Oldalképek
PDF
ePub

1

2

:

8

CXLVIII. HÆRESIS DE MELCHISEDECH
SACERDOTE.

Sunt quidam legentes hæretici in Genesi de Melchisedech sacerdote atque rege, qui erat in Salem civitate, tunc temporis ita nominata, sub Abraham

vant, putantes de vanitate paganorum dixisse, at- A laudandi, atque honorandi et glorificandi, ut dixit que ita sentientes non parvum salutis suæ sustinent David Timentes autem Dominum glorificavit (Psal. detrimentum. Cum enim Moses dicat: a Templa eo- XIV, 4). Et Dominus: Glorificantes me glorificabo rum destruetis, idola frangeris (Exod. xxiv, 13); et (I Reg. 11, 50). Non ergo intelligentes virtutem ScripbAbraham beatissimus frangens idola justificatus est; turarum ex littera paganitati consentiunt, et alieni a et Gedeon (Judic. vi, 28) nocte incendens idola, et Christianitate reperiuntur. Quia ergo non credebant frangens, a Deo tantum virtutis meruit impetrare, justis Judæi prophetis, et aliis talibus, alieni et isti ut cum paucis infinitos vinceret inimicos; omnesque sicut et paganih judicabantur a Domino per Scripjusti, ut Elias (V Reg. xvi, 40), et alii itidem. Quo- turam; atque ita nuntiabatur, ne maledicerent suis modo ergo hic æstimat homo imprudens de idolorum Doctoribus, et Prophetis, et justis aliis. dixisse vanitate, iisdemque non esse maledicendum? cum David dicat: Similes illis fiant qui adorant ea. Hic itaque diis non esse maledicendum alienis cum dicit, est justis ab origine mundi colentibus pietatem veram, id est d angelis, et sanctis aliis veræ fidei dedicatis, non esse maledicendum. Nam omnes justi B beatissimo patriarcha; de quo ait Scriptura: i sine maledixerunt idolis, et fregerunt ea, indeque meruerunt gratiam, ut Moses fecit de monte descendens (Exod. xxxII, 20); e sine eo quod Christi nuntii, hi sunt dii, ut Moses Pharaoni, et Ægyptiis, cum Scriptura clamet: Ego Dixi, dii estis (Psal. LXXXI, 7). Utique qui sanctam, adorandamque Trinitatem colentes forti fide prædicant, qui et omnes justi vere beati et sancti sunt, et ut dii infidelium scilicet dignoscuntur, quia ait Dominus : & ad quos fuit verbum Dei, et per eos prædicatum est, incredulorum dii ipsi sunt appellati, ut Paulus, Barnabas (Act. xiv, 12), et Moses Pharaoni (Exod. xxx11, 20); qui non sunt maledicendi, sed modis omnibus col

1 putantes divinitatem

[ocr errors]
[ocr errors]

6

patre, sine matre fuisse genitum eum, cum sit hoc contrarium ita sentire. Scriptura enim non de carnali eum generatione editum esse negavit, sed de justis eum non genitum parentibus declaravit ; qui naturali studio de Mandato pristino ad tantam Christi pervenire meruit scientiam, ut quæ a parentibus suis non audierat, proprio tamen studio, majora Christi mysteria per Mandatum agnosceret offerenda, cum dicat Dominus per prophetas: Ecce ego facio nova (Isai. XLI, 19). Et: Priusquam veniant, annuntiata sunt vobis (Isai. XLVIII, 5, 6). Et: Nolite meminisse præterita, quæ in Lege carnaliter dicta sunt (Isai. XLIII, 18). Et Salvator ait: Quod nascitur de carne,

COD. MS. SANGERM. LECTIONES VARIANTES.

[ocr errors]

à Domino Christo tantum... justi et Helias

a cum dicit, id est justi ab

* Nam quod omnes justi maledixerint... et fregerint

[blocks in formation]

FABRICII ET GALEARDI NOTÆ.

δεῖ οὐδὲ τὸν Ἑλληνικαῖς θρησκείαις προσανακείμενον ἐξυβρίζειν ὅπερ σέβεται. Niphon anathema dicens Deo Hebræorum (vide Cangium ad Cinnamum pag. 458) condemnatur in decreto adversus Bogomilos A. C. 1145, apud Allatium lib. u de Consensu c. 12, p. 682. Anathema in Deum Muhamedis quod legitur in Sylburgii Saracenicis p. 86, improbavit Manuel Commenus imperator apud Nicetam Choniatem lib. VII, c. 6, pag. 235 seq. Inter gravissimas remoras conversionis Judæorum hanc esse non dubito, quod a teneris docentur a parentibus suis Jesum blasphemarè. Et jam suo tempore Hieronymus ad Isaiæ v, 49 et 52, lestatus fuit ter quotidie in synagogis, et diebus, ac noctibus blasphemari a Judæis Salvatorem. FABRIC.

• LXX, Τούς βωμοὺς αὐτῶν καθελεῖτε καὶ τὰς στήλας αὐτῶν ἐκκόψετε, καὶ τὰ γλυπτὰ τῶν θεῶν αὐτῶν κατα καύσετε ἐν πυρί. FABRIC.

b Abraham beatissimus. Vetus traditio, Abrahamum idola Patris sui confregisse, quæ refertur in Beresith Rabba cap. 38. Vide Dionysium Vossium ad Maimonidem de idololatria cap. 1, § 7, et Gollfridi Wagneri Tou pazapírov dissertationem eruditam de Ur Chaldæorum Lipsiæ 1681, in-4o, in lucem editam. FABRIC.

• LXX, Όμοιοι αὐτοῖς γένοιντο οἱ ποιοῦντες αὐτὰ καὶ πάντες οἱ πεποιθότες αὐτοῖς. FABRIC.

d Angelis, et sanctis aliis. Vix cuiquam hoc Philastrius persuadebit, quod per deos alienos, quibus non

D

est maledicendum, Moses intellexerit angelos, sanclosve homines. FABRIC.

e Sine eo quod. Præter hoc quod de Mose attulit, nova Philastrio in mentem venit ratio, quod Christi Apostoli, et illorum exemplo Evangelii Doctores recte possint appellari Dii, ut Moses Exod. vu, 1. FABRIC.

f Ego dixi, Di estis. In editis erat vitiose, ergo dii estis. Locus notus Psal. LXXXII, 7: Eyo εiña, Θεοὶ ἐστε.

Ad quos fuit verbum Dei. Joan. x, 35: Ei exeivovs εἶπε θεοὺς πρὸς οὓς ὁ λόγος Θεοῦ ἐγένετο. FABRIC. Judicabantur. Minus bene erat in editis judicabuntur. FABRIC.

i In Genesi. XIV, 18 : Καὶ Μελχισεδέκ βασιλεὺς Σα p. Hanc Salem Melchisedeci Regiam eamdem esse cum Hierosolyma, variis argumentis pugnat Ludovicus Borghesius in Historia critica Melchisedeci cap. 7. Negat tamen Hieronymus in Epistola ad Evagrium et nostra ætate Hadr. Relandus vir doctissimus in Palæstina sua p. 833 et 976, cui assentiri malim. FABRIC.

i Sine patre.... Απάτωρ, ἀμήτωρ, ἀγενεαλόγητος, hoc est, cujus nulli parentes ut Leviticorum Sacerdotum a Mose commemorantur. FABRIC.

k De Mandato pristino. Solet Philastrius Mandatum appellare, lumen illud divinum cujus ductu Deum ante Legem Mosaicam coluere patriarchæ. Vide cap. 110, 156, 150, 155, 156. FABRIC.

1

с

caro est; et quod nascitur de spiritu, spiritus est (Joan. A dicit Dominus (Deut. xxxm, 9). Non i genituram paI, 6). De hoc enim cum dicit: sine patre, sine matre editum, sine traditione, atque doctrina parentum, eum fuisse inquisitorem Scriptura nuntiavit, naturaque potentem ad panem coelestis sapientiæ, id est Christi mysterii, per Mandatum declaravit advertentes quod sciens Apostolus, naturam hominum cœlestis scientiæ, ac pietatis esse capacem in omnibus prædicabat ita : * Cum enim gentes quæ legem non habent, naturaliter ea quæ Legis sunt faciunt, isti legem non habentes ipsi sibi sunt lex, qui ostendunt opus legis scriptum in cordibus suis, et cætera (Rom. 11, 14 et seq.). Quod etiam ait Dominus Petro: 1 Quia caro et sanguis non illi revclasset, sed Pater qui in cœlis est (Matth. xvi, 17); Fidem quippe Domini Salvatoris ostendens. Ideoque et ipse iterum Dominus: В Si quis non renatus fuerit ex aqua et spiritu, non intrabit, inquit, in regnum cœlorum (Joan. m, 3). Et iterum in Lege: h Qui dixerunt patri et matri, non novimus vos, isti custodierunt mandatum meum,

rentum odiendam utique, sed impietatem eorum paganam spernendam, atque damuandam esse modis omnibus collaudabat, cum dicat: Si quis non renuntiaverit suis omnibus, i non erit dignus regno cœlorum (Luc. XIV, 25). Hie igitur beatus Melchisedech cum de alienigenis, id est Chananæis impiis fuisset editus, contempta impietate parentum, cum eapax legis divinæ cœlestisque esset, et suo studio, ut Dei imago, inquisito Dei mysterio, contemptis impiis parentibus, non solum cognoscere Christum Dominum ante in Mandato, insuper etiam ejus cœleste mysterium m meruit intuens, et intelligens celebrare. Ideoque et Apostolus baptizatis dicebat: n Vos autem non estis in carne, sed in spiritu (Rom. VII, 9). Duorum igitur populorum Melchisedech, et Abrahæ erat tunc in unum societatis conjunctio; præcepta quippe, et circumcisionis conveniens ratio, ut Melchisedech quidem personam Christianorum gereret, so ita ut nos vivamus, et celebre

3

4

50

COD. MS. SANGERM. LECTIONES VARIANTES.

potentem et capacem cœlestis

2 cœlestis esset, suo... Christi mysterio 3 præputii quippe

ratio Melchisedech... gerere * ita ut novimus et celebramus

FABRICII ET GALEARDI NOTÆ.

a Inquisitorem. EvĻntatny, scrutatorem rerum divinarum, et officii sui quod Deo debebat ratiocinatorem. Infra hoc capite: Cum capax Legis divinæ cœlestisque, et suo studio, ut Dei imago, inquisito Dei mysterio, comtemptis impiis parentibus. FABRIC.

b Potentem ad panem cœlestis sapientia. Male om nino editiones tam Hamburg. quam Basileensis, et Lugdun. ita legunt; sed Corbeiensis cod. emendat, potentem ac capacem cœlestis sapientiæ. Sic paulo post: naturam hominum cœlestis scientiæ ac pietatis esse capacem: et infra cum capax Legis divinæ, cœlestisque esset. GALEard.

c Per Mandatum. Sine lege Mosaica per lumen naturale accensum divinitus, ut mox e Paulo explicat, FABRIC.

Capacem in omnibus. Non per solas vires naturales, sed accedente Dei gratia, ut subjuncta Pauli verbis, Matthæi, et Joannis loca pulchre demonstrant.

FABRIC.

e Cum enim gentes...... Όταν γὰρ ἔθνη τὰ μὴ νόμον ἔχοντα, φύσει τὰ τοῦ νόμου ποιεῖ, οἵτινες ἐνδείκνυνται τὸ ἔργον τοῦ νόμου γραπτὸν ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν. Valerius Max. v, 4, extern. 5: Optima rerum natura pietatis est magistra, quæ nullo vocis ministerio, nullo usu litterarum indigens, propriis, ac tacitis viribus, charitatem parentum pectoribus liberorum infundit. FABRIC.

t Quia caro..... Ὅτι σὰρξ καὶ αἷμα οὐκ ἀπεκάλυψε σοι, ἀλλ ̓ ὁ Πατήρ μου ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. FABRIC.

5 Si quis non renatus.... Ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Ocou. Pro yeu Philastrius videri possit legisse ἀναγεννηθῇ ut in Clementinis : Αμήν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ ἀναγεννηθῆτε ὕδατι ζῶντι εἰς ὄνομα Πατρός, Υἱοῦ, καὶ ἁγίου Πνεύματος, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν oupa. Sed solet Philastrius e memoria ascribens loca Scripturæ, verbum pro verbo ponere. FABRIC.

h

Η Qui dixerunt... Ὁ λέγων τῷ πατρὶ καὶ τῇ μητρὶ, οὐχ ἑώρακά σε.... ἐφύλαξε τὰ λόγια σου. FABRIC.

Genituram' parentum odiendam. Nativitatem ex parentibus, yévvnow. Odiendam dixit ab antiquo verbo, odio, unde odientes Petronius, et Apuleius περὶ ἑρμηνείας : Οrationis variæ species sunt, ut sunt

C

D

imperandi, narrandi, succensendi, optandi, monendi, irascendi, odiendi. Vide Vossium lib. v de Arte Grammatica cap. 39. FABRIC.

i Non erit dignus regno cœlorum. Apud Lucam XIV, 35, legitur: Non potest meus esse discipulus : Πᾶς ἐξ ὑμῶν ὃς οὐκ ἀποτάσσεται πᾶσι τοῖς ἑαυτοῦ ὑπάρ χουσιν, οὐ δύναταί μου εἶναι μαθητής. Sed bene notavit præstantissimus vir Joannes Millius in prolego menis ad novum Testam, § 831, Pilastrium non pauca Scripturæ loca ad sensuri, et ex memoria citasse. FABRIC.

Cum capax legis divinæ, cœlestisque esset, et suo studio. In Corb. ms. non habetur copula et quæ sensui non parum obest; deinde pro Dei mysterio legitur Christi mysterio, quod melius, dicit enim paulo post insuper etiam ejus cæleste mysterium, id est Christi; at pag. seq. 317 edit. Hamb. insigne profecto est opakua quod exhibent editiones, ubi præcepta quippe et circumcisionis conveniens ratio, Corb. autem recte præputii quippe, et circumcisionis conveniens ratio; nullus enim hic locus præceptis, ubi de Gentium typo, et Judæorum disputat. Hanc porro utramque lectionem commendai etiam membrana nongentorum annorum, assuta Codici Bibliothecæ S. Crucis in Jerusalem Romæ signato n. 279, cujus notitiam litteris ad S. E. cardinalem Quirinum datis sub die 24 Septembris 1737, humaniter nobiscum communicavit vir eruditissimus Josephus Blanchinus jampridem Veronensis Ecclesiæ canonicus, nunc vero congregationis Oratorii Romæ presbyter, religione æque ac doctrina præeelarus. GALEARD.

1 In Mandato. In statu luminis naturalis.
FABRIC.

m Meruil. Contigit hoc ipsi. Vide supra cap. 152.
FABRIC.

» Vos autem.... Ὑμεῖς δὲ οὐκ ἐστε ἐν σαρκί, ἀλλ' ἐν πνεύματι. FABRIC.

Ita ut nos vivamus, et celebremur in omnibus. Male Lugd. ut non vivamus. Et aliæ edit. celebremus. FABRIC. - Ita ut nos vivamus et celebremur in omnibus. Pro celebremus quod in aliis editionibus haberi fatetur, atque proinde occurrit ctiam in editione Basileensi Sichardi, reposuit Fabricius ex ingenio suo

4

e

mur in omnibus: Judæorum autem figuram Abra- A junium quarti, et à jejunium quinti, et © jejunium sep

he circumcisio, Christi quippe Fidei subdita, cœlestique ejus inserviens mysterio salutari, ut Abraham beatus Melchisedech sacerdoti magno erat subditus (Gen. XIV, 18; Psal. cix, 4; Hebr. vi, 1, 21), cui insuper etiam a decimas de suis facultatibus offerre non dubitaret ut regi, atque sacerdoti Dei (Gen. xiv, 20; Hebr. vn, 9); b quod nunc Judæorum 2 docilitas subjecta nobis est cum velit ediscere, atque a nobis de Lege et Prophetis, Christi mysteria paulatim agnoscere, atque in ejus passione cœlestem sperare scientiam de Lege pariter et Prophetis. CXLIX. HÆRESIS DE ZACHARIA PROPHETA DE JEJUNIO.

Sunt quidam legentes in Zacharia, quo dicit: Je

1 autem in figura 2 indocilitas

timi, et 1 jejunium decimi erit domui Israel in exsultationem et gaudium (Zach. vm, 9). Quid ergo si quis omnem septimanam voluerit, aut menses jejunare multos, in præjudicium incursurus est? Absit: immo potius laudem habebit ampliorem, ut & multi prophetæ fecerunt, et justi homines quotidie faciunt plurimi. Sed cum dicit quatuor jejunia, veluti dies quatuor jejunandos decernit. Non autem nobis dixit aut mensis alicujus, aut anni, sed sic absolute prædicavit, ut mysteria Christianitatis ipsis quatuor jejuniis nuntiata cognosceremus. Nam per annum quatuor jejunia in Ecclesia celebrantur: in Na tali primum, deinde i in Pascha, tertium in Epi

COD. MS. SANGERM. LECTIONES VARIANTES.
B in ipsis quatuor

FABRICII ET GALEARDI NOTÆ.

celebremur, quod profecto quomodo huic loco magis congruat non video. Perpendenda itaque hoc præsertim loco Corbeiensis cod. lectio; quamvis enim cæteris in notis caute se gesserit Fabricius, hæc emendatio non parum mihi suspecta est propter Eucharistiæ typum, qui Fabricii lectione tollitur. Porro lectio Corbeiensis quæ procul dubio vera est, cæterisque melior, habet ita ut novimus et celebramus; eamque confirmat membrana etiam nongentorum annorum mox supra laudata, legit nempe ita ut nos vivimus et celebramus. GALEARD.

a Decimas. De regiis decimis vide Interpretes ad I Sam. viii, 15, 17, et D. Carpzovium tov paxapitav ad Schickardi Jus regium pag. 269. De decimis sacerdotalibus Num. XV, 24; Deut. xv, 2, et Scriptores de decimis laudati a me in Bibliographia antiquaria c. 16, § 2. FABRIC.

b Quod nunc Judæorum docilitas subjecta nobis est cum velit. Male superiores editiones post verba nobis est posuere otpv, nam connectenda cum his sunt quæ deinceps sequuntur; Judæorum vero docilitas accipienda de illis Judæis, qui Christo dare nomen, et Christi sacra amplecti, sive a Christianis de Lege, et Prophetis, Christi mysteria agnoscere non dedignantur. FABRIC.

с

Jejunium quarti.............. Ad quem locum conferendus præter S. Hieronymum Joannes Seldenus capite octavo libri de Anno civili Judæorum. — Jejunium quarti. Die 17 mensis quarti Tamuz (Julii) ob confractas a Moyse tabulas, et urbem a Nabuchodonosore captam. FABRIC.

d Jejunium quinti. Die nono mensis quinti Ab (Augusti) ob conflagrationem templi. FABRIC.

e Jejunium septimi. Die tertio Tisri, mensis sep. timi (Octobris), ob Godoliam ab Ismaelitis trucidatum, ut tradit Josephus in Hypomnestico inedito cap. 127. FABRIC.

Jejunium decimi. Die decimo decimi mensis Te beth (Januarii), ob nuntiata Babylone commorantibus Judæis quæ Hierosolyme acciderunt mala. FABRIC.

Multi propheta. Moyses Exod. XXIV, 18, XXXIV, 28; Deut. ix, 9, 11; et Elias II Reg. XIX, 8. FABRIC.

h Quatuor jejunia in Ecclesia. Quamquain nou modo antiquioribus, et Apostolicæ ætati propioribus temporibus, sed ne Philastrii quidem ævo quatuor illa jejunia longe lateque per omnem Ecclesiam obtinuisse, satis constat, ut ostendit Joann. Dallæus lib. IV de Jejuniis cap. 7; tamen ex hoc Philastrii loco patet falli Blondellum, qui ad Pseudo-Callisti epistolam, p. 256, notat Leonem Magnum primum

C

D

3

quatuor temporum jejunio consecratorum distincte meminisse. FABRIC.

i In Natali primum. lloc est quod Leoni hiemale, aliis jejunium Adventus Domini, de quo Theoph. Raynaudus tom. XI opp. p. 479. FABRIC.

In Pascha. Hoc unum admittit Hieronymus epist. 54, ad Marcellum: Nos unam Quadragesimam secundum traditionem Apostolorum toto anno, tempore nobis congruo, jejunamus : illi (Montani assecla) tres in anno faciunt Quadragesimas, quasi tres passi sint Salvatores. Non quo et per totum annum, excepta Pentecoste jejunare non liceat, sed quod aliud sit necessitate, aliud voluntate munus offerre. FABRIC.

k Tertium in Epiphania. Quoniam post antepaschale, jejunium hocce ante Pentecosten commemorat Philastrius, atque infra illud ipse explicat de jejunio Ascensionis, ideoque Epiphania hoc loco pro Ascensione ab eo poni est necesse. De jejunio, sive Rogationibus ante Ascensionis festum a Claudiano Mamerto circa A. C. 500 demum introductis in Gallia, vide Gregorium Turonensem 11 Hist. 34, Aleimique Aviti homiliam de Rogationibus, et Joan. Savaronis notas ad Sidonii Apollinaris lib. v, epist. 14. Sane quidem Dallao pag. 761 judice, sic obscure, et involute hoc loco de jejuniis scribit Philastrius, nt stridere ipsi videatur potius quam loqui; itaque illius verba fatetur se non capere: Septimi, inquit, mensis jejunium constanter omittit. Quod in Epiphania cousti uil, ni fallor, inauditum. Quod in Natale local, nisi Natalem pro diebus Natalem antecedentibus, vel pro Adventu, ut vulgo loquimur, accipias, absurdissimum-quoque est. Denique quid est quod iste vult, certe dicit, in Ascensione jejunandum, decemque diebus ad Pentecosten usque sequentibus? Nemo præter istum de jejuniis sic philosophatus est, tantumque abest ut ista cæteri sequerentur, omnes tota Pentecoste jejunare nefas putabant. FABRIC.-Tertium in Epiphania. Epiphania hic a Philastrio pro ascensione sumitur; ut recte advertit Fabricius, licet alias communiter hoc nomine designetur adoratio Magorum, indicante Cotelerio ad Constit. Apost. v, 13, p. 312. Quod vero jejunium istud in Epiphania, ut ait Philastrius, hoc est in Ascensione, unum fuerit ex quatuor jejuniis quæ tunc in Ecclesia celebrabantur, idem Philastrins testis est satis idoneus, quamvis Dallæus a Fabricio prolatus, hoc nomine Philastrium reprehendat, vocetque rem inauditam. Cæterum Philastrius panio infra meminit de jejunio etiam secundum quatuor auni tempora, quod ab aliquibus servabatur, cujusque aperta est mentio apud Leonem Maguum Serm. 18.

phania, a quartum in Pentecoste. Nam in Natali A XIX seq.) et accepit Legem a Domino Salvatore; Salvatoris Domini jejunandum est, deinde in Pasche Quadragesima, atque in ascensione itidem in cœlum post Pascha die quadragesimo, inde usque ad Pentecosten diebus decem id quod postea fecerunt beati apostoli post Ascensionem, b jejuniis, et orationibus insistentes, ut scriptum est, quod meruerint in Pentecoste plenitudinem divini Spiritus, et perfectionem consequi potestatis; ut irrigatione divini Spiritus affluente, jam armis instructi colestibus, omni dubitatione seposita in qua erant ante, post autem doctores invicti, et gloriosi martyres ipsius Domini fieri quotidie properabant; Judæos et Paganos edocentes, eisque de Lege et Prophetis Christum ubique Dominum, cum Patre sempiternum prophetarum testimoniis comprobantes, ejusque B præsentiam carnalem saluberrimam orbi terrarum annuntiantes. Alii autem putant secundum quatuor tempora anni cujusque dixisse Scripturam. Alii autem de Noe dixerunt quando audiit et credidit (Gen. vi, 13 seq.; VII, 5, 7; vin, 18); inde cum arcam confecit; postea autem cum intravit in eam; quarto quando exivit de arca. Alii autem Judæorum, els rael dixisse Scripturam arbitrantur, quod cum audivit (Exod. v, seq.) populus primum in Ægypto per Mosen tunc temporis et credidit, liberatur de Pharaone et Ægyptiis; deinde quod exivit de Ægypto (Exod. xII seq.); tertio quod in montem ivit (Exod.

d

1

quarto quod intravit in terram repromissionis (dosuæ 1 seq.): sed non omnes introierunt, sicut scriptum est (Num. xiv, 30; xxx11, 12), nisi duo soli, Je sus, et Chaleb, ut dixit Scriptura. Alii autem dixerunt, quatuor jejunia sunt Ecclesiæ ista in quatuor libris Mosi; quia primum fecit Deus omnia in Genesi, et hominem, ut scriptum est. Secundo in Exodo, quo de tenebris liberatus exit omnis homo credens in Christum Deum. Tertio quo in Levitico olfert sacrificia diversa, quæ sunt omnia Christianitatis mysteria. Quarto post oblationem spiritalium donorum in libro Numeri mereatur omnis fidelis conscribi, quod ait et Dominus: Gaudete, quia nomina vestra scripta sunt in libro cœlorum (Luc. x, 20). Ideo et David de Judæis dicit : Deleantur de libro viventium, et cum justis non scribantur (Psal. LXVIII, 29). Et ipse iterum: Et in libro tuo in te credentes conscribentur (Psal. cxxxvIII, 16). Hæc etiam jejunia in quatuor Evangelia nos oportet accipere, de i patriarchis, prophetis, sacerdotibus, et apostolis, quæ in nobis complenda sunt. Quod primum fides patriarcharum, deinde virtus prophetarum, tertio labor sacerdotum, quarto apostolorum perfectio invicti certaminis nuntiantur; quæ diversæ virtutes invicem cum suis virescunt connexæ temporibus, et docentes homines diversa jucunditatis gaudia desiderantibus, et capientibus subministrant.

COD. MS. SANGERM. LECTIONES VARIANTES.

1 deinde cum
"Exodo, quod de... exivit omnis

C Tertio quod in... quæ sunt ibi omnia
FABRICII ET GALEARDI NOTÆ.

Verba Philastrii p. 321 hic appono: Alii autem putant secundum quatuor tempora anni cujusque dixisse Scripturam. Lugdunensis editio legit secundum quatuor anni cujusque jejunia dixisse Scripturam; excidit vox tempora, addita est vox jejunia. Confer Irenæum Fragmento Epistolæ ad Victorem papam edit. Massueti p. 340, ubi ait, quod jejuniorum diversitas consensionem Fidei commendat. Hunc porro Philastrii locum laudat Elmenhorstius ad Minut. Felicem p. 19 edit. Lugduno-Batava 1652. GALEARD.

a Quartum in Pentecoste. Hoc jejunium alii Scriptores ponunt hebdomade post Pentecosten, vel post octavam Pentecostes. Vide Cotelerium ad lib. v Constitut. Apostol. c. 20, p. 326. Vicissim Pentecosten ipsam, hoc est quinquaginta totos a Paschate dies, jejunare nefas habuere plerique etiam Philastrii ætate, ut jam ex Hieronymo notavi; cui adde D sis insigne S. Athanasii testimonium, quod vulgavit celeberr. Montfauconus in Bibl. Coisliniana p. 112. FABRIC.

b Jejuniis, et orationibus insistentes. Jejuniorum nulla diserta mentio Actor. 1, 14, προσευχῇ καὶ δεήσει Tроσxаρτεроūtes. Tamen jejunia, et orationes conjunguntur Actor. xiv, 25, προσευξάμενοι μετά νησ τειῶν. FABRIC.

c Omni dubitatione seposita in qua erant ante. Respicit dubitationem, immo abnegationem Petri Matth. XXVI, 70 seq. et abnegationem aliorum Discipulorum. Idem 56. FABRIC.

4 Secundum quatuor tempora anni. Leo Magnus Sermone 18: Jejunium vernum in Quadragesima, œstivum in Pentecoste, autumnale in mense septimo, hiemale autem in hoc qui est decimus (Decembri) celebramus. FABRIC.

e Israel dixisse Scripturam. Locum allatum Za

chariæ de quatuor jejuniis, alii ex Judæis putant respondere quatuor illis rebus quas Israeli contigisse mox e Mose commemorat. FABRIC.

f Gaudete.... in libro cœlorum. Xaipete öte тà dvdματα ὑμῶν ἐγράφη ἐν τοῖς οὐρανοῖς, in calis, quod Philastrius interpretatur in libro cœlorum. FABRIC.

6 Deleantur... ἐξαλειφθήτωσαν ἐκ βιβλίου ζώντων, καὶ μετὰ δικαίων μὴ γραφήτωσαν. FABRIC.

L' Et in libro... Καὶ ἐπὶ τὸ βιβλίον σου πάντες γραφής GOUTAL. FABRIC.

i In quatuor Evangelia. Ut undique quaternario suo subsidium et rationem quærat Philastrius, etiam Evangelia advocat, quorum quaternionem similibus rationibus mysticis et allegoricis passim Veteres.commendant, ut ascriptis ipsorum verbis demonstravi in Codice Apocryphio novi Testam. pag. 382,et tom. II, pag. 555, 735. Addam unicum locum Rabani Mauri lib. iv de Universo c. 1, tom. I opp. p. 83: Quatuor milites qui quatuor partes sibi de Jesu vestimentis fecerunt, præfigurantes quatuor partes Mundi diviserunt sibi eloquia Christi, sicut scriptum est psal. cxIx: Lætabor ego super eloquia tua sicut qui invenit spolia. Longe plura in hanc sententiam congessit sub libri initium idem Rabanus pag. 77, Harduini Concilia tom. III, p. 1983 seq. FABRIC.

quæ

i Patriarchis, prophetis, sacerdotibus, et apostolis. De hoc quaternione vide cap. 139, atque infra cap. 155, 156. FABRIC.

k Diversa jucunditatis gaudia desiderantibus, et capientibus. Ita legendum pro cupientibus. Infra c. seq. Diversa gratiarum munera diversisque temporibus voluntati hominum, ac capacitati desiderantium ab eodem impertita; ubi plura in hanc sententiam. Mox eodem capite diversam effusam gratiam capientibus, et quærentibus. FABRIC.

1289

CL. HÆRESIS DE UXORIBUS ET CONCUBINIS A tis, ut priori populo, deinde Judæorum, tertio

SALOMONIS.

a

se

Sunt hæretici, qui cum legunt in Salomone, xaginta reginæ et octoginta concubinæ, et b juvenculæ quarum numerus non est (Cant. VI, 8); puant eum mulierum causa, et juvencularum atque concubinarum numerum edixisse. Cumque ita sentiunt, infructuosi, immo potius ut pagani impii, et Judæi ineruditi atque indocti judicantur; ignorantes quod hæc c rationabilia sunt et intellectibilia ab eodem nuntiata, quæ in Christi majestate et potentia, diversa gratiarum munera humano generi ostendebantur adventura, diversisque temporibus d voluntati hominum, ac capacitati desiderantium ab eodem impertita; non denegante parem gratiam, sed juxta quod capere potuisset voluntas hominum nosceretur, ipso Domino tribuente atque conferente quærentibus studiose, cum dicat beatus apostolus Petrus: e In veritate cognosco quod Deus personarum acceptor non est (Act. x, 34). Et Paulus apostolus itidem : f Deus hominis, inquit, personam non accipit (Rom. I, 11). Ex voluntate itaque juxta quod quisque desiderat, ita et a Deo Christo ei tribuitur atque impertitur quotidie. Diversæ igitur dignitates, ac diversæ gloriæ a Salomone nobis nuntiatæ sunt. In Mandato quippe, Lege, et Christi gratia omnia, quæ et primo, et secundo, et postremo tempore, populis per diversa meritorum collata sint munera dignita

1

B

Christianorum, qui ab illis prioribus qui ante Judaos fuerunt cum edocemur, i in Christi præsentia itidem diversam effusam gratiam capientibus, et quærentibus quotidie pervidemus effundi. Nam quod alie animæ ad regimina, aliæ ad conjunctionem, aliæ ad incrementum perfectioris ætatis in conjunctionem futuræ Fidei Christi Domini vocentur, manifestum est, dicente Apostolo : Qui cohæret Christo Domino, unum corpus est (I Cor. vi, 7). Nam ubi reginæ nomen dicitur, regni cœlestis manifestatur excellens nobilitatis sublimitas, quod et Dominus vocationem multorum prædicans, paucorum electionem annuntiat affuturam. In quibus triplex virtutis dignitas enitescit et in Evangelio, dicente Domino ad illum m Si vis esse perfectus, vade, vende omnia quæ habes et da pauperibus, et veni, sequere me; et habebis thesaurum in cœlo." At ille tristatus est, inquit, ut scriptum est (Matth. xix, 21, 22). Ergo etsi ante generaliter secundum temporis divisionem, populorumque factum est, tamen in Christi præsentia triplex gratia resplendet ac dignitas, ut alii perfecti, alii sequentes, alii postea secuturi demonstrarentur : non in uno modo dignitatis, id est regni cœlestis inveniendi, sed secundum fidem ac laborem eorum, atque diversa certamina, mercedem congruam adepturi, dicente Domino: P Multæ mansiones sunt apud Patrem meum (Joan. xiv, 2). Ideo et

4

COD. MS. SANGERM. LECTIONES VARIANTES.

1 In veritate comperi quod Quod capit quisquis et desiderat; ita a Deo Christo ei tribuitur

a

3 ad regimonium... vocarentur attamen in... ut alii postea secuturi

FABRICII ET GALEARDI NOTÆ.

Sexaginta. Postea auctus numerus; nam III Reg. C x1, 3, reginæ septingentæ, et concubinæ trecenta.

FABRIC.

↳ Juvenculæ. by virgines innumerabiles. Confer Wagenscilium p. 397 seq. ad Tela ignea Satanæ. FABRIC.

с

Rationabilia, et intellectibilia. Nontà, ad sublimiorem intellectum a sensibilibus rebus referenda. Rationem intellectibilem vocat infra c. 149. FABRIC. d Voluntati hominum, el capacitati. Capite superiore extremo : Diversa jucunditatis gaudia desideranFABRIC. tibus, et capientibus subministrani,

e In veritate. Επ ̓ ἀληθείας καταλαμβάνομαι ὅτι οὐκ ἔστι προσωπολήπτης ὁ Θεός, ex Deut. 'x, 17, et II Faralip. xix, 7. Vide et 1 Petr. I, 17. FABRIC.

f Deus personam non accipit. Où yúρ ÉσTI πроσWñоInfia пaρà τ O. Adde Galat. 11, 6. FABRIC.

Ei tribuitur. Helmst., tribuetur, vitiose. FABRIC. -Ei tribuitur. Hic rursus Helinstadiensem editionem reprehendit Fabricius, quod vitiose legat tribuetur, cum tamen eodem modo habeat etiam Basileensis editio Sichardi anni 1528, quam aliis quoque in locis non satis diligenter Fabricio inspectam deprehendimus. Idem est omnino et infra ad hær. 153, ubi Helmstadiensem editionem culpat, quod vitiose prædicentes habeat pro prædicantes; at ibi quoque eadem lectio Helmstadiensis est in editione Basileensi. Contra vero ad hær. 155, pro monstrarel reponit monstraretur, nulla facta mentione Basileensis editionis, in qua occurrit non monstraret, sed monstraretur. Hoc porro in loco quem recte emendavit Fabricius, etiam Corb. cod. habet, omissa copula, ita a Deo Christo ei tribuitur. GALEARD.

In Mandato, Lege, et Christi gratia. Familiaris hæc Philastrio divisio, per Mandatum intelligente lumen naturale ante Legem Mosaicam. Vide supra cap. 110, 136, 148, 150, 153. FABRIC.

Cum edocemur. Sensus præsentis obscuri loci bic esse mihi videtur: cum edocemur quæ diversa munera collata sint diversis illis tribus temporibus, ea omnia pervidemus effundi quotidie in Christi præsentia, hoc est inter Christianos, alia aliis, pro desiderio, et captu cujusque. FABRIC.

PATROL. XII.

D

[ocr errors]

i In Christi præsentia itidem. Priores editt. nullo sensu pro itidem habent et de. FABRIC. In Christi præsentia itidem. Annotat Fabricius priores editt. nullo sensu pro itidem habere et de. Ita porro habet Basil.; at Lugdun. omissa copula legit in Christi præsentia de; ms. Corb., in Christi præsentiam et de Christi. Nescio an forte legendum sit in Christi præsentiam, et de Christi præsentia, sed magis adhuc placet Fabricii emendatio. Christi præsentia a Philastrio intelligitur tempus Evangelii, ut recte monet Fabricius infra not. o, quod ex aliis etiam locis apparet cap. 149, Judæorum futuri temporis in Christi præsentia incredulitas: cap. 109, ut in Christi præsentia, et quod supra Legem erat antenuntiatum ab eis cognosceretur; cap. 75, quod erat futurum in Domini præsentia majus et melius; cap. 136, cœlestia merila in Christi præsentia manifestarentur.

kAd regimina, ad conjunctionem, ad incrementum perfectioris ætatis. Ut res; ondeant reginis, concubimis, et juvenculis apud Salomonem. Hos tres gradus infra vocal perfectorum, sequentium, et secuturorum, illisque tribuit regnum, paradisum, et vitam. Pro perfectioris, priores editt. perfectionis. FABRIC.

Unum corpus est. Ο κολλώμενος Κυρίῳ ἐν πνεῦμά IoT. Ex memoria ut c. 26, locum citans Philastrius unum corpus pro uno spiritu posuit. FABRIC.

m Si vis esse... Εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε, πώλη σὺν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι, καὶ ἕξεις Θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ. Ordinem verborum erum ex memoria locum citans Philastrius immutavit. FABRIC.

n At ille tristatus est. 'Aññλ0ɛ λurоúμevos. Evangelium Hebræorum apud Origenem homilia & in Matth. : Cœpit autem dives scalpere caput suum, et non placuit ei. FABRIC.

In Christi præsentia. Tempore Evangelii, ubi Christus colitur. Sic supra: In Christi præsentia itidem diversam effusam gratiam capientibus et quærentibus quotidie pervidemus effundi. FABRIC.

P Mullæ mansiones. Quem locum de diversitate graduum gloriæ in vita æterna, etiam laudavit noster supra c. 82, sicut diversitatem pœnarum atque plagarum profitetur c. 125. FABRIC.

41

« ElőzőTovább »