Oldalképek
PDF
ePub

nisi Filius, et que................. vit Fili........ nisi Pater, etc. A quoniam consummatum erat vinum nuptiarum; et ita Sanctus Irenæus in lib. I contra Hæreses tom. 1, pag. 122, nemo cognoscit Patrem, nisi Filius, neque Filium, nisi, Pater, etc.

Matth. cap. II, 9. Vercellen., et nolite existimare. Veronen. et Brixian. et nolite præferre vos. Codex quoque regio-Gallicanus S. Hilarii tract. in Psalm. LXV, relatus ab editoribus S. Mauri tom. 1, pag. 201, habet, præferre, etc.

Matth. cap. v, 11. Vercellen., cum vos maledicent, et persequentur, et dicent omne......... justitiam. Veron., cum vos maledi..... quent....... cent omne malum adversum vos propter justitiam. San-Germanen., maledicent, et persequentur, et dicent omne malum adversum vos propter justitiam, et ita S. Ambrosius in lib. 1 de Offic. Ministr. cap. 16, pag. 17, et in B lib. 1, cap. 3, pag. 73. Ililarius quoque diaconus, sub Ambrosii nomine vulgatus, in comment. in epist. S. Pauli ad Rom. pag. 52, cum vos persequentur, et dicent omne malum adversum vos propter justitiam. Item Brixian., persequentur.

Matth. cap. x, 10. Vercelien. neque virgas; et ita legunt Steph. codd. 10. Bodl. 4, Vesul. 1, Hant. 1, Usser. 2, Laud. 2, aliique quamplurimi vetustissimi, de quibus late Millius. Huic lectioni consentit etiam Lucas cap. IX, 5.

Matth. cap. x, 42. Vercellen., peribit merces ejus. Veron. peribit merces sua. Vulgata Italica initio legebat, peribit merces vestra, inquit Millius in Proleg. pag. 42, cum S. Cypriano. Hodierna lectio, Marci esse videtur, huc jam olim translata.

Matth. cap. XII, 13. Vercellen. ut videntes non vidcant, et audientes non audiant. Veron. et San-Germanen, ut videntes non videant, et audientes audiant, et non intelligant. Corbeien., ut videntes non videant, et audientes non audiant, neque intelligant. S. Irenæus, ut videntes non videant, et audientes non audiant, intelligentes non intelligant.

Matth. cap. xvi, 22. Verceilen. propitius tibi, Domine, non erit istud., et ita S. Hilarius in lib. vi de Trinitate tom. 11, pag. 162. Veron. absit a le, propitius esto, Domine, non erit istut. Brixian. propitius esto tibi, Domine, etc., et ita S. Hilarius, loco laudato, in quodam codice Vaticano; itemque in Comment. in hunc Matthæi locum.

S. Gaudentius in Sermon. vIII, p. 88 et p. 97, consule Cl. Galeardi Editionem. Veronen. et vinum non habebant, quoniam finitum erat vinum nuptiarum. Corbeien., et vinum non habebant, quoniam consummatum est vinum nuptiarum.

Joann. cap. 1, 36. Vercellen. qui in dicto inobaudiens est Filio, S. Cyprianus in lib. 11 adversus Judæos cap. 27, pag. 361, qui dicto non audiens est in Filium. Quidam ms. cod. ejusdem operis S. Cypriani in loco citato habet, qut in dicto inobediens est Filio. Veronen. Corbeien. et Brixian. qui autem non credit Filio. S. Augustinus in Enchirid. de Fide, Spe, et Charitate, tom. vi, pag. 209, qui autem non credit in Filium.

[merged small][merged small][ocr errors]

Joan. cap. x11, 35. Vercellensis, Veronensis, et Corbeiensis, Adhuc modicum tempus. Brixian. Adhuc modicum temporis. TextusGræcus quoque addit xpóvov, id est tempus; quæ vox in Vulgata aliisque codicibus nonnullis desideratur.

Joan. cap. xiv, 7. Vercellen., Si me cognovistis, et Patrem meum cognovistis. Veron. et Corbeien. si cognovistis me, et Patrem meum cognovistis. S. AugustiCnus in Joan. Evangel. cap. 14, Tract. 71, et 72, tom. m, par. 2, pag. 683, si cognovistis me, et Patrem meum utique cognovistis. Erasm. et Gall. mss. itemque S. Irenæus in lib. iv, contra hæreses habent, si cognovistis me. Et ita S. Hilarius in lib. vn de Trinitate, tom. II, pag. 202.

Matth. cap. xvii, 20. Vercellen., genus Dæmonii. D Veronen., genus Dæmoniorum. S. Ambrosius quoque in epist. 42 prim. class., pag. 969, et in epist. 63, pag. 1026, addit, Dæmoniorum.

Matth. cap. xxv, 41. Vercellen., quod paravit Pater meus. Veron. et Corbeien., quem paravit Pater meus. S. Irenæus in lib. I, contra hæreses tom. 1, pag. 221, et in lib. iv, pag. 273, quem præparavit Pater meus, et ita lectio antiquæ versionis Italicæ, quam edidit Cl. P. domnus Martianæus.

Matth. cap. xxv, 29, Vercellen., Veronen. et Corbeien., quod habet, auferetur, et ita S. Hilarius in Commentar. in Matthæum, cap. 27.

Joann. cap. 1, 3. Vercellen. et vinum non habebant,

Joan. cap. xiv, 10. Vercellen., Veronen. et Brixian., non credis? et ita S. Hilarius in lib. vn de Trinitate, tom. II, pag. 202, et quidam mss. cod., S. Ambros. in lib. 1 Exposit. Evangel. sec. Luc. p. 1267. S. Augustinus vero in Sermon. ad Catechumenos, tom. IV, pag. 559, annon agnoscis ? Joan. cap. xvi, 14. S. Hilarius in lib. Brixian., clarificat.

Vercellen. honorificavit; et ita de Trinitate, tom. II, p. 47,

Joan. cap. xx, 22. Veron., hoc, et ita S. Ambrosius in exposit., Psalm. cxvin, pag. 1092.

Joan. cap. xx, 23. Vercellen., si cujus remiseritis peccata, remissa erunt illi, si cujus tenueritis, tenebuntur. Veron. et quorum detinueritis, detenta erunt, et ita S. Ambrosius in lib. de Exhortatione Virgin. cap. 5, et lib. 1 de Poenit. cap. 2, pag. 391, Gat. ... remittentur eis, et quorum detinueritis, detenta sunt. Brixian. si cui remiseritis peccata, remittuntur ei, si cujus detinueritis, deinebuntur. S. Cyprianus in Epistola 75, pag. 202, si cujus remiltentur illi, et

si cujus tenueritis, tenebuntur.

Luc. cap. 1, 50. Vercellen., in sæculorum sæcula. Veron., in sacula sæculorum. Corbeien. et Brixian.,

in progeniem el progeniem, Gat. in progenie et pro- A nasio. Item S. Irenæus in lib. IV contra Hæreses genies. Duo Biblia Lat. reginæ Suecorum mss. in pro. genies et progenies.

Luc. cap. 11, 33. Vercell., Veronen., Corbeien. et Brixian. post verbum erat, habent Joseph, pro, Pater ejus, o Joseph irrepsit ex margine, ut conjicit Millius in Proleg. pag. 44.

Luc. cap. 11, 34. Vercellen., contradicitur, et ita quidam miss. codices et editiones S. Hieronymi in Epist. 120 ad Hedibiam.

Luc. cap. iv, 1. Vercel. et Veron. ab Jordanen. Brix. ab Jordane, et ita S. Ambros. in lib. 1 de Spir. Sanet. cap. 9, pag. 618.

Luc. cap. v, 20. Vercel., Veron. et Corb. remissa sunt. Brix. dimissa sunt, et ita S. Ambr. lib. in de Fide, cap. 2, pag. 499.

Luc. cap. ix, 22. Vercellen., et post tertium diem, et ita Tertullianus pag. 435, Veron., et post dies

tres.

Marc. cap. vin, 38. Vercellen., Veron. et Brixian., confundet eum; et ita S. Ambrosius in lib. de Fide, cap. 13, tom. 1, pag. 516, et S. Augustinus in Speculo de Evangelio, secundum Marcum, tom. in, part. 1, pag. 764.

Mare. cap. XIV, 56. Vercellen., non erant æqualia testimonia eorum. Græcus, καὶ ἴσαι αἱ μαρτυρίαι οὐκ a, qui ad verbum sonat, et æqualia testimonia non erant.

Luc. cap. n, 22. Vercellen., et cum expleti essent. S. Ireneus in lib. vi contra Hæreses tom. 1, pag. 187, cum impleti essent. S. Ambrosius in lib. 11 de С Abraham tom. 1, pag. 335, cum dies quadraginta complerentur.

Matth. cap. v, 4. Vercellen., hæreditate possidebunt terram. Brixian. hæreditabunt terram, et ita Sanctus Irenæus in lib. 1 contra Hæreses, pag. 210, et S. Cyprianus in lib. 1 Testimon. cap. 5, p. 373.

rebitur

Matth. cap. v, 7. Vercellen. . . . . . Deus. Suppletur lacuna ex Veronen. et San-Germanen., qui habent, ipsis miserebitur Deus, et ita Sanetus Ambrosius ir lib. de Offic. Ministr. cap. 16, p. 17.

Matth. cap. x, 23. Vercel., Veron. et Corbeien. post illa verba, fugite in aliam, habent quod si in aliam (Vercellen. in alteram) persequentur vos, fugite D in aliam (Corbeien. in alteram ). Nonnulli Græci codices manu exarati, de quibus Millius in Var. Lect. similiter post illa verba fugite in aliam, hæc addunt, quod si persecuti vos fuerint in altera, fugite in aliam. S. Ambrosius quoque in libro de Fuga Sæcul. cap. 4, pag. 425, quod si in aliam persequentur vos, fugite in aliam, et ita versio Saxonica.

Matth. cap. xx1, 37. Vercellen., Veron. et Corbeien., Filium suum unicum, et ita S. Irenæus, S. Ambrosius et Lucifer Calaritanus. Brixian. pariter håbet, filium suum unigeni!um.

Matth. cap. xx1, 37. Vercellen. et Veronen. misit illis, et ita Lucifer Calaritanus in lib. 1, pro S. Atha

tom. I, pag. 277, et S. Ambrosius in lib. v, de Fide cap. 7, pag. 567, misit eis.

Matth. cap. XXIV, 36. Vercellen. et Brixian. habent, neque Angeli cœlorum, neque Filius. Veron, et Corbeien. neque angeli cœlorum (Corbeien. sed nec, etc.) nec Filius: ex S. Marco qui, cap. xш1, 32, addit, neque Filius. Hæc verba apud Matthæum inde translata leguntur in codice quoque Cantabrigensi, Chrysost. Paris. cod. 6, aliisque nonnullis relatis in Var. Lect a Millio. SS. Hilarius, Ambrosius, Augustinus, Theophylactus eadem verba hoc loco interpretantur: hinc tamen non jure collegeris, illos eadem in suis libris habuisse. Illa quippe ex Marco mutuabantur, ut Arianis responderent. Animadvertit B S. Hieronymus, hæc non fuisse in libris Origenis et Pierii. Habentur tamen in Veteri Vulgata Martianæi. Locus hic magnarum litium seges fuit Catholicos inter et Arianos; cum hi ex eo falso colligerent, Deum non esse Jesum, cum aliquid esset, quod illius notitiam fugeret. Huic objectioni occurrens S Ambrosius lib. v de Fide, cap. 8, ait: Veteres Græci codices (Marci) non habent: Quod nec Filius scit; › sed non mirum est, si et hoc falsarunt, qui Scripturas interpolavere divinas. Cæterum codices omnes Græci et Lațini, qui nostra ætate supersunt, manu exarati et typis editi, uno consensu hæc apud Marcum legunt, et multi etiam apud Matthæum. Aguoscunt præterea cæteri Patres.

Joan. cap. 1, 6. Vercellen. addit, quia de carne natum est. Veron. quoniam de carne natum est. Tertullianus in libro de Carne Christi cap. 18, Ambrosius lib. m, cap. 11 de Spiritu Sancto, et codex Evangeliorum vetustissimus in Bibl. Bodl. similiter addunt, quia de carne natum est.

Joan. cap. 1, 6. In Vercellen, additur, quia Deus spiritus est, et ex Deo natus est. In Corbeien. quia Deus Spiritus est. S. Ambrosius in lib. In de Spiritu Sancto, tom. 11, p. 677, habet, quoniam Deus spiri

tus est.

Joan. cap. vi, 57. Vercellen. in fine versus addit, si acceperit homo corpus filii hominis, quemadmodum panem vitæ, habebit vitam in eo. Vetus codex GræcoLatinus Cantabrigensis, octavus Henrici Stephani, Victorinus Africanus similiter, aliique PP. legunt, quemadmodum in me est Pater, et ego in Patre. Amen, amen dico vobis: Nisi acceperitis corpus filii hominis, sicut panem vi'æ, et nisi biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitam in vobis. Qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, habet vitam æter

nam.

Marc. cap. vi, 11. Vercellen. addit, Amen dico vobis: remissius erit Sodomis, et Gomoris in die Judicii, quam civitati illi. Brixian. Amen dico vobis: tolerabilius erit Sodomis aut Gomoris in die Judicii, quam illi civitati, et ita in versiculi hujus fine addit Textus Græcus, Amen dico vobis: tolerabilius erit terræ Sodomorum et Gomorrhæorum in die Judicii, quam illi Civitati. Quæ tamen ex Matthæi cap. x, 15, desumpta

sunt, nec in optimis codicibus Græcis quampluribus A in Brixian., super eum. Et ita in aliquibus mss. Div. leguntur. Bibl. S. Hieronymi.

Marc. cap. xv, 3. Vercellen. addit in fine versiculi, Ipse autem nihil respondebat, et ita ingens librorum Graecorum numerus hoc loco, Αὐτὸς δὲ οὐδὲν ἀπεκρίνατο, hoc est, Ipse autem nihil respondit: item Complut., Vechel., Arm., Ethiop., aliique plures libri. Addidisse videntur Librarii.

Luc. cap. XXIV, 13. Vercellen. cui nomen Ammaus. Veron. nomine Cleophas, et Ammaus. Corbeien. nomine Ammaus et Cleophas. Vide S. Ambrosium in Comment. in Evangelium Sancti Lucæ heic, qui tam insignis variantis Lectionis meminit, ac nostris codicibus alios faventes libros affert.

Marc. cap. 1, 17. Vercellen et mm. sed peccatores in pœnitentiam. Græci codices multi addunt hoc loco, ad pœnitentiam. Plures vero non. Vide Millium hic. Assumentum est quod ex Matthæi cap. ix, 15 desumptum est.

Luc. cap. 1x, 56. Post animas, additur hominum, in Vercellen., Veron. et Brixian., et ita in S. Cypriano pag. 211, et in S. Ambrosio, lib. 1 de Pœnitentia, cap. 16.

Matth. cap. v, 32. In Vercellensi, et Veronensi desunt verba: et qui dimissam duxerit,adulterat. Animadvertit Sanctus Augustinus apud Millium, verba, Matth. cap. vin, 20. In Vercellen., Veronen. et et qui dimissam duxerit, adulterat, in quibusdam LaCorbeien. post verbum nidos, additur, ubi requies- B tinis codicibus non legi. Desiderantur etiam in veteri cant. Et ita in Ambrosii Hexaem. lib. vi, cap. 8, pag. 131.

Matth. cap. xvi, 13. Vercellen., Veron., Corbeien., San-Germanen. et Brixian. Quem me, et ita S. Hilarius Tract. in psalm. cxIx, tom. 1, pag. 419, et S. Ambrosius in lib. de Incarn. Dom. Sacram. cap. 4, pag. 709.

Matth. cap. xx11, 4. Vercellen., Veronen. et Brixian. et saginata occisa sunt, et ita Lucifer Calaritanus in lib. 11, pro S. Athanasio. San-Germanen. et saginata mea occisa, etc.

Matth. cap. xx, 45. In Vercellen., Veronen., et Brixian., additur, in spiritu. Et ita habent S. Cyprian. pag. 202, ac S. Ambros. lib. v de Fide cap. 8, et lib. I de Spir. Sane. cap. 45, pag. 687.

Matth. cap. xxiv, 7, Vercellen. et Veronen. per loca omnia. S. Cyprianus, per singula loca.

Matth. cap. xxvi, 70. In Vercellen. post verbum, dicis, additur, nec novi; in Veron. neque intelligo; in S. Cypriano pag. 636, neque novi te.

Matth. cap. xxvii, 28. Vercellen. et induerunt cum tunicam purpuream, et clamydem coccineam circumdederunt ei. Veronen., et induerunt tunicam purpuream, et clamydem coccineam circumdederunt ei. S. Ambrosius in exposit. Evang. secund. Luc. lib x, tom. 1, pag. 1526, clamydem autem coccineam induitur a militibus, et purpuream tunicam.

Joan. cap. x1, 39. Vercellen., soror Lazari; omissis verbis illis, qui mortuus fuerat. In Veronen. quoque deest, soror ejus, qui mortuus fuerat. Et ita in S. Ambros. enarr. in Psalm. xxxvII, pag. 841.

Luc. cap. vi, 21. Vercellen., Bea!i, qui esuritis nunc, et silitis, etc. Veron., Beati qui nunc esuriunt et sitiunt; quia ipsi saturabuntur. Corbeien., Beati qui nunc esuriunt, et sitiunt ; quia saturabuntur, et ita S. Ambrosius in lib. ri de Offic. Ministr. cap. iv, pag. 74, et in lib. 1 de Cain et Abel, cap. 5, pag. 192.

Luc. cap. x, 7. Vercellen. quæ ab illis apponuntur. S. Augustinus in lib. de Opere Monachorum, tom. vi, pag. 480, quæ ab ipsis sunt.

Marc. cap. 1, 10. In Vercellen. post verbum, descendentem, additur, in eum; in Corbeien. super illum;

codice Cantabrigensi Græco Latino.

Matth. cap. vi, 10. Deest in Vercellen. et Veron. sicut, et ita in Tertul. pag. 131, et in S. Augustin. lib IV, contra duas Epist. Pelag. tom. x, part. 1, pag. 483.

Matth. cap. xxш, v. 14. In Vercellen. et Corbeiensi desideratur versus 14, in Brixian. vero v. 13, postponitur v. 14. Antiqui codices hoc loco dissident. S. Chrysostomus, Euthymius, Theophylactus, auctor operis imperfecti in Matthæum, Græci codices typis vulgati et manu exarati plerique, loco movent v. 15 et post 14 transferunt. Alii præponunt, omittunt penitus alii, ut Cantabrig. cod., GræcoLat., Colb. 2, Sax., codd. mss. Arab. et quidam anC tiqui codd. Lat. apud Martian. et Brug. heic. Non legunt ipsum Origenes, et Sanctus Hieronymus, et apud canonem Eusebii tribuitur cap. x1, v. 52 Lucæ; quamobrem fit conjecturæ locus, illum e Luca in Matthæum fuisse translatum.

Matth. cap. XXVI, v. 64. In Vercellen. Veron. Corbeien. et Brixian. deest vox, Dei, et ita in S. Hilarii lib. 1 de Trinitate, tom. II, pag. 20, et in Sancti Ambrosii lib. I de Fide cap. 12, pag. 490.

Matth. cap. XXVII, v. 9, in Vercellen. et Veronen. deest, Hieremiam. Lucas Brug., Jansen., Maldon., Baron. aiunt nullius prophetæ nomen ab evangelista heic positum fuisse, suffectumque librarii arbitrio Hieremiam, relictum deinde antiquitatis obsequio. Sunt tamen Græci codices, atque Syriaci, Arabici, D et Persici apud Var. Lect. Millii, item S. Aug. lib. in de Consensu Evangel. cap. 7, et quidam Lat. codd. in quibus minime legitur, sive ii descripti fuerint ex vetustioribus, a quibus illud aberat, sive erasum ab jis fuerit hoc nomen, quippe a loco alienum.

Joann. cap. viu, v. 1. In codice Vercel. et Brix. desunt duodecim priores versus hujus capitis. Habentur in Corb. Gat. et Mm. In Veronensi autem duæ paginæ, quibus continebantur, fuerunt abrasæ; limbi adhuc apparent in codice. Porro in codicibus Græcis, latinisque quampluribus ipsa S. Ilieronymi tate desiderabantur, ut ipse testatur lib. 11 contra Pelag. cap. 6, per hæc verba: In Evangelio secundum Joannem in multis et Græcis, et Latinis codicibus

Cantabrigensis codex celeberrimus ac vetustissimus apud quem olim hæc 1gebatur. Libri omnes, quibus usus est Rberius Stephanus, non pauciores quam sexdecim, editi omnes, innumerique manu exarati ; plerique eorum, qus vidit Millius, illam exhibcbant. Latinos codices, in quibus ea desideratur, solos Vercel. et Brix. novimus. Quod ad Syriacos, Arabicos, Copticos attinet, plures fortasse sunt qui eam ferunt, quam qui omisere.

non invenitur de adultera muliere, etc., eosque versi- A taxat narrationem hanc non ferebat. Præsto illi erat culos non legunt Græci Patres plerique. Ex interpretibus in Catena Græca collectis, tribus nempe et viginti, nemo hos explicavit. Omisere Origenes, S. Chrysostomus, Nonnus, cæterique. Asserit Maidonatus inter Græca exemplaria, quæ ipse consuluit, nullum fuisse, in quo hæc narratio legeretur, præter unum dumtaxat, Leontii commentaria continens; imo Leontius ipse in commentariis, prorsus illam præterit, Græcusque textus hujusmodi commentariis additus, obelis hoc loco notatur, ut intelligas, apocrypham esse narrationem. Codices alios laudat Millius, hac narratione carentes. Illam Armeni e bibliis suis penitus delevere. Syriaca versio in Polyglottis parisiensibus ac Londinensibus, ac vetus versio Gothica Ulphila non ferunt.

Vetusti quidam Græci codices illam hoc loco nen habent; sed alii ad calcem capitis XXI Lucæ, ut Cod. Leicestr. apud Millium et Paris. 6, apud Kuster.; alii ad calcem Evangelii, ut codd. Reg. 1879 et 1885; in nonnullis a reliquo textu peculiaribus notis distinguitur; apud alios codices in ora libri legitur, vel minoribus litteris describitur. Euthymius, initio sæculi xu florens, illam in commentariis interpretatur; at in libris optima nota desiderari vel obelo distingui asserit; quapropter, inquit, adscripta videntur, vel addita. S. Chrysostomus, quem patroni hujus narrationis recitant, in Latina quidem versione Homiliæ LX in Joannem mulieris adulteræ meminit, minime tamen in Græco, ubi illud habet duntaxat, quod Pharisei a Jesu quæsivere, liceret ne uxorem quaiibet C ex causa repudiare.

Græci Patres Joannem interpretati, locum hunc præzeriere, sive quod perspicuus magis esset, quam explicatione indigeret, sive quod ipsorum in libris non haberetur. Tatianus, qui anno circiter 160 Jesu Christi floruit, 60 post Joannis evangelista obitum, Bet Ammonius anno ferme 220 Jesu Christi, et 120 post Joannem scribens, narrationem agnovere canonicam et in Evangelic concordia ab utroque concinnata, ex qua desumpsit Eusebius tabulas suis canonibus inserendas, recitavere. Illam omnino excipit S. Hieronymus lib. I contra Pelagianos, quippe quam contra ipsos Pelagianos torquet. Non semel in libris suis ea utitur S. Augustinus, nempe hic, Tract. 32 et lib de Adult. conjug. cap. 6 et 7, et libro de vera et falsa Pœniten. cap. 13, et epist. olim 54, nunc 153, et lib. de Consensu Evangelistarum, cap. 10 et alibi. Vetus Apostolicarum Constitutionum auctor lib. n, cap. 24, ejusdem meminit, itemque Synopsis Sancto Athanasio adscripta, uti et S. Ambrosius lib. de Spiritu Sancto, cap. item et lib. vii, epist. 58, et lib. 1x, epist. 76, cæterique Latini Patres pro opportunitate. Concilium denique Tridentinum sess. 4 de Script. Canon. cum omnes singulasque res in exemplaribus Vulgatæ contentas, Canonicas esse pronuntiaverit, locum hunc cum cæteris in Canonem excepit, eumdemque uti authenticum, Critici plerique eruditissimi, etiam Heterodoxi, ut Calvin., Gomar., Selden., Uxor., Hebr., lib. cap. 11, Millius in Not. in N. T. aliique amplectuntur, inquit Calmet ad hunc locum.

Unde autem fit, ut Libri veteres Vercel. et Brix. aliique, præsertim Græci, hunc locum non ferant? S. Augustinus lib. n de Conjug. adult. cap. 7, factum esse ait, ut nonnulli modicæ fidei, vel potius inimici veræ fidei, credo, metuentes peccandi impunita

Narrat Eusebius Hist. Eccl. lib. m, cap. 59 seu ultimo, Papiam Joannis evangelista discipulum sententias orationesque quamplures ex apostolorum ore collegisse, quae in Evangeliorum libris non legebantur; inter cæteras vero et illam historiam de muliere, multorum flagitiorum accusata apud Dominum. Quæ historia, inquit Eusebius, in Evangelio secundum Hebræos continetur. Hæc Eusebii verba eruditis quibusdam scrupulum injecere, præsensue de adultera narratio ex Joanne primum, an ex Papia ingenii nullius homine, an denique habeatur ex Hebræorum evangelio, quo uti constat, incerta quamplura et apocrypha continebantur. Pugnat pariter in illius sinceritatem ingens variarum lectionum numerus, D tem dari mulieribus suis, illud, quod de adulteræ inquæ in duodecim prioribus capitis hujus versiculis, quam in cæteris Evangelii hujus locis frequentiores inveniuntur, ut videre fas est apud Sixtum Sen. lib. 1 Grot., Bez., Hammond., Joan. Cleric., Cajetan. Ilis adde græcarum et orientalium Ecclesiarum consensum, quarum multis in libris desideratur, teste Selden. Uxor. Hebr. lib. ш, cap. 11. Ista sunt, quæ in hujus Historia sinceritatem objiciuntur ab Hæreticis nostræ ætatis.

His respondemus, codices codicibus, Græcis Græcos, Latinos et Orientales, Latinis et Orientalibus opponendo. E libris Græcis septem et decem, quos habebat Theodorus Beza manu exaratos, unus dun

dulgentia Dominus fecit, auferrent de codicibus suis ; quasi permissionem peccandi tribuerit, qui dixit : jam deinceps noli peccare. Alii censucre ex Evangelio secundum Hebræos in Joannis Evangelium migra-se, sive a Papia in ora libri descriptum, deinde in textum irreps'sse. Hisce conjecturis locum fecere verba Eusebii quæ recitavimus. At non satis liquet utrum de muliere hac adultera eo loco agat Eusebius, illud dumtaxat scribens, narratam a Papia historiam de muliere, multorum flagitiorum accusata apud Dominum, quæ historia in Evangelio secundum Hebræos contineretur. Non meminit Eusebius mulieris de adulterio duntaxat delata; quam narrationem in

Evangelio secundum Hebræos recitatam fuisse nullo À Luc. cap. xxiv, 36, in Vercellen. et Veronen. argumento discimus.

deest Dicit eis: pax vobis; ego sum, nolite timere. Porro ea verba, Ego sum, nolite timere, in Græco quoquo desiderantur. At ea legunt versiones Coptica, Syriaca, Persica, Arabica, Ethiopica, Armena, etc. et SS. Ambrosius et Augustinus.

Grotius, qui cam primitus a Joanne descriptam negat, ait, traditam discipulis viva voce ab aposto. lis; at in Evangeliis omissam, quod facile inde calumnia arripi posset traducendi Christianos apud magistratus, quasi evertentes publica judicia, quibus stare videtur reipublicæ salus. Contra defendit Millius Prolog. 25, 252, 253 et 892, narratam a scriptore Evangelii secundum Hebræos ex eorum fide, qui ab apostolis didicerant; variisque adjunctis ornatam, uti plerumque in his rebus usu venit; descriptam deinde a Joanne in Evangelio ex accuratissima veritate, quippe cujus rei testis ipse fuerat, spreto vel ignorato prorsus Evangelio secundum Hebræos. Deinde, cum sciolus aliquis eam narrationem Joan- B Suecorum mss. Latinis Bibliorum Sacr. nis Evangelio ex Evangelio secundum Hebræos additam putaverit, adjecto veru notasse, veluti dubiam, ab alio demum audaciore expunctam. Ita sensim in Græcis codicibus desiderari incoepisse; cumque nonnisi uti apocryphus locus haberetur, effusa passim licentia corruptam, et minori obsequio studioque, quam reliquas Evangelii partes fuisse descriptam. Hinc vero ortas tam multas varias lectiones, quæ hoc loco inveniuntur. Ita Calmet.

Matth. cap. vi, v. 13, Vercellen. et Veronen. quam lata et spatiosa est via. S. Hieronymus in epistola 148, in uno ms. quam lata et spatiosa via est. In edit. vero Veron. tom. 1, pag, 1093, quam spatiosa via. S. Ambros. in exposit. Evang. sec. Luc. lib. iv, pag. 1544, lata et spatiosa, relate ad viam. Unus ms. S. Augustini de Serm. Domin. quam lata porta.

Joan. cap. xi, 47, deest primo loco, non in Vercellen. Veron. et Brixian. et ita in S. Ambrosio. Joan. cap. XIII, 32, desunt verba si Deus clarificatus est in eo, in Vercellen. Veron. et Corbeien. et ita in S. Ambrosii lib. Iv de Fide, cap. 10, pag. 545, et in libro v, pag. 571, num. 113.

Joan. cap. XIV, 15, in Vercellen. Gat. Mm. et Brixian. deest, Patrem. Veron. habet, ab co petieritis, et ita S. Ambrosius in lib. v de Fide, cap. 5, P. 563.

Joan. cap. XVII, 18, Vercellen. Veron. Brixian. babent primo et secundo loco, in hunc mundum, et ita S. Ambrosius.

C

Luc. cap. 1, 25, in Vercellen. et Veronen, desideratur, qui fuit Mathatiæ, qui fuit Amos. Divus Irenæus contra læreses cap. 35, pag. 333, et cod. Veron. non agnoscunt in Genealogia Domini secundum Lucam, nisi septuaginta duas generationes. Nunc septuaginta et sex numerantur. Ita aliquæ ex his generationibus addititiæ tunc temporis putabantur. Adeatur S. Ambros. lib. 1 Exposit. Evangelii D secundum Lucain, numero 15 pagina 1318, itemque num. 16 editionis Maurinæ, qui pariter Veron. codici favere videtur.

Luc. cap. iv, 4, verba, in mortem excelsum, desunt in Veron. atque in Græcis quibusdam exemplaribus, itemque in duobus reginæ Suecorum mss. relatis in div. Bibl. S. Hieronymi. Desunt quoque in Vercellen. Verum pro illis habet, Hierusalem, et slaluit eum supra pinnam templi,

Luc. cap. v, 31, verba ait autem Dominus, desunt in Vercellen., Veron., Corbeien., Gat. et Mm., et ita in Græcis nonnullis exemplaribus et in quibusdam mss. div. Bibl. S. Hieronymi.

Matth. cap. v, 25, verba discipuli ejus desunt in Vercellen. et Corbeien, et ita in nonnullis reginæ

Matth. c. x, 19, in Vercellen. et Veronen. omittuntur verba quomodo, aut., et ita in S. Cypriani epistola 56 ad Thibaritanos, de exhortatione Martyrii pag. 129.

Matth. cap. x1, 2, Vercellen. mittens di... pul. s suos, supple lacunam ex Veronen. et Brixian. mittens discipulos suos. Codex Cantabrigensis GræcoLatinus habet, millens per discipulos suos. Consentiunt versiones Gothica, Armena, Persica, Syriaca. Missorum a Joanne discipulorum numerum non tradunt Juvencus, Ambrosius, Hilarius, de quibus Mill. Proleg. 387.

Matth. cap. xvi, 21, in Vercellen. et Corbeien. deest, scribis, et ita in S. Iren.co.

Matth. cap. XXIII, 4, in Vercellen. et Veron. desunt verba, et importabilia, et ita in vers. Syr. Pers. Arab. Æthiop. atque in SS. Iren. et Ambros,

Joan. cap. 1, v. 27, in Vercellen. deest, qui secundo loco, et ita in S. Cypriani operibus. In Veron desunt verba, qui ante me factus est, et ita in vers. Ethiop. Copt. et aliis codd.

Joan. cap. v, 36, in Vercellen. omittitur, quæ ego facio, et ita in exemplari Vat. S. Hilarii lib. VI de Trinitate. In Veron. deest tantum, ego, et ita in S. Hilario, tom. 11, pag. 152.

Joann. c. xi, 37, deest in Vercellen., Veron. et Brixian., nati, et ita in plerisque melioris notæ exemplaribus Græcis, nec non in quibusdam mss. div. Bibliothec. S. Hieronymi.

Joann. cap. XVIII, 21, deest, secundo loco, unum, in Vercellen. et Veron. itemque in S. Hilarii mss. lib. vin de Trinitate, tom. II, pag. 217.

Luc. cap. ix, 23, Vercellen. Abneget semetipsum et sequatur me, omissis illis verbis et tollat crucem suam quotidie. Veronen. Abneget semetipsum, èt sublata cruce sua sequatur me. Vetusti codices multi apud Mill. Var. Lect. non habent quotidie. Aliqui etiam totam hanc pericopam, tollat crucem suam quotidie, omittunt. At ferunt versiones Syriaca, Gothica, Vulgata et Latina quædam exemplaria.

Luc. cap. x, 27, in Vercellen., Veronen. et Vindobonen. post lilia, additur, agri, et ita legunt

« ElőzőTovább »