostendit trepido vultus, frontemque minacem,
Fatalesque tibi promisit, Brute, Philippos.
Præterea, defessa gravi cum corpora somno
Languescunt, oculosque ligârunt mollia vinc❜la,
Evigilant ignes animi, variæque recursant
Errantes species, et mens sine pondere ludit.
Causidicus renovat jurgantis prælia linguæ,
Milesque occisos iterata interficit ira:
Et quos accendit vigilanti Phyllis amores,
In somnis Corydon suspirans nutrit amores;
Sideribusque pares oculos, frontisque politum
Marmor, purpureisque rosis immista genarum
Lilia miratur, mentitaque basia libat,
Basia, quæ negat ipsa, ultro dat blandior umbra.
Ergo incorpoream mentem fateare necesse est,
Quæ varias rerum sopito corpore formas
Pingit, divitiisque suis animosa superbit.
Quinetiam, nec causa sui nec conscia motus
Materies fertur, quam si vis nulla cieret,
Staret, perpetuoque ignava quiesceret ævo.
Hinc igitur mentis vires, hinc igneus ardor
Fluxere? et variis corpuscula percita plagis
Eliciunt sensum, veluti latitantia produnt
Collisi silices inclusæ semina flammæ ?
Hinc ratio fluxit? celeri quæ concita cursu
Pervolitat superi flammantia mœnia cæli,
quæ cæruleo mersit natura profundo
Cernit, et immensi pandit penetralia mundi?
Non adeo rapidis venti vis evolat alis:
Non adeo celeri conspergit lumine terras
Exoriens Deus auricomus, cum nocte fugata
Egit equos volucres, radiantemque ignibus axem.
Cantabrigiæ, in Magnis Comitiis, 1714.
RATIONES BONI ET MALI SUNT
ÆTERNÆ ET IMMUTABILES.
Tu, quicunque simul confundis fasque nefasque,
Virtutemque nihil censes, nisi nomen inane,
Ni contra leges et consuetudo valerent:
Siquis forte tibi, pleno cum sol nitet orbe,
Jamque dies medius cælo spectabilis alto est,
Esse diem medium, solemque nitere negaret;
Nonne hominem egregie demirareris ineptum,
Ut mentis prorsus vacuum, vacuumve pudoris?
Tu tamen et vitii, fortis patronus et acer,
Causam agis? et sanum credis te, animoque valentem ?
Credideris licet, atque deos jures licet omnes;
Non tamen efficies, quin te vicinia tota
Vitet, uti medicis caput insanabile centum.
Aurea cum primis acta est mortalibus ætas,
Necdum Astræa hominum commercia fugerat insons
Quisque fidem coluit, manibusque et pectore purus
Traduxit vacuam scelere et formidine vitam.
Non quia lictoris virgas sævamque securim
Sanguinei extimuit; sed nondum exempla parentum
Exciderant animo, nec longe a fonte remotus,
Cœnosas haurire infelix cœperat undas.
At simul ejecto vitia irrupere pudore, Disrupto rapidus veluti solet obice torrens ; Condere tum leges, siquos reverentia divûm Movit adhuc, cœpere, fides ne, sacraque jura, Ipsaque virtutis penitus monumenta perirent.
Quod si non aliqua, ut misere contendis, inesset Vis nativa Bono, quæ lege antiquior omni, Cur non, cum in vitium proni rapiamur, honestis Postpositisque bonis, inhonesta et prava jubentur?
Scilicet æterna est virtus, quæ, Regule, visa est, Tam formosa tibi: certe dea, Regule, visa est, Ausus eras præ qua lacrymantes rejicere a te Uxorem, natosque tuos, certusque redire, Pœnorum rabiem atque ultricem temnere mortem. Ergo etiam seri, post tot quoque sæc❜la, nepotes Divinum exemplar tacito venerantur honore.
At, lucis metuens, tenebras, et noctis opaca Tegmen amat vitium; sed nec densissima noctis Umbra valet miserum a seipso, celare nocentem. Intus agit stimulos mens conscia seque flagello Insequitur cæco, tortore ferocior omni.
Nec quenquam ergo adeo rationis egere putarem, Qui, si, quod turpi satagit conquirere fraude, Lucrari illud idem posset sine fraude, negaret; Et voti nollet fieri, nisi crimine, compos.
Jam, sibi qui ignoscit propriis vitiis satis æquus, Censorem mendosus agit; desævit et ipse, Censura dignum si quidquam admiserit alter.
Rusticus olim adiit consultum juris, ut aiunt, Percontaturus quid lex sentiret in hac re: "Bos vicini," inquit, "sepem perrupit, agelli Tutelam nostri, et viridem pede pressit aristam,""Pressit aristam, ais? et sepem perrupit? abito Securus; causa vinces: mî crede resartum Hoc tibi prægrandi præsto cum fœnore damnum.” Rusticus hic,-"satis est: bos nam tuus"-" imo,” ait alter,
"Si meus, est longe res jam diversa profecto."
Quam ridenda tuos bene pingit fabula mores!
Qui, si de propriis perdas quid vive dolove,
Protinus exclamas, et juras, ut tuus est mos,
Nil superi curant mortalia? fulmina cessant
Cur tam formidata, et vindex flamma Tonantis?
Jam virtus non umbra tibi est, jam fasque nefasque
Sunt aliquid; cælesti agnoscis origine nata.
At violata fides si te ditaverit auro,
Tum superûmque minas et bruta tonitrua spernis,
Sub pedibusque jacent leges, et vincula sacra.
Nequicquam; namque haud virtus mutabilis auræ
Arbitrio popularis, honore orbabitur æquo;
Ante etenim versus cedet color ater in album,
Ante diem Luna efficiet, Phoebusque tenebras,
Quam diva exciderit solio, quo fixa per omne
Perstitit, et perstabit in omne immobilis ævum.
Cantabrigiæ, in Comitiis prioribus, 170.
|