Oldalképek
PDF
ePub

11. Distribuit discumbentibus. Grace: dédoze Tois A ita Brix. Corb., numquid forte vere cognoverunt..... μαθηταῖς, οἱ δὲ μαθηταὶ τοῖς ἀνακειμένοις. Veron. habet, et dedit discipulis suis, discipuli autem discumbentibus.

12. Ne pereant. Græce : ïva pń te ámókntai, ne quid pereat. Et ita Verc.; Brix. quoque, et Veron. legunt, ne quid ex illis pereat.

15. Fugit iterum. Græce: avezρnos mú, secessit iterum. Ei ita Veron. et Brix.

22. Quia navicula alia non erat ibi, nisi una. Græce legitur : εἰ μὴ ἔν ἐκεῖνο εἰς ὁ ἀνέβησαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ. Vere. habet, nisi una, in qua ascenderunt discipuli Jesu. In Cantabrig. quoque ns. legitur..... pantai Ingou, discipuli Jesu.

23. Alia vero supervenerunt naves. Græce: as dé s moάpia, aliæ vero venerunt naves. Et ita Verc. et Brix., aliæ vero naves venerunt. Cantabrigiensis codex Græcus habet, ἄλλων πλοιαρίων ἐλθόντων, aliis navigiis venientibus.

24. Ascenderunt in naviculas. Græce: ¿viбnguv xui abrol sis τà mhoz, ingressi sunt et ipsi in navigia. In Cantabrig. legitur, abov avtois hop. In Veron., acceperunt sibi ipsi naviculas.

26. Non quia vidistis signa. Græce: anpaia. Cantabrigiensis addit, zai répata, et prodigia. Et ita Verc., Gal., Veron. et Brix.

Et vidistis me, et non creditis. Alexandrinus codex καὶ ἑωράκατε, καὶ οὐ πιστεύετε. Veron., et vidistis, sed non creditis. Verc., et videtis, et non creditis.

37. Non ejiciam foras. Cantabrigiensis codex non habet illud foras, ; uti nec Verc. aut Veron.

45. Omnis, qui audivit a Patre. Græce: las où ó dzovcas, omnis igitur qui audivit. At in alio, ¿xoúwv, qui audit; ut habent Verc., Veron. et Gat.

52. Et panis, quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita. Græce: xai aptos de ov ¿yà đáow, ǹ cápě μου ἐστιν, ἣν ἐγὼ δώσω ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς. Brix. legit sic, panis enim hic, quem ego dabo, caro mea est, quam ego dabo pro hujus mundi vita.

B

56. Vere est cibus... vere est potus. Unus e mss. C Stephani non habet, ans, vere, sed utrobique àλnOns, verus et ita mss. ut Leontius, et Appollinaris in Catena.

57. Et egoin illo. Addit ms. Cantabrigiensis: λάβητε τὸ σῶμα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου,ὡς τὸν ἄρτον τῆς ζωῆς, οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν αὐτῷ. In Vere. et Corb. legitur ita: Si acceperit homo corpus Filii hominis, quemadmodum panem vitæ, habebit vitam in eo. At in Corb. pro in eo, est in illo.

60. In Capharnaum. Addit Cantabrigiensis ms. et alter Stephani, a66άro. Et quidam scriptores Latini legunt, docens sabbato in Capharnaum, ut Verc. et Corb.

70. Quia tu es Christus, Filius Dei. Græce: ToŨ Azov TOû ÇÕUTO5. Corb. habet, Dei vivi.

CAP. VII.-8. Vos, ascendite ad diem festum hunc. Grace : εἰς τὴν ἑορτὴν ταύτην. Sed exemplaria quædam omittunt Taut, sicut Verc. et Veron.

8. Ego autem non ascendo ad diem festum istum. Græce: ἐγώ οὔπω ἀναβαίνω εἰς τὴν ἑορτὴν ταύτην, ego nondum ascendo ad diem festum istum. Brix. habet, ego autem nondum ascendo ad diem festum hunc. Sie innumeri pene codices Græci, maxime vero antiquissimus ille Vaticanus toto terrarum orbe celeberrimus.

9. Hæc cum dixisset, ipse mansit in Galilæa. Grece : ταῦτα δὲ εἰπῶν αὐτοῖς (Vere., Hæc dicens illis. Brix., Hæc autem dixit eis. Corb., Hæc cum dixisset illis ), ἔμεινεν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ, hæc autem cum dixisset ipsis, mansit in Galilæa.

13. Nemo tamen palam loquebatur de illo. Græce: οὐδεὶς μέν τοι παρρησίᾳ. Brix., nemo tamen fiducialiter, etc.

26. Numquid vere cognoverunt principes, quia hic est Christus ? Grace : Μήποτε ἀληθῶς ἔγνωσαν οἱ ἄρχον τες ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ Χριστὸς, numquid vere 'cognoverunt principes, quia hic est vere Christus? Et

D

Sic versu 44, quidam miss. Græci habent, outós ioTIV ἀληθῶς ὁ Χριστός, hic est vere Christus : ubi Latina editio, hic est Christus tantum.

55. Gentium.. Gentes. Græce: Elλnvwv et "Elλnvas, Græcorum, et Græcos. Et ita Verc., Corb. et Veion. 52. Numquid et tu Galilæus es? Græce: un xai σὺ ἐκ τῆς Γαλιλαίας εἶ, non et tuer Galilaa es? Brix. babet: Numquid et tu a Galilæa es?

52. Scrutare Scripturas, et vide. Græce ipeúvnoov, zai de, scrutare et vide. Et ita Gat., Mm. et Brix. Tamen in Cantabrig. legitur, épeúvnσov tas гpapàs, scrutare Scripturas.

[ocr errors]

CAP. VIII. 6. Digito scribebat in terra. Græce: eis Tày gãy, in terram. Et ita Corb., Gat. et mss. Addunt quidam mss. Græci μπроσπоúμevos, non simulans, non fingens; hoc est illos reipsa condemnans. Alii e diverso, zai mпpooпoloúμevos, et hoc sibi sumens, nempe pro potestate. Nam ei verbo illa utraque significatio convenit.

10. Et mulier in medio stans. Græce: otwoα. At in Cantabrig. ms. ovaa. Corb. legit, erat. Alii Græci verbum illud prorsus omittunt.

12. Qui sequitur me, non ambulat in tenebris. Grace : οὐ μὴ περιπατήσει ἐν τῇ σκοτίᾳ, non ambulubit in tenebris. Et ita Veron.

19. Forsitan et Patrem meum sciretis. Non dubitantis hve particula forsitan, sed affirmantis est. Forsitan hoc loco idem sonat atque utique, ut legitur in Vercell.; cui lectioni favent etiani Veron. et Græci codices. in quibus ea vox abest.

25. Principium, qui et loquor vobis. Obscurus hic locus ut interpretibus videretur, fecit lectio Græca, que est profecto perplexa. Est enim hujusmodi : Τὴν ἀρχὴν ὅ τι καὶ λαλῶ ὑμῖν. Brix. habet, Principium, quod et loquor vobis. Veron, in primis, quia loquor vobis. Gat. et Mm., Principium, quod loquor.

27. Et non cognoverunt quia Patrem ejus dicebat Deum. Græce : ὅτι τὸν πατέρα αὐτοῖς ἔλεγεν. Verc. legit: quod Patrem illis diceret. Brix., quia de Patre eis dicebat, Veron., de.... Patre diceret eis. Gat. et Mm., Patrem cis.... dicebat. Ut Latinus interpres pro autou, avtois legerit. Ita etiam Syrus. In Cantabrig. ms. habetur: Te Tòv TaTÉρa avtoυ λéyeĽ Tòv Oeóv.

28. Sicut docuit me Puter. Græce: Taτúp μov, Pater meus. Et ita Brix. Sed non est illud μo in Cantabrig.

29. Et non reliquit me solum. In Græco additur, mathр. Et ita in Brix. Sed non est ea vox in Cantabrig.

38. Et vos quæ vidistis. Græce: zai úμeïs oûv ô éwpázate. Verc., et vos itaque quod vidistis. In Cantabrigien-i ms. legitur: & novcate, quæ audistis. Et ita in Brix.

39. Si filii Abrahæ estis, opera Abrahæ facite. Grece : εἰ τέκνα τοῦ ̓Αβραὰμ ἦτε, τὰ ἔργα τοῦ Abрadμ ÉTTоLETTE av. Si filii Abrahæ essetis, opera Abrahæ faceretis. Et ita Verc. et Brix.

45. Ego autem si veritatem dico, non creditis mihi. Grece : ἐγὼ δὲ ὅτι τὴν ἀλήθειαν λέγω, οὐ πιστεύετέ μοι. Gal. legit, go autem quia veritatem.... Verc., Veron. et Corb., ego quia veritatem dico, non credit:s mihi.

49. Et vos inhonorastis me. Græce xai úμeïs àtiμáSETE μe, el vos inhonoratis me. Et ita Corb. Vere. habet, non honorificutis. Veron, dehonorificatis.

59. Et exivit de templo. Græce additur : Su9wv διὰ μέσου αὐτῶν, καὶ παρῆγεν οὕτως, transiens per medium illorum; et sic præterit. Brix. habet, transiens per medium eorum, el ibat. Quæ verba non sunt in ms. Cantabrig. sed habentur in Syro et Arabico.

CAP.IX.1. Et præteriens JESUS.In Græco non est JESUS: nec in Verc., Veron. et Brix.

2. Discipuli ejus. In Græco additur, λéyovres, dicentes. Et ita in Verc., Veron. et Brix.

7. Siloe. In Græco est Eloup, Siloam. Et ita in Verc. et Veron.

8. Qui viderant eum prius, quia mendieus erat.

Græce: ote Tuplòs v. Verc.. quod cæcus, et mendicus A eral. Veron. quoniam mendicus erat, et cæcus 11. Ille homo, qui dicitur JESUS. Græcе: 0pπos λεγόμενος Ἰησοῦς, homo, qui dicitur Jesus. Εt ita Verc., Veron. et Brix.

16. Non est hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Græce : ötɩ tò Gábбatov où tnpeï, quia sabbatum non custodit. Brix. habet, quia' sabbatum non observat. Verc. et Veron., quod, etc.

17. Quid dicis de illo, qui aperuit oculos tuos? Græce: ōte voice, quia aperuit: et ita Brix.; Verc. habet, quod aperuit.

22. Ut si quis eum confiteretur esse Christum. In Græco non est verbum esse, nec legitur in Veron., Verc. et Brix.

27. Dixi vobis jam, et audistis. Græce: xai oux ǹxovσate, et non audistis. Et ita Gat., Brix. et Verc. 50. Respondit ille homo, Grace : ἀπεκρίθη ὁ ἄνθρωTos, respondit homo. Et ita Verc. absque prononiine ἐκεῖνος, ille.

38. Et procidens adoravit eum. In Græco, non est verbum procidens: nec in Verc.

CAP. X.-8. Omnes quotquot venerunt. Græce: πάντες ὅσοι πρό ἐμοῦ ἦλθον, cum Gal...... venerunt

ante me.

10. Et abundantius habeant. Græce: xai meρLOσÒY ywo. Mm., et amplius habeant.

11. Pro ovibus suis. In Græco non est illud pronomen, suis nec in Verc. et Brix. Sic versu 15, ubi legitur, pro ovibus meis, in Græco non est illud, meis neque in Verc.

13. Non pertinet ad eum de ovibus. Græce : où μέλει αὐτῷ περὶ τῶν προβάτων, non est illi cura de ovibus. Et ita Brix.

25. Loquor vobis. Græce sinov suiv, dixi vobis. Et ita Verc. Tamen in Cantabrig. ms. legitur, λæλõ ὑμῖν, loquor vobis.

B

26. Non estis ex ovibus meis. Græce additur, xaðõs einov úμiv, sicut dixi vobis. Et ita in Verc., Veron. et Brix. nec non Syrus, atque omnes Græci codices. C 31. Sustulerunt ergo lapides Judæi. Græce: ¿6άστασαν οὖν πάλιν λίθους οἱ Ἰουδαῖοι, sustulerunt ergo item rum lapides Judæi. Et ita Brix. Non est tamen illud Taw, in Cantabrig. ms.

CAP. XI. 28. Silentio. Græce: λápa, clam, occulte. Et ita Brix. At in Cantabrigiensi, σună, silentio. 29. Surgit. Græce: eyeipera. In Cantabrigiensi, éyépon, surrexit. Et ita in Verc., Veron. et Brix.

37. Qui aperuit oculos cæci nati. Græce : TOUS ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ, absque verbo nati. Et ita in Verc., Veron, et Brix.

41. Tulerunt ergo lapidem. In Græco additur, où (in Brix., ubi fuerat) tɛlvnxos xeiusvos.

41. Elevatis sursum. Aliqui mss. habent pro sursum, eis Tòv oúpavòv, in cœlum, ut Brix. Veron. vero, ad cœlum.

45. Qui venerant ad Mariam et Martham, Græci non habent, et Murtham; deest quoque in Verc., Veron., Brix., Gat. et Mm.

CAP. XII.1. Ubi Lazarus fuerat mortuus, quem suscitavit Jesus. Grece legitur : ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἔγειρεν ἐκ νεκρῶν, ubi erat Lazarus, qui mortuus fuerat, quem suscitavit ex mortuis. Brix. habet: ubi erat Lazarus, qui fuerat mortuus, quem suscitavit Jesus ex mortuis. Veron. ubi erat Lazarus, qui fuit mortuus, quem suscitavit.

4. Judas Iscariotes. Graece : Ἰούδας Σίμωνος Ισκαporns, Judas Simonis Iscariotes. Et ita Corb. sed pro Iscariotes legit Iscariotis, Brix., Simonis Schariotes. Verc., Simon... Scarioth. Veron., Simon Scariotes.

6. Non quia de egenis pertinebat ad eum. Græce: οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ. Brix. non quia de pauperibus cura ei erat. Verc. et Corb., non quod de pauperibus cura illi esset.

Ibid. Et loculos habens. Græce: ylwσσóxoμov. Brix., loculum.

7. Sinile illam, ut in diem sepulturæ meæ servet il

D

lud. Græce: pes avτhy, eis thy nuépay toù èvTKφιασμού μου τετήρηκεν αὐτὸ, sine illam, in diem sepul turæ meæ servavri illud. Et ita Brix.; at pro in diem, legit in die. Veron. quoque et mss. habent, sine, etc. Græcam editionem Grotius, aliique Latine anteponunt. Tamen Latinam absolvunt codices Cantabrigiensis, Vaticanus et ali, in quibus legitur: iva εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τηρήσῃ αὐτό.

17. Quando Lazarum vocavii. Græce it. Veron., quia; Verc., quoniam, etc.

19. Quia nihil proficimus. Grace: ¿pɛɛite, proficitis. Et ita Verc.; at Veron. prodestis.

20. Quidam Gentiles. Græce: "EXλnves, Græci. Et ita Verc., Corb. et Veron.

26. Honorificabit eum Pater meus. In Græco non est, meus, nec legitur in Veron, et Brix,

28. Clarifica nomen tuum. In Cantabrig, ms. legitur: Δόξασον (τὸν Υἱόν σου) ἐν τῇ δόξῃ ἡ εἶχον παρά τα πρὸ τοῦτον κόσμον γενέσθαι, clarifica Filium tuum (Et iία in mss.) in gloria, quam habui apud te priusquam mundus fierel.

31. Nunc judicium est mundi. Græce additur, TOUTOV, hujus et ita in Verc. et Brix.

47. Et non custodierit. Græce: nai μò mɩorsúon, el non crediderit. Et ita Brix. Tamen in Alexandrino et Cantabrig. legitur, xai un quλán, et non custodierit.

CAP. XIII.-24. Et dixit ei : Quis est. Græce : kvOéolai tis av ein, interrogare, quis esset. Verc. habet, interroga, qui est. Brix., Corb., interroga, quis est.

27. Introivit in eum Satanas. Græce : tóte sion)Orv, tunc introivit. In Brix. quoque et Gat. legitur,

tunc, etc.

CAP. XIV. — 1. Creditis in Deum, et in me credite. Grece : πιστεύετε εἰς τὸν Θεὸν, καὶ εἰς ἐμὲ πιστεύετε : Credite in Deum, et in me credite. Et ita Veron., Verc., Gat. et Min., credite in Deum, etc. At Verc. et in me creditis. Sic Græce positum verbum istud, werkvere, anceps est: potest enim esse indicativi modi et imperativi.

9. Qui videt me, videt et Patrem, Græce: wpa Sué, súpuxe Tòv Пarépa, qui vidit me, vidit Patrem. Et ita Veron., Verc. et Brix.; sed ante Patrem, addunt et. Ia Brix. legitur me, post qui.

10. Non creditis. Græce: où motɛvɛɩs, non credis. Et ita Verc., Veron. et Brix.

11. Non creditis. Grace: OTEVETÉ poi, credite mihi. Et ita Verc., Veron. et Brix.

CAP. XV.-2. Tollet eum. Græce: aïper autov, tollit erm. Et ita Veron., Brix. et Verc. Et mox, nalaipse, purgat, cum Verc. et Brix.

15. Jam non dicam vos. Græce: oùxéti úμãs déyo, jam non dico vos. Et ita Verc., Veron., Brix. et Gal,; at mss..... dico vobis.

CAP. XVI. —2. Obsequium se præstare Deo. Græce: λατρείαν προσφέρειν τῷ Θεῷ, sacrificium offerre Des. Et ita Verc.

9. Non crediderunt in me. Græce: où mɩGTEúovary, non credunt, etc. Et ita Corb. et Veron.

13. Docebit vos omnem veritatem. Græce: dou ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν, deducet vos in omnem veritatem. Et ita Verc. et Corb.; at Veron. habet, deducet vos in veritate omni. Brix. vero, diriget vos in omnem veritatem.

20. Sed tristitia vestra vertetur in gaudium. Græce: ἡ λύπη ὑμῶν εἰς χαρὰν γενήσεται. Brix. legit, in goudium erit.

22. Nemo tollet a vobis. Græce: ovdels aïper up pav, nemo tollit a vobis. Et ita Veron. Etiam in Brix. legitur, aufert,

CAP. XVIII.5. Nazarenum, Græce: Načwpain. Veron. et Brix., Nazoreum.

CAP. XIX.-5. Et veniebant ad eum. Hæc verba non habent Græci codices, nec Brix.

34. Latus ejus aperuit. In Græco est: évvķt, vulneravit Et ita in Veron.; at Verc. et Corb. habent, percussit.

37. Videbunt in quem transfixerunt. In Græco

LXX, Zach. xi, 10, legitur: xai imiбhéfovrai πρós A με ἀνθ' ὧν καταρχήσαντο, et aspicient ad me, quoniam (vel, pro eo quod) insultaverunt. Sed apud Aquilam, Symmachum, et 1 heodotionem, εἰς ὃν ἐξεκέντησαν. In Verc., Veron. et Corb., in quem compunxerunt. CAP. XX.-1. Et vidit. Grace: Blémet, videl. El ita Verc. et Brix.

20. Et latus. Græce: xai tv ThεUρȧv avτou, el latus suum. Et ita Gat. et Veron.

25. Fixuram clavorum. Græce : TÒV TÚTOV TĀV NÂWV, figuram clavorum. Et ita Veron. Similiter pro eo quod est in Latino, et mittum digitum meum in locum clavorum, Græce legitur, sis tov tútov ter ner, in figuram clavorum. Ab auctore nostræ Latinæ editionis Vulgata lectum est, τόπον, non τύπου.

CAP. XXI.-12. Et nemo audebat discumbentium. Græce... Tópa twv μalnτāv. Verc. et Brix., audebat ex discipulis. Veron., discentium audebat.

22. Sic eum volo manere. Græce: av KúτòY OÉÌw Léve, si eum volo manere. Et ita Brix,

S. LUCAS.

CAP. I.-2. Et ministri fuerunt sermonis. Græce: Toũ λóyov. Brix. verbi.

3. Visum est et mihi. In quodam ms. Cantuariensi Græco hoc loco additur, xai Пvɛúpatí áɣio, et Spiritui sancto, ut etiam in Veron.

12. Et timor irruit. Græce: véжEσEV. Veron. et Brix. legunt, cecidi!.

29. Quæ cum audisset. In Græco: ʼn dè idovca. Gal. habet, ipsa autem cum vidisset. Veron. quoque,Verc., Brix. et Corb. legunt, ipsa autem ut vidit.

29. Qualis esset ista salutatio. Addit hoc loco quidem ms. codex Cantuariensis, ÖTI OUTWS εvλóynσey avtáv. Veron., Brix. et Corb. legunt, quod sic benedixisset eum. Quam lectionem etiam Verc. habuisse videtur, licet quædam litteræ nunc sint oblitteratæ, nec amplius legi possint.

B

35. Quod nascetur. Græce to yevvásμevov, quod nascitur. Et ita Gat. Sed videtur, quod futuri tem- C poris verbo usus sit angelus, quod nascetur. Neque enim de conceptione Christi hoc loco agitur, sed 'de nativitate ipsa: alioquin diceret Angelus, quod in te, non quod ex te; ut Matth. 1, 20: Quod enim in ea natum est.

50. Et misericordia ejus a progenie in progenies, timentibus eum; ut in psalmo cu, 17: Misericordia autem Domini ab æterno, et usque in æternum super timentes eum. In Greco est : xai vò l'heos autoù eis ysVeds yeve. Verc. et Veron. habent, et misericordia ejus in sæcula sæculorum. Alii mss. legunt, is yevev xai geveάv, cum Corb. et Brix. in progeniem el progeniem.

65. Joannes est nomen ejus. Hic addit ms. Cantabrigiensis : καὶ παραχρῆμα ἐλύθη ἡ γλῶσσα αὐτοῦ. Verc. quoque, et confestim soluta est lingua ejus. Item Veron. et Corb., et continuo resoluta est lingua ejus. Quamobrem versu sequente omittunt hæc verba, illico et lingua ejus.

CAP. II.-2. A Præside. In Graco legitur, yuoνεύοντος τῆς Συρίας Κυρηνίου. Το Brix. Preside Syrie Cyrino, Qui nomine universi Orbis Romanum omne imperium intelligi versu primo voluerunt, ii arbitrati, dici non potuisse factam a Præside Syriæ descriptionem hanc universi Orbis ut appellatur versu i-to secundo, præpositionem a expunxere in suis exemplaribus: ut facta tantum intelligeretur, quo tempore esset ille Syriæ præses, non tamen ab ipso.

4. In Judæam. Ms. Cantabrig., is yñy loúda, in terram Juda. Verc. habet, in terram Judæam.

9. Steut juxta illos. In Graco, ¿ñéotn avtoïs, astitit illis. Et ita in Brix.

Eodem. Et claritas Dei. Græce: doğa Kupiov. Verc. quoque, et Brix. legunt, Domini.

17. De puero hoc. Græce: Tepi Toυ muidíov roútov. Sed illud Toúrov non habent inss. Cantabrigiensis, Verc. et Brix.

[ocr errors]

18. Et omnes qui audierunt, mirati sunt, et de his, quæ dicta erant a pastoribus ad ipsos. In Græco: ¿0ɑúμασαν περὶ τῶν λαληθέντων, etc., mirati sunt de his, quæ dicta erant, etc., expuncia particula conjunctiva et, qua deest etiam in Verc., Veron. et Brix.

25. Et Spiritus sanctus erat in eo. Græce: in' aùTOY, super eum. Et ita Verc.

27. Parentes ejus. Illud ejus, Græci libri nulli habent; sed yovɛis tantum, ante tò mαidios, ut Verc.

33. Et erat pater ejus, et mater. In Græco: zai ñv 'Iwong xai ʼn untup autov, et erat Joseph, et mater ejus. Et ita in Verc., Corb., Veron, et Brix. In Cantabrigiensi vero ms. legitur, xai ñv matúp xai ń pńtup, o que avτoï, ejus.

ab

34. Et in signum, cui contradicetur. Græce: avtikeyouevov. Verc., quod contradicitur.

38. Redemptionem Israel. Græci codices et Gothica versio, rpwow év 'Ispovcakap. Veron. et Brix. legunt, redemptionem Hierusalem. Et ita Corb. Jerasalem.

40. Et confortabatur. Brix. confortabatur spiritu ; ut habet idem S. Lucas etiam cap. 1, 80, de Joanne: Puer autem crescebat, et confortabatur spiritu. Confortandi verbum interdum in sacris Litteris de viribus corporis accipitur; ut Act. ix, 19: Et cum accepisset cibum, CONFORTATUS EST. Quare nonnulli Graeci codices legunt hoc loco, ἐκραταιοῦτο πνεύματι, confortabatur spiritu. Quamquam in Cantabrigiensi ms. vox illa non apparet.

42. Secundum consuetudinem diei festi. Addit ms. Cantabrigiensis: Tov 'Açúμwv. Et ita Verc.Azymorum.

45. Parentes ejus. In Græco: 'Iwong xai ń μńenp avtoũ, Joseph, et mater ejus, ut versu 35. Et ita in Corb., Veron. et Brix. Cantabrigiensis habet, oi yoνεῖς αὐτοῦ.

45 Requirentes. Græce, Satoūvtes. Verc. et Veron., quærentes. Cantabrigiensis, άvanToŬVTES.

CAP. II.-7. Ut baptizarentur ab ipso. In Cantabrigiensi ms. ¿várov avtoũ, coram ipso. Et ita in Veron. 8. Et ne cœperitis dicere. In Græco Vulgato: zai pri pode λéyew év éavtoïs. In Brix., et ne incipiatis di cere intra vos. In Cantabrig., καὶ μὴ δόξητε λέγειν ἐν javτois, et ne putetis dicere intra vos.

10. Quid ergo faciemus? In Cantabrig. ms. additur, iva owowper, ut salvemur, quod iterum repetitur versu 14. Veron. et Gat. habent ut vivamus.

14. Existimante autem populo. In Græco (etiam ms. Cantabr.): Пpordox@vtos dé Toû kuoũ. In Brix., sperante autem populo. Putant nonnulli, quod Vulgatus interpres δοκοῦντος legerit, pro προσδοκῶντος ; vel, quod amanuensis Latinus scripserit existimante, pro exspectante.

46. Veniet autem. In Græco Vulgato, pera dé. In Verc., Brix. et Gat., venit autem. In Cantabrig, ó de εpxóuevos, qui autem venit. Et sic ubicumque legitur in Latina edit., qui venturus est, in Græco est, ὁ ἐρχόμενος.

19. Fratris sui. In Græco Vulgato additur, vidinπoʊ, qua voce alii mss. Gra ci sat multi carent, uti etiam nostri Latini Veron., Verc. et Brix.

CAP. IV. 1. Agebatur a spiritu. Græce: yeto èv TпVεúμаτi, agebatur in spiritu. Et ita Corb. et Brix. 2. Diebus quadraginta, et tentabatur a diabolo. In Graco : ἡμέρας τεσσάρακοντα πειραζόμενος. Verc. habet, diebus xxx cum templaretur. Veron., diebus XXXX temptabatur. Gat. vero, temptatur.

Ibid. Esuriit. In Graco Tepov inɛivaσe, postea esuriit. Et ita Brix. In Cantabrig. tamen non est illud, ὕστερον.

3. Dic lapidi huic, ut panis fiat. In Cantabrigiensi, ἵνα οἱ λίθοι οὗτοι ἄρτοι γένωνται, ut lapides isti panes fiant. Verc. quoque videtur legisse, fiant panes. Forte ex Matth.ro.

5. Orbis terræ. In Græco Volgato, tñs oixovμévns. In Cantabrig. zóσμov, mundi: et ita in Brix. ex Matthæo.

8. Dicit illi. Hic addunt Græci libri Vulgati: яayS

ter sua.

iriow μov, Extavā, cum Veron.,vade post me, Satanas. A matri suæ unicum: non quem unicum pepererit ma15. Et magnificabatur. Græce: dogatóμevos. Verc. legit, honorem accipiens.

18. Sanare contritos corde.

19. Prædicare captivis remissionem, et cæcis visum, dimittere confractos in remissionem. Origenes, Eusebius, Augustinus et Beda, omittunt priorem sententiam; posteriorem, retenta priore, Theophylactus. Hieronymus in caput LXI Isaiæ, citans hunc Lucæ locum, servat utramque. Mss. Græci nonnulli, quos citat Lucas Brugensis, et codex Cantabrig. omittunt illud, sanare contritos corde, cum Verc., Veron. et Corb., tametsi est apud Isaiam.

38. In domum Simonis. Addit Cantabrig. ms. zai 'Avopéov, et Andreæ. Et ita Corb. et Veron. ex Marc. 1, 29.

Ibid. Magnis febribus. In Græco, avveyouén (in Cantabrig. κατεχομένη) πυρετῷ, febre magna, ut ha bet Verc. Corb. quoque legit in singulari numero, febri.

CAP. V. 1. Cum turbæ irruerent in eum. Græce: ἐν τῷ τὸν ὄχλον ἐπικεῖσθαι αὐτῷ. Verc. habet, dum turba incumbit ei.

2. Descenderant. Græce: àñobávтes àπ' aùtāv. ' Brix., descendentes de eis.

5. Præceptor. Græce: iπioτáta, præses, præfecte, qui præes et præcipis, qui positus es ad præcipiendum. Tamen ms. Cantabrig. habet, didάoxadɛ, cum Verc., magister.

6. Rumpebatur autem rete. Cantabrig., &σte tà dixTva phoσsolat, ita ut retia rumperentur. Brix. quoque habet, ita ut rumperentur retiæ.

7. Ita ut pene mergerentur. In Græco Vulgato non legitur illud pene; nec in Verc., Corb., Veron. aut Brix. In ms. Cantabrig. est, napά TI.

10. Eris capiens. Græce: on wypov. Veron. el Verc. habent, eris vivificans. Corb. quoque legit,' vivificans.

21. Nisi solus Deus? Græce: ei μn μóvos o εós. Cantabrig, εἰ μὴ εἷς ὁ Θεὸς, nisi unus Deus. Et ita

Verc.

[ocr errors]

CAP. VI. 10. Et restituta est manus ejus. In Græco additur, úyens és ǹ ükλn, sana sicut altera. In Brix. quoque habetur, sicut altera, et in Veron., sicut alia. Ex Matth. xi, 13. In Alexandrino ms. aliisque additur, Sys, săna, tantum.

17. Et Tyri. Deest conjunctio zzi, in Græco, atque in Verc., Corb. et Brix.

42. Ipse in oculo tuo trabem non videns. Ms. Cantabrig., καὶ ἰδοὺ ἡ δόκος ἐν τῷ σῷ ὀφθαλμῷ ὑπόκειται. Verc., Veron. et Corb. habent, et ecce in oculo tuo (Corb., suo) trabes (Veron. trabis) subjacet.

45. Os loquitur. In Græco: dudeï Tò σTóμa avtov, loquitur os ejus. Et ita Corb., Veron. et Brix. Verc. habet, illius. Sed in Cantabrig. non est illud, «útoũ.

CAP. VII. 4. Ad JESUM. In Cantabrig. ms'. deest illud, pos tov Ingo, ut etiam in Verc. Sed in Græco Vulgato legitur.

B

[ocr errors]

9. Sequentibus se turbis. Græce: tá àxoλoulouvre D ar x. Et ita Verc., sequenti se turbæ.

Ibid. Amen dico vobis. Non est illud amen, in Græco Vulgato, nec in Veron.; at est in Cantabrigiensi.

Eodem. In Israel. Græce: ovde ev tõ 'lopan). Brix. habet, nec in Isdrahel. Cantabrig. odénote, numquam.

11. Deinceps. Græce: iv tñ ¿žñs. In Alexandrino ms., ¿v tập êžñs. Brix. legit, in sequenti die.

12. El ibant cum eo discipuli ejus. In Græco : oi μαθηταὶ αὐτοῦ ἱκανοί, cum Veron., discipuli ejus multi: ut alii, præter duodecim, comitati tunc fuisse JESUM existimentur.

12. Ecce defunctus. Græce: zai idov, et ecce. Et ita Brix., Veron. et Verc.

Ibid. Matris suæ. Græce: to pintpi aùtoũ, matri uæ. Et ita Brix. Dandi casus significat superstitom

16. Magnificabant Deum. Græce: òóžačov, glorificabant, ut alibi superius. Et ita Verc.

17. In universam Judæam. In Græcont Tovdaia. Et ita in Verc., in tota Judæa. Veron. quòqué habet, in universa Judæa.

21. Et plagis. Græce: zzi paotiywv, cum Verc., et verberibus.

37. Mulier, quæ erat in civitate peccatrix. Græce: γυνὴ ἐν τῇ πόλει, ἥτις ἦν ἁμαρτωλὸς, mulier in civitate, quæ erat peccatrix. Et ita Verc. et Veron.

42. Quis ergo eum plus diligit? Grace: is ov Tv. Et ita Brix., quis ergo eorum, etc.

44. Intravi domum tuam. Græce: sioñλ0óv σou eis TЯv oixíuv, juxta Verc., Veron. et Brix., intravi (Brix., introivi ) in domum tuam.

CAP. VIII.2. A spiritibus malignis. In quodam ms. Græc.: anò vóσwv. In Brix., ab infirmitatibus,etc. In Veron. infirmitatibus, etc.

3. Quæ ministrabant ei. In Græco Vulgato, aty, ei. At in Cantabrig. et altero Rob. Stephani ms. aurois, eis: ut legunt Brix. et Gat. et habetur similiter in Syriaca versione: ut ad Apostolos referatur · simul, et ad Christum.

4. Cum autem turba plurima convenirent. Græce: avviovros de öyλou. Verc., conveniente autem turba. Cantabrig., συνελθόντος.

Ibid. Dixit per similitudinem. Græce: Aiù mapatoλής. In Cantabrig., εἶπε παραβολὴν ταύτην πρὸς αὐτούς. In Veron., dixit similitudinem ad illos talem. In Verc., dixit parabolam, etc.

27. Vir quidam. In Græco additur, ix vñs mölsws. In Veron. et Brix., de civitate.

- 28. Is ut vidit JESUM. In Græco : idŵy di tòv 'Incody, videns autem JESUM. Et ita Verc.

28. Obsecro te. Græce: Siopai cov. Vercellens.,

oro le.

42. Et contigit, dum iret, a turbis comprimebatur. Græce: ἐν δὲ τῷ ὑπάγειν αὐτὸν, οἱ ὄχλοι συνέπνιγον αὐτὸν. Verc. habet, dum iret_turba... ut suffocarent eum. Corb..... comprimebatur, ut suffocarent eum.

47. Et procidit ante pedes ejus. Græce : zaimpoʊ· TEGOŪσK KUT. Brix., et procidit ante eum.

49. Ad principem Synagoga. Græce: nap ápxiovvayá1yov, a principe Synagogæ. Et ita Verc. èt Veron.

CAP. IX. 1. Duodecim Apostolis. Græce: ros δώδεκα μαθητὰς αὑτοῦ, duodecim discipulis suis. Et ita Veron. At Cantabrigiensis ms. et Alexandrinus, et alii multi habent dumtaxat, Tous ôúdexa, duo

decim.

4. Et inde ne exeatis. Græce : xui èxeïDev ¿1⁄2épxec0s, juxta Verc., Veron. et Corb., et inde (Verc., exite) proficiscimini. At Luc. x, 7 : Nolite trànsive de domo in domum.

10. Qui est Bethsaida. Græce: siç Tómov pnuor πόλεως καλουμένης Βηθσαϊδα, juxta Verc. et Brix., qui legunt, in locum desertum, qui vocabatur (in Brix., dicitur) Bethsaida. Gat. quoque habet, Bethsaida. Veron. vero, Betsaida.

13. In omnem hanc turbam. Græce: siç návra TÔV Lady TOUTOY, in omnem hunc populum. Et ita Verc.

28. Et Jacobum, et Joannem. In Græco, nominum ordine permutato, καὶ Ἰωάννην, καὶ Ἰάκωβον. Ει ita in Veron., Verc., Brix. et Gat. At ms. Cantabrigiensis Vulgatam editionem sequitur.

31. Excessum ejus. Græce est TV “godov, Et ita Brix.

exitum.

36. Et dum fieret vox. Græce xai šv Tập yevéσbui Thy porny, el cum facta esset vox. Verc. habet, el cum facta est vox.

58. Obsecro te. Græce: déopai cov Vercellensis

oro le, al

39. Et dissipat eum. Græce: σnápaσosiaùtòv, discerpit eum. Verc. habet, discarpit illum. 44. In cordibus vestris. Græce: sis à τ ú

Verc., Veron., Brix. et Corb. legunt, in auribus A vestris.

48. Hic major est. Græce: ouros orai péjas, hic erit magnus. Verc. habet, hic est magnus.

54. El consumat illos. Addunt Græci codices: s xai 'Hλius èπoinos, cum Verc., Veron. et Brix., sicut Helias (Brix., et Helias) fecit.

56. Animas perdere. Græce: fνxas ȧv¤рáπшy, animas hominum.

57. Quocumque ieris. In Græco additur, Kúpe, Domine. Et ita in Brix.

CAP. X.-1. Septuaginta duos. In Græco Vulga10, ¿6doμnxorra tantum, hoc est, septuaginta. Et ita in Veron., Brix. et Syriaca versione. In ms. Cantabrig. 66, hoc est, septuaginta duo. In alio ms. o paOntas, septuaginta discipulos. Forte ut cum Septuaginta senibus ex Israel, quorum mentio est Num. XI, 16, 24, 25, conferri isti possent, et cum septuaginta palmis, quæ in Elim juxta aquas fontium duodecim creverant, Græci libri quidam manuscripti non LXXII, sed LXII, legerunt in hoc Lucæ loco.

6. Ad vos revertetur. Græce: èp' pas, etc. Verc. et Veron., super vos, etc. At in Cantabrig., ¿q' úμäs ἀναστρέψει ἡ εἰρήνη ὑμῶν, in vos convertetur pax

vestra.

11. Etiam pulverem, qui adhesit nobis. Alexandrinus, et Cantabrig. ms. εἰς τοὺς πόδας ἡμῶν. Brix. in pedibus nostris. Verc., in pedes. Veron., Mm. et Vind., in pedibus.

17. Septuaginta duo. Græce: septuaginta tantum, ut versu 1. Et ita Veron., Brix. et Vind.

19. Et nihil vobis nocebit. Græce: úμãs où μn ådɩzýσεɩ. Verc., Veron. et Vind........... vos nocebit.

20. In cœlis. Cantabrig. it ovpave, in cœlo. Et ita Verc., Veron., Brix. et Vindeb.

38. In quoddam castellum. Græce: ɛis xóμny TiVÚ. Verc. habet, in vicum quemdam.

B

CAP. XI.2. Adveniat regnum tuum. In Græco hic additur, Fiat voluntas tua, sicul in cœlo, et in terra. Et ita in Vindeb., Brix. et versione Syriaca. C In Veron. quoque legitur, fiat voluntas tua in cœlo, et in terra. In Verc. tantum, fiat voluntas tua.

4. In tentationem. Addunt Græci codices, ut sit integra hic oratio, qualis est apud Matthæum, îîä ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. Corb. et Veron. quoque habent, Sed libera nos a malo. Vind. et Brix., sed erue (Vind., eripe) nos a malo.

7. In cubili. Græce : sis táv zoírny. Et ita Vind., in cubilem. Cantabrig. tamen, iv tỷ zoity.

11. Quis autem ex vobis patrem pelit panem, etc. Grree : τίνα δὲ ὑμῶν τὸν πατέρα αἰτήσει ὁ υἱός. Brix. habet, quem autem ex vobis patrem, si petierit filius. Veron., a quo autem ex vobis petet filius. Vind. et Corb., a quo autem patre ex vobis petei filius. Gat., ex vobis patrem petiit filius. Mss. ex vobis filius patri petiit.

15. In Beelzebub. Græce : év BEEλÇeбoÙλ, in Beelzebul: Et ita Vindeb. et Brix. ; at Veron. et Gat. habeut, Belzebul. Corb. vero, Belsebul.

20. Pervenit in vos regnum Dei. Græce: puas, prævenit ad vos. Veron. et Brix. habent, prævenit in vos, etc.

41. Quod superest. Græce legitur, tà ivóvta. Quod verbum alii vertunt, quæ suppetunt, quæ penes vos sunt alii, quæ intus exsistunt alii, quæ sunt ; ut babet cod. Veronensis.

44. Væ vobis. In Græco additur: ypappareis, xui Φαρισαῖοι ὑποκριταί, Scriba et Pharisei hypocrita. Et ita in Veron., Brix. et Vind. qui tamen omittit, hypocritæ.

49. Mittam ad illos. Græce: eis abrous, in illos. Et ita Vind. et Veron.

CAP. XII.-1. Multis autem turbis circumstantibus. Græce: invvazov. Brix. habet, congregatis.

Ibid. Attendite. In Græco:paτov пOоσEXETE ÉαUTOTS. primum attendite vobis a fermento. Brix. habet, primo attendite vobis u fermento. Veron.,... vobis... Verc. et Vind., primùm,cas

2. Nihil autem. In Cantabrig., oùồév gap, nihil enim. Et ita in Verc.

3. In lumine dicentur. Græce: iv pwti àxovolńoeTKL, in lumine audientur. Et ita Brix.

5. In cubiculis. Grace v tois Tausios, in cella riis. Et ita Vind. ut versu 24, tapetov cellarium est.

12. Quid oporteat vos dicere. Græce : â deï eineñv. Verc., Veron., Brix. et Vind. habent, quæ oportet dicere. Mm., quæ.

18. Et majora faciam. Græce: oixodophos, ædificabo. Et ita Verc. et Brix. Sed in Cantabrig. legitur, mono, faciam.

20. Cujus erunt? Græce: Tiv ota. cui erunt? Et ita Vind. At in Cantabrig. ms. Tivos Eotal. Genitivus, potestatem ac dominium; dativus, usum declarat.

31. Quærite primum. Non est illud primum, in Græco; nec legitur in Veron., Verc., Brix., Corb., Gat. aut Mm.

31. Et justitiam ejus. Hæc quoque desunt in Græco, et in Verc., Veron., Brix. ac Vind.

35. In manibus vestris. Hæc verba non sunt in ullo Graco codice, sive edito, sive manuscripto, nec in Verc., Veron., Brix. aut Gat.

39. Qua hora fur veniret. Græcepta, venit. Et ita Veron., Brix. et Vind.

42. Quem constituit. Græce: ôv xataothon, quem constituet. Et ita Vind. et Brix.

49. Et quid volo, nisi ut accendatur ? Græce: xai tí Béla), si non dungon. Veron., Corb. et Vind., et quid volo, si accendatur. In Corb. tamen et Vind. deest, etc.

CAP. XIII.-4. In Siloe. Grace: vt Edware. Brix. et Vind., Siloam. Gat., Syloam.

7. Terram occupat. Græce: Try gñv natapyeł. Veron. et Corb. habent, terram evacuat.

8. Et hoc anno. In Græco Vulgato: xui toŬTO TÒ Tos. In Verc., et hunc annum. In Cantabrig. Tɩ TOûτον τὸν ἐνιαυτὸν.

10. Sabbatis. In Cantabrig. 66o. Et ita in Vind., Sabbato.

Ibid. In synagoga eorum. Grace TÂY ovvayayay, in una synagogarum. Et ita in Veron. ; sed Bris. habet, in quadam synagoga. Cantabrig. codex ms. secutus editionem Vulgatam, legit, συναγωγῇ αὐτῶν, in synagoga eorum.

ἐν τῇ

12. Vocavit eam ad se. Græce: mpoσepówce, lantum. Brix., Gat., Mm. et Vind. habent, vocavit ed se. At hoc totum, vocavit eam ad se, Cantabrigiensis ms. omittit.

15. Hypocritæ. Græce: Souperà, hypocrita. Et ita Brix.

[ocr errors]

10. Filiam Abraha.Greece: θυγατέρα Αβραὰμ οὖσαν. Verc., Cum sit filia Abrahæ.

25. Cum autem intraverit paterfamilias. Græce : up' où av ¿yépon. Veron., ex quo surrexerit. Tamien Cantabrigiensis ms. secutus editionem Vulgatam, habet, eiσéìon, intraverit.

Dum. In Græco Vulgato,

CAP. XIV. — 2. Homo quidam hydropicus erat ante

[ocr errors]

ρixò éμρоY KÚTOŰ, erat hydropicus ante illum. In Cantabrig. ms. deest vox illa, quidam. Et ita in Veron. et Corb.

4. Ipse vero apprehensum. Grace: xai imaбópevos. Verc., ipse itaque adprehendens.

νος.

8. Cum invitatus fueris. In Græco additur, vò Tivos. Et ita in Veron, et Brix., ab aliquo.

28. Ad perficiendum. Grace: tà πpòs úпaρtioμòv. Verc. habet, quæ opus sunt ad consummiandum. Brix., quæ opus sunt ad perficiendum.

53. Omnibus quæ possidet. Græce : nägi TOIS ÉαUTоυ ÚπάруOVσt, omnibus suis facultatibus. Et ita Verc.

35. Sed foras mittetur. Grace, absque particula adversativa sed, βάλλουσιν αὐτόν Veron. quoque lubet tantum, mittent eum.

CAP. XV. 1. Publicani. Græce: άTES oi, TEKõvai, omnes publicani. Et ita Verc., Brix. et Vind.

« ElőzőTovább »